ethereum

• değerinin çok altında olduğunu düşündüğüm altcoinlerin şahı. bunun da en büyük sebebinin proof of work olmasından kaynaklı olduğunu düşünüyorum. terimleri sonra açacağım. ethereum yavaş yavaş çağın gerisinde kalıyor. ethereum 2.0 ile olmaya çalıştığı şeyi halihazırda olan bir sürü altcoin var. cardano, solana, polkadot vs. gibi kripto paralar ethereum'un sunamadıklarını sunuyor ama ethereum network'unun avantajını kullanarak asla değer kaybına uğramıyor. aksine değerini arttırıyor. network'unun yani ağının avantajı derken ağın büyüklüğünden bahsediyorum. ethereum bu konuda öncü olmasından ötürü çok geniş bir ağa sahip ve bu ağda çalışan bir sürü kripto para var. eğer daha önce bir kripto para gönderme işlemi yaptıysanız erc20 ismiyle karşılaşmış olmanız mümkün. erc20 ethereum ağına verilen addır. bnb, tether, uniswap, chainlink, theta, vechain gibi kripto paralar da bu altyapıyı kullanır. ancak bnb erc20 token'ı olarak çıkmış olsa da günümüzde kendi altyapısını kullanır.
  
  erc20 ağının en büyük sorunu gas price denilen komisyon ücretleridir. birimi de gwei olarak adlandırılır. bu ağda bir transfer yapmak için bazen çok yüksek miktarlarda komisyon ücretleriyle karşılaşabilirsiniz. örneğin 100 dolarlık ethereum'u göndermek için 40 dolar'lık komisyon ödenmesi hiç şaşırtıcı bir durum değildir. bu da küçük yatırımcının en büyük baş belasıdır ve ethereum'dan uzak durmasındaki etkenlerden bir tanesidir. bu komisyon ücretleri ağın yoğunluğuna göre değişkenlik gösterir. örneğin genelde ethereum'un fiyatlarındaki volatilitenin artmasıyla ağdaki transfer miktarı artar. bu da komisyon ücretlerinin artmasına sebep olur. somut bir örnek vermek gerekirse soğuk cüzdanda tuttuğunuz ethereum'unuz var diyelim. ethereum da düşmeye başladı ve fiyatı çok hızlı bir şekilde azalıyor. bu tarz bir durumda farklı kişiler tarafından soğuk cüzdanlardan alım satım platformlarına aktarılan ethereum miktarı artar. bu da komisyon ücretlerinin artmasına sebep olur. bu tarz bir durumda ether transfer işleminizin hızlı bir şekilde gerçekleşmesi için ekstradan ücret ödemeniz gerekir. [gasnow.org bu siteden] anlık olarak komisyon ücretlerini takip edebilirsiniz.
  
  pow konseptinde madenciler kendi donanımlarıyla oluşturulan blokları işlerler. bu geleneksel olarak en sık bilinen, işlemciler, ekran kartları veya asic cihazlarla yapılan madenciliktir. hatta günümüzde depolama donanımlarıyla madencilik yapılabilen coinler bile çıkmaktadır. bitcoin ve ethereum bu konsepti kullanırlar. kripto paralar ilk olarak bu anlayışı benimseyerek başlamıştır. ardından bu konseptin bazı kusurlarından ötürü proof of stake konsepti ortaya çıkmıştır. pos konseptinde ise madenciler donanıma sahip olmazlar, o token'a sahip olurlar ve sahip oldukları token miktarına göre kendilerine birer node atanır. kendilerine atanan node'lar blokları işler ve madenciye ödül verir. cardano, polkadot, solana, avax vs. gibi tokenlar da bu konsepti benimser.
  
  ethereum da ethereum 2.0 adını verdiği dönüşümle beraber pow konseptinden pos konseptine geçiş yapacaktır. ethereum'un kurucusu vitalik butterin'in bunu duyurduğundan beri bazı alım satım platformları ethereum 2.0 için staking alımlarına başlamıştır. an itibariyle 4 milyon civarında ether, ethereum 2.0 için kilitlenmiştir. sanırım 10 milyon civarında ether'den sonra alımlar durdurulacak. 1 node'a tek başınıza sahip olmak için 32 ether kilitlemeniz gerekiyor. bunun altında da kilitlemek mümkün. kilitlediğiniz miktara göre de kazandığınız miktar artıyor. ancak ethereum 2.0 henüz daha başlamadı. bunları ön sipariş gibi düşünebilirsiniz. ne zaman başlayacağı da henüz belli değil. 2022'nin ilk aylarında bu sisteme geçilmesi bekleniyor.
  
