the rumble in the jungle

• tarihe damgasını vuran maçlardan biri. dünya ağır sıklet boks şampiyonu george foreman ve meydan okuyan muhammad ali arasında yapılmıştır.
  
  maçı anlatan howard cosell foreman'ın düşüşünü canlı yayında şöyle aktarır
  
  george foreman is hit by a combination of punches... and down he goes! george foreman is down! he's fallen like a tree in the forest! he is felled by a combination of blows from muhammad ali! okay, this fight's over! this fight's over! i told you! i told you! referee zack clayton is counting. seven, eight! and he's on his knee. , it is over! it is over! it is over! it is over! george foreman has been knocked out by muhammad ali! muhammad ali has done the impossible! he has regained the heavyweight crown.. that was taken unjustly from him in 1967. what a moment of history in this arena... in zaire, africa! a tremendous, tremendous moment.
  
  bir diğer önemli maç, hatta yüzyılın maçı için (bkz: thrilla in manila)
• boks tarihinin en iyi maçı olmayabilir ama boks tarihinin büyük maçı olduğu kesin.
  
  george foreman bundan önceki 8 maçında rakiplerine üçüncü raundu bile göstermemiş, joe frazier gibi bir boksörü sinek misali ezerek ali'nin karşısına çıkmış. foreman etrafında efsaneler dönüyor. yumrukladığı kum torbası 15 dakikada emekliye ayrılıyor. tv'de izlerken şöyle bir bakıyorsun, tepeden tırnağa azamet. yaşı 26. etrafına korku salan bir fenomen halini almış. ali'ye "korkuyor musun?" diye soruyorlar. "herkes ondan korkuyor. niye korkuyorlar ki? korkulacak bir şey yok" diye cevaplıyor. yorumcular ali'nin dışarıya yansıtmasa da maçla ilgili endişeli olduğunu ve korktuğunu söylüyorlar. howard cosell tv'de, "sevgili dostum ali, seni severim ama bu maçı kaybedeceksin, kabul etmelisin ki 10 yıl önceki ali değilsin" gibisinden bir şeyler diyor.
  
  ali'nin yaşı 32. yıllarca ekmeğini yediği hızı artık yok. karşısında yoruma açık olmayacak şekilde ilk bakışta belli olan her açıdan ondan üstün bir kuvvet var. ali zaire'deki antrenmanlarda savunma çalışıyor. standart olarak üstünlük kurduğu antrenman boksörlerine karşı bu defa geri çekiliyor. iplere yaslanarak yumruk yiyor. çünkü gelecek olanı biliyor. biliyor ve gurur yapmıyor. direncini artırmaya çalışıyor.
  
  ...maç bitiyor. ali kazanıyor. ve bu maçla ilgili duyduğum en güzel yorum: "uyuyan bir filin etrafında herşeyi yapabilirsiniz. zarar görmezsiniz. ama uyandığında, her yer sallanır."
  
  foreman'ın kaybetmesinin ne derece şok edici olduğunu göstermek açısından bir yorum: "foreman'ın yenildiğini görmek titanik'in batışına şahit olmak gibiydi."
  
  https://www.youtube.com/…lpage&v=bbv6pe2qwrm#t=3633
• hakkında bir video analiz için bakınız:
  
  https://www.youtube.com/watch?v=g1_jw3wnrik
• muhammed ali sokakta gezerken bir çocukla karşılaşır. çocuk şapka takmıştır ve ali neden bu sıcakta şapka taktığını sorar. çocuk kanser olduğu için, saçları olmadığı için şapka taktığını söyler. ali "ben foreman'ı sen de kanseri yeneceksin" der küçük çocuğa. iki hafta sonra çocuğun babası ali'nin menajerini arar, çocuk hastanededir. ali ve menajeri hemen çocuğun yattığı hastaneye gider. ali yine "ben foreman'ı sen de kanseri yeneceksin" der. çocuk "ben kanseri yenemeyeceğim ama tanrı'ya muhammed ali'nin arkadaşı olduğumu söyleyeceğim" der. çocuk yenememiştir kanseri, muhammed ali'nin tek avuntusu çocuğun tanrı'ya kendi adını söyleyecek olduğunu bilmesidir.
  
