frenk

• türk gölge oyununda rum ya da tatlısu frengi; doktor, eczacı, meyhaneci, terzi ya da tecimendir. yabancı sözcüklerle dolu bozuk bir türkçe konuşur.
  (bkz: gölge oyunu)
• geçmişi haçlı seferlerine kadar giden ünvan. haçlı seferlerini anlatan vakanivislerin ibn ül esir, ibn ül kalanisi gibi tarihçilerin hemen hepsi haçlılardan "el frenc" şeklinde bahsetmekte. öyleki alman kralının ordusundan bile "frenc"ler şeklinde bahsetmekte. sonrasında doğu dünyasında kimi yerlerde frenk, kimi yerlerde frenc, kimi yerlerde frank olarak avruplıların ve onlarla ilgili şeylerin genel adı olarak kalmıştır.
  benzer birşey "arap" ünvanı için de söylenebilir sanırım. esmer tenli insanlarla ilk araplarla karşılaşıldığından olsa gerek, bugün dahi esmer tenli vatandaşlardan arap diye bahsedilmekte.
• havası olan şey.
  (bkz: üç frenk havası)
• yunanlilarin yaklasik bir yuzyil oncesine kadar butun bati avrupalilara verdikleri isim. 'frankosirans' derler butun batililar icin. unutmamak gerek ki bati avrupa romantikleri antik yunan'a karsi yeni bir ilgi uyandirmadan once yunanlilar (ki hala osmanli tebasiydilar) esas olarak dogulu bir toplum olarak goruluyordu. kendileri de oyle olduklarini dusunuyor olsalar ki, bati adetlerine ve yasam tarzina bir isim takmak zorunda hissetmisler. e tabii onlarin bu kullanimini biz de benimsemisiz. belki onlar bizimkini benimsemistir, bilemem, zaten cok da onemli degil.
• iranlilarin da bati avrupalilar icin kullandiklari isim, fransizlar butun bati avrupayi mi temsil ediyordu acaba diye de dusunulebilir ama sanirim sozcuk aslen fransiz'la cok alakali degil.
• urfa'da domatese verilen isim. özellikle kökten urfalı teyzeler pazarda "frenk kaça?" diye sorar.
• (bkz: frenksoğanı)
• matarama su ko ile ismin kökeninin ne olduğu hakkında yaptığımız fikir teatisinden sonra ona attığım mesajı buraya da koyuyorum, belki birilerinin işine yarar. kendisi de onay verdi.
  
  "that frank was the name of a confederation rather than a particular nation, is generally believed; all the members of it agreeing in calling themselves free"
  
  ".....indeed, if we look at their geographical distribution, we shall find that the franks were the marchmen of the roman frontier; and i submit to the reader the doctrine that they called themselves franks because they were so, i.e. in oppposition to their fellow-germans, who were subject to rome"
  
  bende diyorum ki buna, daha önce demiş olduğum gibi, baltadan türeyen bir sözcük olan frenkler kimi kabileleri kendi içlerinde erittiler. roma ile sınırdaş olmaları sonrasında roma bünyesinde olmamalarından ötürü zamanla frenk kelime özgür anlamına geldi.
  
  üstte açıkladığım duruma örnek olarak slav kelimesinin etimolojisini verebiliriz.
  
  http://foreigndispatches.typepad.com/…_etymolo.html
  
  veyahut bulgar kelimesi, ortaçağ'da pis/iğrenç iş yapan insan anlamına gelmiştir; gypsy sözcüğü egypt'den gelirmiş, fakat adamlar hindistan kökenli vs vs.
  
  frenklere geri dönelim.
  
  http://www.historyworld.net/…ies.asp?historyid=ab74
  
  üstteki linkte frenklerin cermenik kavim/kavimlerden oluştuğu söyleniyor. buna da diyorum ki bu adamların isminin anlamı saksonlar gibi bir silah adından geldi^** ve sözcük zamanla anlam kayması yaşadı ve özgür anlamına geldi. nasıl ki tatar adı göçebeleri tanımlamak için kullanılmış ise üşengeç romalılar zaman zaman frenkler ile olan olayları anlatırlarken frenklerin bünyesindeki kavimleri de frenk olarak damgaladılar; tıpkı sarazenlerin haçlıları frenk olarak tanımladığı gibi.
  
  http://en.wikipedia.org/…erium_romanum_germania.png
  
  bir üstteki haritayı ele alalım. gözüme çarpan iki şeyi söyleyeyim. birincisi friisilerin bulunduğu bölge. bu coğrafi alan zamanla friesland haline gelecektir, frieslerin ülkesi. ikincisi ise saksonlar. tıpkı frenkler gibi isimlerinin bir çeşit silahtan geldiği iddia edilen kabile.
  
