*

  • ekonomi biliminde, ülkelerin merkez bankalarına verilen isim. "son çare, para verebilecek son konak" anlamına gelmekle beraber, "merkez bankası da göçtüğünde tutarsınız" imajı veren bir sıfattır.
  • özellikle likidite açısından kısa dönemli ama çare bulunmaz ise sistemi çökertecek durumlarda merkez bankasının üstelendiği görev.

    öyleki gün sonu saat 4 te hesaplarını kapatamayan ticari bankalar, repo piyasasında anormal faizlere sebep olup dalgalanma yaratmaması için merkez bankası bunları fonlar. tabikii normal fizin üzerinde verir ama en azından piyasada güven kaybolmamış olur.

    bir de hazineye kısa vadeli avans hesabı vardır, merkez bankası bilançosunun aktifinde yer alan bu kalem de ay sonlarında kapatılmak üzere hazineye kullandırılır. eskiden bunun ucu açıktı burda habire gol yerdik. artık kanunla ay sonlarında sıfırlanması zorunlu tutuldu da merkez bankası rahatladı.
  • (bkz: merkez bankasi)
  • merkez bankalarının tanımlayıcı özelliklerinden biridir. bankalar, hükümetler sağdan soldan borçlanmaya çalışırlar. beceremezlerse kuyruğunu sıkıştırır kürkçü dükkanına döner, son borç verici merkez bankasına başvurur. merkez bankası bende para çok, yoksa da sorun yok der. matbaaya telefon açar ve olaylar gelişir..

    not: filmin sonunu merak edenler şu anda dünyayı çalkalayan mortgage krizini izlesinler. bir değil üç değil beş değil, merkez bankası kimi kurtarsın? sistemik risk taşıyan şirketleri kurtarmasa ekonomi tümden güme gidecek. kurtarsa moral hazard denen de birşey var arkadaş. hiçbir şey eskisi gibi olmayacak diyerek noktalayalım.
  • walter bagehot tarafından teorize edilmiştir ve belirli prensipleri ortaya konulmuştur. buna göre asıl amaç panik zamanında para arzının geçici kısılmasına karşın bu rolü oynayan kurumun devreye girerek para arzını eski seviyesine getirmesi, tıkanan bankalararası para piyasasını tekrar çalışır duruma getirmektir. ayrıca paniğe neden olan sorunu çözmek değil sorunun yayılmasını ve sıçramasını engellemektir.

    tarihte merkez bankaları dışında hazine ve takas merkezleri de bu rolü oynamışlardır. uluslararası ölçekte ise kimine göre imf kimine göre de fed bu rolü oynamıştır.
  • merkez bankalarının en önemli işlevlerindendir. merkez bankalarının fiyat istikrarını ve finansal istikrarı sağlama amaçları vardır. finansal kurumların fon açıklarını serbest piyasalardan karşılayamamaları durumunda, merkez bankası, bu amaçlar çerçevesinde son ödünç veren olarak likitide sorunu olan finansal kurumlara likitide sağlar. mali sistemde son ödünç veren rolünü oynayabilecek tek kurum merkez bankasıdır. çünkü merkez bankalarının para basma yetkisi vardır.
    (bkz: son ödünç veren olma rolü)
hesabın var mı? giriş yap