  muhammed ali maç için zaire'ye gider. havaalanına inen ali, kalabalığı görünce menajerine "zaireliler kimlerden hoşlanmaz" diye sorar. menajeri de "beyazlardan" der. ali ise "foreman'ın beyaz olduğunu söyleyemem, başka kimlerden hoşlanmazlar" diye sorar, menajeri "belçikalılardan" der. ali de havaalanında kalabalığa karşı bağırır: george foreman belçikalıdır!!!!
  
  ali bomaye çığlıkları havaalanını doldurur tabi. foreman ikinci darbeyi alman kurt köpeğini yanında gezdirmesiyle yer. belçikalılar zairelilere işkence yaparken yanlarında hep alman kurdu ile korkutmuşlardır.
  
  foreman yıllar sonra maç için "yediğim en sağlam dayaktır" der.
• (bkz: drama in the bahamas)
• 30 ekim 1974 tarihinde zaire'nin başkenti kinşasa'da, don king'in organizatörlüğünde 20 mayıs stadyumu'na kurulan özel bir ringde gerçekleştirilen muhammed ali ile george foreman arasındaki dünya ağırsıklet boks altın kemer müsabakasına verilen isimdir. toplam 60.000 kişinin canlı olarak izlediği ve yüz milyonlarca kişinin de radyo ve televizyonlardan takip ettiği, -thrilla in manila ile birlikte- boks tarihinin en önemli müsabakalarından birisidir. ayrıca tarihin en taktiksel boks zaferlerinden birisine sahne olmuş arşivlik bir maçtır. zira o yıllarda formunun zirvesinde ve adeta boğa gibi güçlü olan genç şampiyon foreman, karşısındaki yaşlanmış eski şampiyon ali karşısında maç öncesinde ağır favori olarak gösterilmektedir. hakikaten foreman'ın uzun kolları ve sert yumrukları karşısında, ali'nin şansı maç öncesinde ve hatta maç esnasında çok az gibidir. ancak ali, rope-a-dope adı verilen bir taktikle maç boyunca rakibini yormuş ve sonunda 8. raundda bir fırsatını yakalayıp nakavt etmeyi başarmıştır. bu taktik, ali'nin aylar öncesinden yaptığı bir plana dayanmaktadır. ali, maça hazırlık olarak aylarca birçok genç boksörle antreman yapmış ve bu antremanlarda genç boksörlerin kendisine dakikalarca vurmasına izin vererek dayanıklılığını arttırmaya çalışmıştır. bu sayede adeta çelikleşen ali, maç boyunca da iplere yaslanıp kapanmış ve kafasını iyi koruyarak, foreman'ın kollarına ve vücuduna çalışmasına izin vermiştir. bu esnada, rakibine yönelik olarak sürekli küçümseyici ifadeler kullanarak psikolojik olarak da üstünlük kuran ali, sonuçta 8 raund boyunca adeta duvar döven ve arada ali'nin yaptığı kontralarla da yıpranan foreman'ı yere sermeyi başarmıştır. bu, tarihin en dahiyane taktiksel boks zaferidir. maç, abd ve dünyada öyle bir iz bırakmıştır ki, when we were kings (1996) adlı oscar ödüllü bir belgesele ve don king only in america (1997) ve ali (2001) adlı filmlere de konu olmuştur. ayrıca barbara kingsolver'ın the poisonwood bible romanı, bir yerinde bu maçı anlatmaktadır. yine the fugees grubunun bu isimde bir şarkısı mevcuttur. sonuç olarak, tek kelimeyle unutulmaz bir spor olayıdır.
  