  bugün itibariyle bildiğimiz ethereum hala pow sistemini kullanıyor. yani dünyanın her tarafından insanlar kendi donanımlarıyla ethereum ağını doğrulayarak ödüllendiriliyor yani madenciliğini yapıyor. madencilikte aslında donanımlar işlem güçlerine göre transferleri gerçekleştirir. arka planda bir algoritma çalışır. ethereum için bu algoritma ethash olarak adlandırılır. bu algoritma aslında blok zinciri işlemlerini oluşturur. bir blok oluşturur ve belirli bir sürede ağa gelen transfer isteklerini bu bloğun içerisine alır ve transferleri gerçekleştirmesi için madencilere gönderir. ethereum için bir blok 13 saniye boyunca açık kalır. an itibariyle bir blok'un temel ödülü 2 ethereum'dur. bunun üstüne transferlerden alınan komisyon ücretleri eklenir. an itibariyle fazla transfer olmadığı için bir blokta 2.5-3 ethereum arasında bir miktar bulunur. bu miktar o bloğu çözen madenciler arasında işlem gücüne orantılı olarak bölüştürülür. transfer miktarının fazla olduğu anlarda blok miktarları 4-5 ethereuma kadar çıkabilmektedir. her bir blokta oluşturulan 2 ethereum ise ethereum arzını arttırır. bu sebeple ethereum'un limitsiz arzı vardır. madencilerin kazançları da bu komisyon ücret miktarına göre artıp azalır. bunun yanında zorluk denilen bir olguyla da kazançlar değişir. ağda çalışan donanım sayısı arttıkça pasta daha fazla paya bölündüğü için zorluk artar ve bu da kazançları düşürür.
  
  ethereum'un önünde ethereum 2.0'dan önce gerçekleşecek önemli bir olay var. bu da temmuz ayında gerçekleştirilecek london hard fork'u. hard fork'u (bazısı çatallanma olarak türkçe'ye çeviriyor.) bir toplantı gibi düşünebilirsiniz. ethereum geliştiricileri bu toplantıda atacakları önemli adımları hayata koyarlar. bu adımlar da öncesinden belirlenir. eip olarak kısaltılan açılımı ethereum improval proposal olan herkesin ethereum geliştiricilerine ağın geliştirilmesine yönelik teklifleri iletebildiği bir platform bulunur. bu platformda geliştiriciler tarafından gelen teklifler incelenir ve kabul edilenler bu hard forklarda uygulamaya konar. temmuz ayında gerçekleştirilecek hard fork'ta eip-1559 koduyla hayata konacak önemli bir geliştirme hayata geçirilecek. bu geliştirmede transferlerden alınan komisyon ücretleri artık madencilere gitmeyecek. onun yerine yakılacak. bu da piyasadaki ethereum arzını düşürecek. arzın düşmesiyle de ethereum fiyatının artması bekleniyor. madenciler de bu durumdan ciddi yara alacak tabi ki. gelirleri azalacak.
  
  günümüzde ethereum için madencilik işlemleri ekran kartları ve asic cihazlarla yapılmaktadır. asic cihazlar çoğunluğu çin'de bulunan bazı firmalar tarafından sadece madencilik yapması için üretilmiş cihazlardır. bu alana yönelik üretildiği için işlem güçleri ekran kartlarına göre çok daha yüksektir. bir çok ekran kartının oluşturabildiği işlem gücünü tek bir asic sağlayabilir. bunlar yüksek güç harcarlar. buna bağlı olarak da çok ısı ortaya çıkartırlar. çok sesli çalışırlar. gerçekten ev ortamında kullanılabilecek cihazlar değildirler. mahalleyi ayağa kaldırırlar sesiyle. ekran kartları ise bildiğimiz bilgisayarların bir bileşenidir. muhtemelen kullandığınız bilgisayarın da bir ekran kartı bulunmaktadır. ekran kartının modeline göre de işlem gücü değişkenlik gösterir. ekran kartıyla bir madencilik sistemi kurmak için anakart, ram, işlemci, güç kaynağı gibi bileşenler de gereklidir. aslında çalışır bir bilgisayarınız olması gerekir. sadece işlemi, ekran kartı gerçekleştirir. diğer donanımlar minimum ölçüde kullanılır. bu bilgisayarda miner denilen madencilik programları çalıştırılır. üretimini yapacağınız coin'in algoritması bu miner yazılımlarıyla çalıştırılır. gerçekleştirdiğiniz işlemlerden elde ettiğiniz kazançlar madencilik havuzlarına aktarılır. bu havuzlar da minimum ödeme miktarına ulaştığınızda sizin cüzdanınıza ödemenizi yapar. temel olarak madencilik işlemi bu şekilde gerçekleşir. bitcoin, kazımının zorluğundan ötürü yüksek işlem gücü gerektirdiğinden ekran kartlarıyla yapılamaz. yalnızca asic cihazlarla yapılır. bu asic cihazlar yalnızca tek bir algoritma çalıştırabilir. o sebeple farklı asic cihazlar farklı coinleri üretir. bitcoin'in algoritması sha256 olarak adlandırılır. bunun yanında işlemcilerle de madencilik yapılabilen coinler mevcuttur. bunlardan bir tanesi monero'dur. ancak karlılığının düşük olmasından ötürü yaygın değildir. ayrıca günümüzde chia coin gibi hard disk ve ssd gibi depolama aygıtlarıyla madencilik yapabilen coinler de çıkmaya başlamıştır.
  