  http://en.wikipedia.org/…rations_of_germanic_tribes
  
  bir üstteki linkte cermenik kabilelerin oluşturduğu konfederasyonlardan bahsediyor. m.ö 109 senesine bakarsak "büyük" olarak tanımlanan konfederasyon franconia(bugün başkenti baden olan almanya'daki franken eyaleti) denilen bölgede kurulmuş.
  
  http://www.landschaftsmuseum.de/…en_entwicklung.htm
  
  üstteki linkte ilk paragrafın ilk tümcesinde dediği şu(kendi tercümemi aktarıyorum): batı cermenik kabilelere bağlı olan frenkler roma kaynaklarına göre m.s 3 yy.'dan itibaren ortaya çıktılar.
  
  bunu şöyle yorumluyorum: daha önce frenk olarak adlandırılan bir kabile bu kabilelere baskın gelmiş ve onları kendi içinde eritmeyi başarmıştır. ya da oğuz eli'ni örnek alalım. oğuz eli'nde yaşayan boyların kendilerine ait isimleri vardı, fakat belki de hepsi ok kelimesinden türeyen oğuz olarak nitelendiriliyordu. frenklerde ise salt^* ve river^* sözcüklerinden gelen frenk kabilelerin olduğunu biliyoruz, belki de bu klanlar frenk koluna ait kabilelerdi ve topluca -aynı soydan da geldiklerinden ötürü- frenk olarak adlandırılıyorlardı.
  
  http://www.novaesium.de/glossar/franken.htm
  
  linkin ilk paragrafında diyor ki: frenkler bir kaç klandan oluşan kabile konfederasyonu olup vs.vs.vs.
  
  şimdi dediğim de şu: bu adamların genel adı frenk idi; tıpkı saxonlar gibi.
  
  http://www.branmyson.com/…ers/saxon_paper.php#_ftn3
  
  saxonlar hakkında da klanlardan oluşan bir çeşit yapı olduğu vs vs deniliyor.
  
  şimdi değinmek istediğim nokta romalıların barbar dedikleri kabile yapısı.
  
  kabileler klanlardan oluşan topluluklardı ve aslında kabile yöneticiliği bir bakıma klan şeflerinin memnuniyetine bağlıydı. standart bir örneği var bunun: geiserich aslında illegal çocuktur, ama abisi gundohar'a nazaran daha çok taraftarı vardı.
  
  evet frenkler çeşitli klanlardan oluşan bir kabilelerdir, doğrudur; fakat bu klanların oluşturduğu yapı kabiledir. demek istediğim adamlar x frenki, y frenkidir.
  
  benim demek istediğim aslında basitçe şu: saxon ismi nasıl ki silahtan geliyorsa, oğuz isminin nasıl ki silahtan geldiği varsayılıyorsa, frenk adı da silahtan gelir. frenklere bağlı klanlar bahsi geçen kabile konfederasyonunun çekirdeğidirler. çünkü kabile sisteminin temeli konfederasyondur.
  
  ben diyorum ki:
  
  1- frenk ismi etnik bir isimdir, bu etnik ismi oluşturan yapılar siyasi bir yapı oluşturduğu için isim siyasi bir isim hâline gelmiştir. tıpkı ırkların kavimlere kavimlerin kabilelere kabilelerin klanlara klanların aşiretlere aşiretlerin sülalelere sülalelerin ailelere evrilmesi gibi. burada siyasi yapıyı oluşturan klanlar aynı kabilelerden gelmedirler.
  
  2- bu ismi kullanmalarının nedeni roma'ya göre özgür olmalarıdır, fakat bu özgürlük kelimenin ilk anlamını değiştirmemiştir. slav ismi slavlara göre ün, şan, şöhret manasına gelen slavonci gibi bir isimden zamanla anlamının kayarak latin dillerinde köle manasına gelen slave sözcüğüne evrilmesi gibi.
  
  edit: linkler düzeltildi. uyaran protothyas teşekkürlerimi buradan da iletirim.
• haçlı seferlerindeki askerlerin çoğu fransızdı ve kendilenini frank olarak adlandırılıyorlardı. müslümanlar da avrupa'dan gelen bu "frank"ların adını tüm avrupa için kullandı. işin aslı buymuş ve sadece osmanlılara has bir kullanım değilmiş.
• bu kadar şeyden sonra birde star wars evreninde gorobei gezegeninde doğmuş bir ırktır bu frenk.