  maç afişi - https://en.wikipedia.org/…_in_the_jungle_poster.jpg
  
  wikipedia - https://en.wikipedia.org/…/the_rumble_in_the_jungle
  
  full müsabaka - https://www.youtube.com/watch?v=yjphxrp0sri
  
  analiz - https://www.youtube.com/watch?v=g1_jw3wnrik
  
  maçtan en güzel fotoğraflar - http://www.theguardian.com/…-the-jungle-in-pictures
  
  bir haber - http://www.theguardian.com/…ge-foreman-book-extract
  
  başka bir haber - http://time.com/…muhammad-ali-rumble-in-the-jungle/
  
  bir diğer haber - http://en.espn.co.uk/…nthisday/sport/story/319.html
  
  edit: ali'nin foreman'ın düşüşünü izlerken yaptığı hareket gerçekten çok ilginç.
• 30 ekim 1974 tarihinde canlı yayınlanan maçta spiker jüri üyelerini sayarken tunuslu nourridine adalla'yı, "türkiye'den adalla" şeklinde anlatmıştır. hatta, "adalla'nın soyadı elimizde yok, sadece adalla olduğunu varsayıyoruz" da demiştir.
  
  https://www.youtube.com/…ilpage&v=55aasojzzde#t=313
  
  (bkz: gereksiz bilgiler)
• yeni meta mı acaba (bkz: swf)
• 44 sene önce bugün kinshasa'da yasanmis, spor tarihinin en büyük müsabakasi. muhammad ali, dünya agir siklet boks sampiyonu george foreman'i yenerek 10 sene sonra tekrar dünya sampiyonu olur. bu olay, onu boks ve spor tarihinin ölümsüz efsanesi olur.
  
  ali, defans üzerine kurulu taktigiyle foreman'i yorar, ve sekizinci raundun sonunda aniden rakibinin kafasina ard arda 9 yumruk sallar. son iki yumruk o kadar agirdir ki, foreman yere düser. iste o düsüs aninda ali'nin kolu bir yumruk daha atmak icin hareketlenir, ama o yumrugu asla atmaz. foreman nakavt olmustur. ali ise sampiyon.
  
  foreman o an icin söyle der: "probably the best punch of the whole fight was never land. muhammad ali, as i was going down, stumbling to hold myself, he saw me stumbling. ordinarily you finish a fighter off. i would have. he gathered his right hand. and he did not do it. thats what made him in my mind the greatest fighter i ever fought."
  
  "macin en iyi yumrugu muhtemelen hic atilmamisti. muhammad ali, ben düsmeden önce ayakta kalmak icin tökezledigimi gördü. normalde rakibi o an bitirecek yumrugu atarsiniz. ben yapardim. yumrugunu kaldirdi, ama vurmadi. bu davranisi, onu benim karsilastigim en büyük boksör yapti."
  
  ali'nin kocu angelo dundee, o an icin söyle demisti: ali'nin o yumrugu atmamasi, o devin düsüsünün dramaturjik güzelligini bozmamasini sagladi.
  
  ali'nin en iyi boksör olmasindan öte iyi bir insan oldugunun en ciplak kanitlarindan birisiydi o atilmamis yumruk. onun amaci rakibini bozguna ugratmak degil, sporuna uygun bir sekilde yenmekti. boks severlerin hala üzerine konustugu, en büyük yumruk, 44 yil önce bugün atilmadi.
• foreman vs muhammed ali 1974 efsanevi maçıdır.
  
  foreman'ın en sevdiğim yönü rakiplerine çok ama çok sert vurmasıydı. tekniği yokmuş da sırf sağdan soldan yumruk sallıyor gibi görünse de bu adam güçlü ve kendine uygun bir tekniği vardı. bu efsane maçta muhammed ali'den başka kimse onu kendisini yenemezdi. ali, foreman’ın istediğini yapmasını engelledi ve adamı boks dışı bıraktı. ve ali, foreman’ın ileri rauntlarda yorulacağını biliyordu. çoğu zaman foremana sarılarak o sırada hem adamı boks dışı bırakıp hem de enerjisini bitirmeye yöneldi. foreman’ın karşısında sabit frazier gibi biri yoktu tabi ali ringde dans ediyordu. herşeye rağmen foreman eğer muhammed ali ile dönemine denk gelmese şampiyonluk ünvanını en az 10 yıl daha taşıyacağına kesin gözle bakılıyordu. bu arada 45 yaşında tekrar dünya şampiyonluğu ünvanını almıştır.
  
  bu arada foreman, muhammed ali dövüşünden önce ali’ye gözdağı vermek için aynı gecede 5 farklı boksörü yenmiştir.