  bilgi bombardımanı ve bunca teknik detaydan sonra buraya kadar okuyabilmeyi başarabilen varsa öncelikle tebrik ederim. ancak ülkemizde yalnızca internetten gördüğü bir kaç rehber ile madencilik yapan ve ne yaptığı hakkında hiçbir bilgisi olmayan bir çok insan olduğunu gözlemliyorum. özellikle onlar için en azından bu temel bilgileri bilmesinin önemli olduğunu düşünüyorum. şimdi gelelim herkesin merak ettiği kısma. madenciler ne kadar kazanıyor?
  
  en başta belirtmeliyim ki madenciliğin kısa yoldan zengin olma gibi bir algısı mevcut. bu kesinlikle doğru değildir. aksine madencilik için ayrılan bütçeyle kripto para satın alınmasının çok daha karlı olduğu açık ve nettir. madencilik sadece donanımların geri satılabilmesinden ötürü daha az riskli bir yatırım imkanı sunuyor ama ne demişler fortune favors the bold yani talih cesurdan yanadır. kazancınızın fazla olması için riskiniz de fazla olmalı. tamam kazançlar daha düşük ama ne kadar? ev ortamına en uygunu olduğu için ben ekran kartları ile yapılan madencilikten bahsedeceğim. öncelikle bu sahip olduğunuz ekran kartına göre değişiyor. örneğin bilgisayarınızda bir nvidia geforce rtx 3080 ekran kartı olduğunu varsayalım. bu piyasanın en üst seviye ekran kartlarından bir tanesidir ve kazdığınız ethereum'u geldiği gibi satarsanız size günlük 8.5 dolar kazandırır. bunun da günde yaklaşık 1 dolarını elektriğe ödersiniz. ancak kazdığınız ethereum'u tutarsanız ve ethereum'un fiyatı artarsa geliriniz de artacaktır. ayrıca bu 8.5 dolar da anlık ethereum fiyatı, daha önce bahsettiğim komisyon ücretleri ve zorluğa göre değişir. dolayısıyla madencilikte sabit bir gelirden bahsetmek zordur. bu gelir fazlasıyla değişkendir. yine de yaklaşık değerler için bu siteye bakabilirsiniz.
  
  dünya'nın büyük bir acıyla kıvrandığı yarı iletken tedariğindeki problemlerden ekran kartları da etkilenmiş durumda. piyasada ciddi bir ekran kartı kıtlığı bulunmakta. dolayısıyla günümüz madenciliğe yeni adım atmak için en kolay şartları sağlamıyor. hatta bu yarı iletken kıtlığından ötürü otomobil üretimleri bile sekteye uğruyor. şu anda piyasada bulunan çoğu elektronik aletin stoklarının da geçen yıldan kaldığı düşünülüyor. o sebeple yakın zamanda özellikle elektronikte fiyat artışları görülmesi bekleniyor. bu yarı iletkenleri de dünyaya sağlayan tsmc, umc gibi bir kaç şirket var. bu şirketler de tayvan'da bulunuyor. tayvan'da da pandemiden ve yaşanan su kıtlığından ötürü yarı iletken üretimi sekteye uğruyor. yağmurlar yağmadığı için bu şirketlere kamyonlarla su tedariği yapılmaya çalışılıyor ve bu da üretimi aksatıyor. yarı iletken üretiminde tonlarca su gerekiyor.
  
  madencilik bana kalırsa kazançlı bir hobi. ayrıca benim gibi geek denilen bilgisayar kurtlarının mutlaka uğraşması gereken bir hobi. bir madencilik sistemine sahip olmak aslında bir bebek büyütmek gibi bir şey. sürekli bakım ve ilgi gerektiriyor. o sebeple herkesin yapabileceği bir şey de kesinlikle değil.
  
  ne kadar sıkıcıyım be. ben bile sıkıldım yazarken okuyan varsa buraya kadar gerçekten tebrik ederim. ilgisini çekmeyen için çok sıkıcı ve teknik bir yazı oldu ki fazla detaya inmemeye bile çalıştım. fazla detay isteyen özele gelsin artık. bir sonrakinde de blok zinciri nedir bundan bahsedelim. o kadar bahsettik ama en temel konuyu anlatmadık. veya kripto paralarla ilgili sizin merak ettiğiniz bir konu var ise bana bildirirseniz sevinirim. en sona ilgilenenler için bir kaç faydalı link bırakacağım.
  
  bahsettiklerim asla yatırım tavsiyesi değildir. kendi riskinize göre hareket ediniz.
  
  etherscan
  mining pools
  coin to mine
  
  edit: coin-token farkı ile ilgili bilgiler kaldırıldı.
• bu başlığı takip eden kişiler kusura bakmasın ama uzun dönemde başlığın sağlığı için bu tip insanları yazmazsak ileride çoğalırlar. bitcoin başlığında benzerlerini görebilirsiniz.
  
  highborn diyor ki; blockchain mimarisi üzerine projeler geliştiren bir şirketin londra ofisinde oldukça kritik bir pozisyonda çalışıyorum. ^*
  
  düşünsene bc üzerine proje geliştiren şirkette çalışıyorsun daha mining ne bilmiyorsun
  eylül ayında girdiği entry entry1
  
  kritik pozisyon londrada bc geliştiren bir şirkette kritik pozisyonda çalışıyorsun ama gurbetçiler için oralarda tuvalet temizleyip, avrupalıların altında domalarak kazandıkları asgari ücretle gelip burda hava atmak yazıyorsun öyle mi? bunu yazabilecek tek tip insan var oda haysiyetsiz bir şerefsizden ötesi olamaz. oda sensin evladım.
  
