enigma

• voyageur isimli albumleriyle bir kez daha sahane muzik yaptiklarini kanitlayan, alfabetik yer degistirme prensibine dayanan sifre makinasi.
  
  kisilik bolunmesinden muzdarip bu muamma kavramin, muzisyen tarafini bir kenara birakalim ve 2. dunya savasinin kaderini (etkisi, hindsight ile abartilmakla beraber) etkileyen savasci kimligi ustune konusalim.
  
  "etkisi abartilmistir" vecizesinin osurmamin sebebi, cogu zaman enigmadan bahsedilirken, ingilizlerin sifreyi cozdukten sonra almanlarin planlarini her aksam trt 18 haber bulteni dinler gibi dinleyip ogrendikleri, gelecege donusteki sports almanac sahibi billy bob thornton misali (billy tennondi galiba aslen ama bir kere billy deyince lastigi patlativeriyoruz; angelina jolienin dudaklariyla iliskilendirdigimiz bir isim tamlamasi oldugundan olsa gerek, beynimizin derinliklerindeki en serefsiz, en hayta noron grubunun baglantilarina kazinmis, yapacak birsey yok) kolayca almanlari yenmisler gibi bir imaj olusuyor.
  
  bu manasiz cumlenin tonundan da anlayacaginiz uzere boyle bir sey olmadi. hatta, birakin angelina jolienin billy bob thornton tamlamasinin dovmesini yaptirmasinin uzerimde yarattigi ruhsal cokuntuyu, "sifreyi cozmek" diye birsey de yok; bulvar gazetelerinin uydurmasi bunlar.
  
  sonucta ne almanlarin genel bir sifresi vardi, ne de bu kodlarini yillarca degistirmeden kullanacak kadar salaklardi. elbette internet mucizesi o zamanlar vuku bulmus olsaydi, birkac forward manyagi alman cikar, hitlerin dogumgununu 5'le carpip, ters cevirip uc ekleyince tekrar ayni rakamin elde edildigini duyuran ve bu mesaji bir gun icinde 10 denizaltina ulastirmazsaniz kafaniza v-2 isabet edecegini salik veren bir makina yaparlardi ama enigma boyle birsey degildi.
  
  konunun uzmanlariyla yaptigim gorusmeler sonunda anladim ki, asil olay makinanin mekanizmasini cozmek. bu cozuldugu vakit, sifreli haberlesmelerin de cozulme olanagi doguyor fakat elde edilen avantaj cok kisa sureli. almanlarin degisik kuvvetleri icin degisik haberlesme protokolleri var ve enigmanin yapisini anlayan ingiliz sifre kiricilarin, makinanin hangi konfigurasyondayken aldiklari mesajlari bu sekilde sifreleyecegini anlayabilmeleri icin bir gunden fazla zamanlari olmuyor. ertesi gun yeni bir mucadele, yeni tatlar, yeni heyecanlar.
  
  yani oyle savasin ortasinda sifreyi kirip, sonra aylarca yan gelip yatmak, "alman bin denizaltina, dus pusuma" demek yok. kimi zaman zamaninda cozuluyor sifreler, kimi gun hicbir haberlesmeden bilgi alinamiyor. bu kriptoloji piyasasi dogasi geregi boyledir yani, bir gun varsin obur gun yoksun, adamin gozunun yasina bakmazlar.
  
  ikinci olarak, bildigim kadariyla muttefikler almanlarin sifrelerini etkili bicimde cozmeye basladiklari zaman zaten ibre onlarin lehine donmustu ve buyuk ihtimalle bu avantajlari olmasa da sonuc degismeyecekti.
  
  bu arada almanlari da filmlerdeki yuzsuz, karaktersiz kotu adamlara benzetip, onlardan cansiz nesnelermis gibi bahsetmek de olmaz. zira cevval muttefikler enigmanin muammalari arasinda kaybolmusken, bir yandan da alman kriptocular muttefiklerin -ozellikle hava kuvvetleri- sifrelerini cozmeye calisiyor, bunda da bazen basarili olarak takir takir ucaklarini indiriyorlardi. zaten baslarda kriptografi savasinda onlarin ustun olduguna dair suphe yok ama hepimizin bildigi gibi bir kez duraklama donemine girildi mi, gerileme ve cokus kacinilmaz oldugundan, bu ustunluklerini kaybediyorlar.
  
  dedigim gibi muk kemmel muzik yapan bir gruptur kendileri...