  daha bir ihtimal yeni mezun olmuş bir çocuk londraya taşınmış kritik pozisyonda blockchain üzerine proje geliştiren şirkette işe girmiş;
  ama gel gör ki ne bir londra entrysi, ne bir kod bilgisi nede bir "bilgi yada tanım" girmiş sözlüğe
  
  1000 çomara bedel eşi tarafından yurt dışına gitmek için baskı yediğini ama gitmeyeceğini burda kalırsa 1000 çomara bedel olacağını söylüyor evlat. ama tesadüfe bakın bu yaz londraya blockchain üzerine projeler geliştiren bir şirkette çok kritik bir pozisyonda işe başlıyor ^*
  
  bakın daha üzücüsünü söyliyeyim size lys sınavına girişi çocuk daha bu sene lys sınavına girerse babasının alacağı arabayı yazıyor yok artık ebesinin ki demek istiyor insan ama yetmez. işte bu ruhsal bir hastalık büyük bir problem bu yaştaki çocuklar için. sözlüğün halini düşünün.
  
  messinin arta turanı düğününe çağırmaması
  küçük pipili erkeklerin sorunu
  dünya yarrak kürek günü
  fakir ama süper sevişen erkek
  fermuardan sallandırıp işeyen erkek
  
  `bu tip başlıklarla uğraşan kritik pozisyonda çalışan arkadaşımız`
  
  karakter , insanların hızla izmire göç etmesi başlığına "merak etmeyin sikmicez o güzel pembecik ayaklı izmir kızlarınızı" diyecek kadar annesi hariç orospu çocuğu. bu arkadaş evli bide göya.
  
  şizofreni iphone alabilmek için 24 ayımı ipotek altına alıyorum diyen adama bak sen.
  
  e be sığır sen daha cc ne bilmezken ben ücretsiz solidity dersleri veriyordum burda. lütfen o pound ile aldığın maaşın ile, ltc ile aldığın primlerin ile kyk borcunu öde. burda suratını görmeyeceğin insanlara o daha olgunlaşmamış egonu tatmin etmek için yalandan yazıp başlığı kirletme.
• tl üzerinden yorum yapanların bilgisine, vizyonuna güvenmeyin derim.
  örnek bir üstteki yazar.
• eth 2.0 implementasyonuyla birlikte oldukca buyuk degisikliklere gebe network.
  
  en buyuk degisikliklerden biri; ıs kaniti (proof of work) yerine risk kaniti (proof of stake) e gecilmesi bence. bu ne demek? artik bu sebekedeki (network) deki islemler (transaction) bloklara gruplanip dogrulanirken (ki 'gerceklesti' sayilmasi icin yapilmasi gereken bir islem)kriptografik imza hesaplayip da bloga yazarak dogrulamak yerine (ki su an gpu'lar ve elektrik gucu harcanarak yapiliyor); network'e uye kisilerin (peer/node); 'risk hesabi' (stake) denilen bir hesaba koyup kilitleyecekleri ethereum miktari ile dogrulanacak. yani algoritma artik gpu agir bir algoritma kullanarak kazicilarin islemleri dogrulamasi (ve onlara bu is icin odul vermesi) yerine, network e uye olan adamlarin 'kefaleti' ile dogrulanacak bir sisteme geciyor ve isleme kefil olan kisiler; 'isletim ucretini' kefil olduklari oranlarda ceplerine indirecekler.
  
  simdi bu ne demek? zengin daha zengin olacak demek. yani sistemde ethereum'unuz yoksa (ki stake alt limiti olarak 32 ethereum dediler, bu da bugunun kuruyla taklasik 60 bin dolar demek) islemleri dogrulayamaz; dolayisiyla bi kazanc saglayamazsiniz. su anki durumda bi ekran karti (veya kartlari?) ile 'kazma' (mining) denen seyi yaparak ethereum kazanmaniz mumkun iken (cunku dogruladiginiz her islem icin harcanan 'enerji' (gas) miktari ve islem ucretleri, bunun yani sira dogrulamayi yapan kisiye verilen odul dogrulamayi yapana veriliyor) yeni sistemde
  1. enerji tutarlari direk imha edilecek (eıp 1559 ile bu temmuz aktive e dilmesi planlaniyor -- bu aslinda biraz enflasyon azaltici da bir etkiye sahip)
  2. sadece 'bahsis' denen ekstra miktarlar dogrulama yapan (veya yapanlara) verilecek - o da zaten ethereum'unu risk hesaplarina koyanlar
  3. fiat parayi (tl/usd/eur vs) ethereum'a donusturen exchange'lerin gucu artacak (cunku sisteme giris yapmanin tek yolu onlar olacak)
  4. kazma (mining) pekala ortadan kalkacak (validator olacaklar - bknz: *** edit 2 ***)
  
  su anki sistemin kotu olan tarafi su deniyor: su an trading yapanlarin 'aman benim islemim once dogrulansin' diye islem ucretlerini (transaction fee) giderek artirarak vermesi ve piyasadaki al/sat yogunlugunun yuksek olmasindan (volatility) dolayi, bu tutarlarin giderek yukari dogru tirmanmasi. bu tutarlar kazmayi yapip islemleri dogrulayanlara dogru aktigi icin; kazma yapanlarin giderek daha guclu olmasina sebep oluyor bu da.
  
  aslinda bu o kadar kotu birsey degil: cunku zaten bunun boyle olmasi dizayn geregi idi: ortada cok fazla dogrulanacak islem oldugunda; islem ucreti caydirici olarak artarak islemleri yavaslatacak; boylece asiri volatilitenin onu alinacakti (speculative trading ve arbitration). veya ayni minvalde; bu artan ucretler kazma islemini cazip hale getirecegi icin; sebekedeki kazicilarin sayisi artacak (insanlar deli gibi ekran karti arayacak :p); dolayisiyla sebekenin 'hesaplama gucu' artacak; ve bu yine ters oranda islem ucretlerini asagi dogru dengeleyecekti. bunun onu alinamaz yukselmemesi icin de zaten 'zorluk seviyesi' (difficulty) diye bir parametre var ve mining gucu arttikca bu da arttigi icin (ve azaldikca da azaldigi icin), yeni islemleri dogrulamak zorlasiyor (veya kolaylasiyor). bu sistem, saniye basina yapilan islem sayisinda 'asagi yukari' bir limit olusmasini sagliyor. yine tekrarliyorum, bu sistem kripto paranin dizayni geregi (en azindan su an)
  
  peki bunun nesi kotu de degisim cabalari var? ethereum (ve babasi bitcoin) ilk cikarildiklarinda; amaclari anonim ve insanlara eslestirilmesi pek mumkun olmayan, ve bir merkez tarafindan kontrol edilmeyen 'ucret transferleri' idi. aslinda bir bakima, surekli politik sebeplerle degeri azaltilip arttirilan, devletlerin ve bankalarin 'oyuncagi olmus' para yerine, daha 'ozgurlukcu' bir ucret sistemi kurmak idi de diyebiliriz. ethereum bunun ustune 'uygulama katmani' koyarak bunu 'hesaplama sebekesi' olarak da kullanmaya izin vererek kullanim alanini arttirdi hatta .
  
  fakat iki kripto para da; su an 'ucret transferleri'nden cok; al/sat piyasasinda borsa araclarina donustuler. yani insanlar para alip gondermekten cok; bu isi 'borsa'ya donusturduler. bunun iki sebebi var:
  1. kripto para ile alinabilecek seylerin pek olmayisi - dolayisiyla 'normal' kullanim alaninin kisitli olusu
  2. furya etkisi: degeri arttikca kripto paralar (ethereum ve bitcoin icin de bu gecerli) insanlarin al/sat yaptiklari ve bunun uzerinden para kazanmaya calistiklari, merkezi bir otoritenin olmamasi nedeniyle de spekulasyona dogrudan acik (dolayisiyla risk ve getiri buyuk) marketler haline gelisi.
  3. dunyadaki bir cok insan icin 'para politikalari'nin pek bi sallanmayisi (zaten zeginler yonetiyor abi, ben ne yapabilirim?), zengin olmak arzusunun daha one cikisi :)
  
  bu fikrin bakis acisi altinda eski sistem 'engelleyici' (damper) etkisi goruyor; cunku cok hizli al/sat yapamiyorsunuz; islem hacmi asiri artip da insanlar hizli islem yapmak istemesi durumunda da islem ucretleri roket gibi artiyor. e 'dogrulayici' sayisini da arttirmak pek artik mumkun degil - malum kimseyi zorla kazma islemine sokamazsiniz, ozellikle bati dunyasinda elektrik ucretleri vs bu isi pek de cazip kilmadigi icin zaten kisitli bir zumre bu isi yapiyor; o pazar da oldukca doyuma ulasti denebilir (bu gun itibariyle yaklasik 450 terahash / saniye gibi olaganustu bir islem gucu var zaten). bir de bunun yanina biraz politik ve yaklasimsal sebepler de ekleniyor : iki kisi surekli al sat yapiyor diyelim, ucuncu kisi de bunlari dogruluyor olsun. islem hacmi al/sat ile buyudukce bundan en cok faydayi 3. sahis goruyor, cunku islem ucretleri ve 'kazma hediyesi' (her islem dogrulandiginda kaziciya verilen miktar- mining reward) hep 3. kisiye akiyor, para onda birikmeye basliyor.
  
  dolayisiyla degisim isteyenler diyor ki:
  1. ıslem hacmini arttirmamiz gerek. su anki haliyle hizli alim/satim mumkun degil
  2. paranin belli zumrelerde (kazicilarda) birikmesini engellememiz gerek, cunku bu merkezilesme mantigina aykiri (ki iste bu bence zaten komple yamuk bir sebep, asagida anlatacagim)
  3. eger sisteme dahil olanlarin dogrulama yaptigi gibi bir modele gecersek (proof of stake); sistemdeki kullanicilar sebekenin paydasi oldugu icin; sebekenin iyiligi onlarin da faydasina olur; bu sayede piyasa kendini daha iyi dengeler (???)
  
  fakat bu, bence, yamuk bi bakis olaya: cunku
  1. bu 3. sahis; yaktigi elektrik ve yaptigi yatirimlar geregi; zaten toparladigi parayi sistemden cikarmak zorunda (malum faturalari ethereum ile odeyemiyor); dolayisiyla zaten al/sat yaparken dugmeye basan adamdan daha fazla 'eforu' var ortada. kimse de bu adama zorla islem yaptirin demiyor, hatta islem hacmi dustukce bu adam 'bedavaya calisir' hale zorlaniyor; dolayisiyla spekulasyon yapacaksiniz diye bu adami zengin etme kararini islem yapanlar aliyor zaten (biraz oyun teorisi etkileri var gerci burada ama - malum kolektif davranis gerekiyor yoksa :) )
  2. early adaptor denen, erkenden ethereum almis ve piyasaya girmis kisilerin elini inanilmaz guclendirirken; piyasaya yeni girmek isteyenlerin onune bariyer koyuyorsunuz ve onlari zaten hali hazirda 'kafalarina gore' komisyon alan exhange sitelerine mahkum ediyorsunuz.
  3. bilin bakalim piyasadaki 'risk dogrulamasi' ile fayda gorecek, elinde en cok ethereum tutanlar kimler: evet, exhange'ler (ama ilginc sekilde onlar miner'lar gibi lanse etmekten cekinmiyorlar) :)
  4. su an 'lead developer' olarak gorunen arkadasin, miner'lardan pek hazetmemesi, onlara 'belesci' gibi bakmasi :)
  
  bu yeni sistemde 'merkezilesmeye aykiriyiz' diye cikip soylenen herseyin, aslinda takas borsasini elinde tutanlarin 'merkezi komite' gibi olmasina sebep olacak bir yani var bence. diyorlar ki stake sahipleri 'antin kuntin' davranirlarsa zaten kendi ayaklarina sikacaklar cunku 'stake' ettileri miktar ucacak (onu kim yapacak?) ve 'market kendini dengeleyecek' (hangi aracla? darbe mi yapacaklar :) )
  
  yani bence; sistemin bu tavirla degistirilmesi acayip yanlis. bazi insanlar (ozellikle trader'lar); sanki ethereum dis dunyadan komple ayriymis, kendi icinde yeterliymis ve kendi kendine yeter bir dunya imis gibi gosterirken; arbitraj ve spekulasyon borsasiyla para kazanmaya devam ederlerken; 'ozgurlukcu' ve 'merkezi olmayan' para birimini kendilerine baglamaya basliyorlar. sanki kazicilar para ve zaman harcamiyor, elektrik yakmiyor - beles para kazaniyorlar ama biz al sat yapiyoruz, sebekeyi kullaniyoruz, sebekenin sahibiyiz kafasi komik -- dostum sen parayi al sat ile kazandiktan sonra 'gercek hayata' dondurmek icin exchange in elinden geciyorsun; o da senden komisyon aliyor. simdi senden bu donusum icin para alan adam ne yapiyor da bu paralari 'kazma icin' kullanan adamdan daha cok hakediyor? ya da eger ethereum zaten kendi kendine yeterli ve kapali bir borsa ise, ethereum un 'degeri' neden euro/dolar ile olculuyor?
  
  eyyorlamam bu kadar.
  
  ps: 1 adet rtx3080 im ile su an gunde 4-5 dolarlik ethereum kazancim var; onu da kenara koyuyorum; bakalim nolacak.
  ps2: eger anti-merkezi olmak amac ise, mining pool diye bir dangalaklik olusmasina musaade etmeyecek sekilde sebekeyi degistirmek; veya islem ucretini yakmak yerine sebekeye rastgele dagitmak (bu fikir benim degil; bir yerde okudum ama linki bulamicam simdi :) ) gibi cozumler varken, bu inat niye ?
  ps3: copy paste degil, alin teri :p
  
  edit: eıp-1559'un ethereum 2.0 a gecis olacagini sanarak bi gafa imza atmisim; bunlar farkli seylermis :) duzelttim
  
  edit2: mining aslinda eth2.0 ile komple ortadan kalkmiyor; ama bu temmuzda gelecek eıp ile geliri azaltilacak. eth2 de de komple kaldirilip 'validator' sistemi ile; 'riske konan para ile transaction u dogrulama' algoritmasi soz konusu olacak. detaylari tam belli degil; ama polkadot'dakine benzer bir sistem olur saniyorum.
• geçen cuma 17 dolarken 25 tane aldığım ve şu an 37 dolar olmuş devrim niteliğinde bir crypto coine sahip sistem. 2013'te litecoin ile yaptığım vurgunun çok daha iyisini yapacağım uzun vadede kısmetse. ayrıca nasıl alınır nereden alınır hala (2017 yılında) anlayamıyorsanız crypto currency aleminden uzak durmanızı öneririm.
  
  edit: neyse yine dayanamadım çocuklar altta yazılmış ama cex.iolarla filan uğraşmayın. koinim.com'dan btc alın poloniex.com'a veya kraken.com'a filan aktarıp oradan btc ile eth alın. aldığınız eth'leri myetherwallet.com'dan cüzdan yaratıp ona aktarın sonra da private key'inizi filan gözünüz gibi saklayın ve unutun. uzun vadeli yatırım yapacaklara tavsiyedir. bitcoin forklanma riski yüzünden hassas. muhtemelen önümüzdeki iki hafta boyunca düşecek.(600 dolara kadar gerileyebilir deniyor) btc düşerken ether, dash, monero gibi cryptolar yükselecek. tabi ki uzun vadede sınırsız potansiyeli olup en çok kazandıracak olan eth olacak gibi gözüküyor. konumunuzu şimdiden alın.
  
  edit: 37 dolarlardan geldik 237 dolar seviyelerine, bitcoin düşmedi gerçi ama ether'in market hacmi btc'yi çoktan geçti, piyasa değeri de bitcoin'i yakalamak üzere. flippening'in durumunu şuradan izleyebilirsiniz. 500 dolar altı bütün fiyatlar girmek için bence hala çok iyi. gene de yatırım tavsiyesi değildir demek lazım. benim gibi bütün paranızı basmayın veya çok beklemeden realize edin :)
  
  edit 2: bir kaç güncelleme yapayim. koyduğum bütün türk lirasını %50 karla geri çektim. aldığım etherlerin bi kısmını 300 dolar civarındayken bir kısmını da 200 dolar civarındayken bozdurdum. onun dışında balinaların oyun sahası olmuş bu bear markette 220 den satıp 180 den alarak, 190'dan satıp 150 den alarak çeşitli küçük dalgalarda minik shortlamalarla ekstra ether yapmayı başardım. toplam etherlerimin yüzde 70'i filan da ledger nano s'im de hodl modunda duruyor. önümüzdeki yıllara yönelik bir kaç minik başka altcoin yatırımlarım da mevcut. şu an artık tatil moduna geçtim. güzel bir yurtdışı festivalini hakettiğimi düşünüyorum. 1 ağustos bitcoin fork muhabbetinden uzakta çılgınca dans ediyor olacağım. yüksekten girenler metin olsunlar. dipleri almaya çalışsınlar. sene sonuna en az 500 dolar fiyat tahminim hala devam ediyor. ytd.
  
  edit 3: 14 aralık bu güncellemeyi yazdığım vakit itibariyle ether 682 dolar. ethereum'un geleceği parlak muhakkak ancak önümüzdeki senelerde bu sene yaptığı artışı bir daha aynı sürede yapması beklenemez. ben de etherlerimin hepsini cardano/ada'ya dump etmiştim. (ortalama 8 cent gibi bi fiyattan) q2-q3 2018'e kadar tutarım heralde. bu oyunun sabır oyunu olduğunu anlamışsınızdır.
  
  zorunlu edit 4: ada anormal yükseldi. bütün bi sene kazandığım parayı son iki günde bi daha kazandım öyle diyim. alana satana hayırlı olsun. ha bu arada kripto ekşi telegram grubu yarrak gibi. sakın oranın tavsiyelerine kulak asmayın.
  
  şampanya patlatmalık edit: 2018 başlayalı 4 gün oldu ve 1000$ milestone'unu devirdik. alana, tutana tebrikler. ether iki yıl içinde 2-3k dolarları görür.
  
  yıllar sonra gelen edit: ether iki yıl içinde belki 2-3k göremedi ama fena bir ayı dönemi geçirdik. şimdi soranlar oluyor ether hedeflerim hala geçerli. fazlası bile olabilir. kriptoya yatırım yapmak istiyorum diyen yeni arkadaşlara da nacizane şu sepet dağılımını tavsiye ediyorum.
  
  yıllar sonra gelen ikinci edit: gembaba grubumuzda low cap gemler ağırlıkta olmak üzere kriptodaki bütün fırsatları konuşuyoruz. yalnızca kaliteli, samimi, dürüst ve bu işe gönül vermiş arkadaşları bekleriz.
• 2 sayfa geride 1600 dolarlara düşecek diye analiz kasan bir denyoya rastladım. kim bilir ne yapıyordur şimdi. burda ben çok ciddi yatırımcıyım başkasına benzemem diyen balina kostümlü birisi daha vardı o da batacak bok olacak diyordu silmiş kaçmış. ee al toparladı ne oldu göt oldunuz mu?
  
  aynı şekilde uçacak to the moon diyenler götü yiyorsa bütün servetini yatırsın buraya da seceresini koysun. balon, çöp, ponzi diyen varsa da götü yiyorsa shortlasın burda paylaşsın yemiyorsa boş yapmasın. kendi portföyünü paylaşmadan analiz yapan kimseyi ciddiye almayın hepsi eli sikinde sivilceli ergenlerdir.
• şu an avrupa'nın çoğu uyuyor ve büyük ihtimalle borsa uyanmaya başladığında panik satışları gerçekleşecek. panikleyip buraya okumaya geldiysen soluklan sevgili suser.
  
  eğer stop-loss koymadan margin trading yapıyorsan ve likidite olduysan zaten yapabileceğimiz bir şey yok. ama likidite olmadığını ve paranın çoğunu hâlâ elinde tuttuğunu varsayarsak, sakın panikleme.
  
  uzun zamandır kripto paralar ve özellikle ethereum ile içli dışlı yaşıyorum. böyle fiyat düzeltmeleri artık hayatımın bir parçası haline geldi. uzun vadede sayısını unutmakla beraber, buna benzer hatta daha beter düzeltmeleri yakın geçmişte zaten 11 ve 21 ocak tarihlerinde yaşadık. ve evet; bir ekşici olsam da en dipte alıp, en yüksekte satamadığım için^* zamanında bana da girdi. şekil 1-a
  
  şu anda diplerde geziniyoruz ki 1655 seviyesinden iyi bile yukarı çıktık. şu grafikte de görülebileceği gibi 1708 seviyesindeki destek şu an için gayet sağlam gözüküyor. yani paniklemeye gerçekten gerek yok. söylüyorum çünkü eminim ki ponzici tayfa yakında başlığı işgal edip insanlara panik yaptıracak ve belki de normalde hiç kaybetmeyeceğiniz paraları bu sebeple kaybedeceksiniz. aynı olay şu an bitcoin başlığında yaşanıyor.
  
  unutmayın ki hiçbir finansal varlığın değeri durmaksızın yükselemez. ara sıra gelen fiyat düzeltmeleri olmazsa, uzun vadede düşüşler çok daha fazla can yakar. ve yine unutmayın ki; borsa, sabredenlerin para kazandığı bir mecra.
  
  treni kaçırdığı için buraya gelip ağlayanların sizin de aklınızı çelmesine izin vermeyin.
• arkadaşlar ben bir gerizekalıyım, 2 günümü ayırıp piyasalar hakkında genel bir bilgi sahibi olmaya üşeniyorum. bu yüzden internette tanımadığım insanlardan fikir dileniyorum.
  
  sizce bu coine nereden girmeliyim ki tüm paramı kaybedebileyim?
• talinn adındaki suser'in usenmeden hergun basligina cex.io refli link girdigi ve bi onceki gun girdigi refli link iceren entry'i sildigi sanal para birimidir.
  
  ethereum'da potansiyel var ama hergun tekrar tekrar su lanet linkini verme amk, anladik.
  
  edit: bi onceki gunu sildigi bilgisi eklendi.
• çok sorulduğu için yazıyorum. gerek ethereum gerekse de alt coinlerin neredeyse tamamı alt coin borsaları olan poloniex.com ve bittrex.com sitelerinden alınabilir. bunun için;
  1- öncelikle paribu'dan hesap açılır.
  2-paribu hesabına tl gönderilir ve bitcoin alınır
  3-diğer yandan poloniex (veya bittrex) hesabı açılır.
  4-poloniex sitesindeki deposit/withdraw bölümünden poloniex hesabındaki bitcoin wallet'ınızın adresi öğrenilir.
  5-paribu'dan aldığınız bitcoin'i "bitcoin çekme" bölümünden poloniex wallet'ınızın adresini girmek suretiyle gönderirsiniz.
  6-poloniex'e bitcoinleriniz gün içerisinde gelir, siz de bu bitcoinlerle ethereum veya başka coinleri alabilir, al-sat yapabilirsiniz.
  7-tl ihtiyacınız olduğunda ethereum'u bitcoin'e çevirir, deposit/withdraw bölümünde withdraw'a tıklayıp paribudaki wallet'ınızın adresini girerek paribuya gönderirsiniz.
  8-paribuda bitcoini satar, tl'ye çevirirsiniz.
  9-paribudaki tl'nizi banka hesabına göndertirsiniz.
  
  şimdilik türkiye içerisinde ethereum alımı yapılabilecek bir borsa yok. yukarıdaki yolu izlemek veya cex.io'dan kredi kartıyla alım yapmak zorundasınız ama bu durumda da tl'ye çevirebilmek için yine paribu hesabınız olması gerekir. umarım paribu veya koinim ethereum'u da sistemlerine entegre ederler. bence bunu ilk yapan borsa tr piyasasındaki ezici üstünlüğü ele geçirmiş olacak.
  
  edit: ekşişeyler'de yayınlandığı için çok fazla soru geliyor. site reklamı yapmış gibi olmayalım ben her entry'mde paribu'ya yönlendiriyorum insanları bunun sebebi kullanışının kolay olması ancak yanlış anlaşılma olmasın, paribu'dan para falan aldığım yok, bitcoin alımı için mutlaka paribu.com hesabınız olması şart değil, btcturk.com , koinim.com türkiyede faaliyet gösteren diğer bitcoin borsaları. bunlardan alıp yukarda belirttiğim yolu izleyebilirsiniz yine.
  
  önemli: arkadaşlar son günlerde poloniex.com ile ilgili batacak tarzında haberler var, geçtiğimiz hafta 1-2 defa sisteme erişim sorunu yaşadık, bu nedenle bittrex.com , kraken.com gibi borsaları da ethereum alımı için kullanabilirsiniz, paribu ve poloniex borsaların isimleridir, mutlaka bu siteleri kullanmak zorunda değilsiniz elbette.