hesabın var mı? giriş yap

  • açtığında yumurtalık kısmında ortadan ikiye kesilmiş limon göremeyeceğiniz buzdolabıdır.

  • aşırı yalakaların savunacağı olay. kılıçdaroğlu mu okutuyor teröristbaşının mektubunu mitingde?

  • abi bu adam son derece kibar davranan bir çocuğu dövmüş. ben şunu merak ediyorum, bunun sonrasından hiç mi korkmuyorlar. şimdi polis bu herifi bulacak. kimlik bilgileri mağdurun eline geçecek. adresi, telefonu, soy ağacı, osu busu... irisin, kalabalıksın falan. anladık orada güçlüsün. ama sonrası? ya intikam almak isterse?

    mesela benim karadenizli bi müvekkilim var. oğlu buna benzer bir şekilde haksız yere dayak yiyor. oğlan da kara kuru bişey, adamın kendisi de bu arada. tıfıl ailesi yani bunlar. ama adamı buldu. ağzına silahı sokup ateş de etti. ikisi de şanslıydı mermi adamın yanağından çıktı. tabi sağlam kalıcı hasar bıraktı, dişler-çene kemiği-yamuk bir surat... ama en azından öldürmedi. hapse girdi, çıktı. senin yüzünden hapse girdim diye bu defa da gitti 2 dizinden vurdu adamı. ardından yine hapse girdi. ama toplasan toplasan yattığı iki üç sene.

    nasıl şu işleri yaparken korkmuyorlar anlamıyorum amk. bu ülkede kim kendini psikopat sanıyosa çok yanılıyo. çünkü yanında süt kedisi sayılacağı insanlar herkesin çevresinde var. bi ricaya bakar. akrabası güvenliklerden dayak yedi diye bi kamyon adamı barı taramaya gönderen insan biliyorum ben. çocuğun babası zor durdurmuştu. ne şimdi bu. psikopat mı? adamı soğan cücüğüne çevirirler haberi yok. bu gün olmaz ama bi gün olur.

  • 10'luk para birimine (veya 10 luk herhangi bir sisteme) geçiş veya dönüş demektir. ama literatürde daha çok ingilizlerin 1971'de yaptığı para birimi değişimine atıf yapan bir terimdir.

    eski zamanlarda paranın dolaşımında 10'luk sistem yerine düzine'nin kullanıldığı 12'lik sistem çok daha yaygındı. tüccarlar arasında da saymanın ilginç bir şekilde daha kolay olması yüzünden 12'lik (duodecimal) sistemin tercih edildiğini de biliyoruz. bunun niye böyle olduğunun açıklaması çok ama benim hoşuma giden bir tanesi insanın bir elinde yalnız 5 parmak olmasına rağmen başparmağı pivot kullandığınızda 12 adet boğumun olması. eski zamanlarda abaküs taşıyacaklarına tüccarlar iki ellerini hesap makinesi gibi kullanarak hızlıca hesap kitap yapmışlar. paraları da bu sistemi desteklemek için 10'a bölünen (1-10-100'lük) paralar yerine 12'ye bölünen paraları tercih etmişler.

    günümüze yaklaştıkça 12'lik sistem ticarette yerini 10'luk sisteme bırakmış. buna ilk geçen de 1704 yılında ruble ile ruslardır. amerikalılar 1792'de, fransızlar 1794'te 10'luk sisteme dönmeye karar vermiştir.

    ancak ingiltere buna bir türlü geçememiştir. herkesin a dediği bir dünyada b demek ticari olarak absürd bir şeyse de, muhafazakar ingilizlere bu derece bir değişim belki zul geldiğinden gereken adımları bir türlü atamamışlar, tüm dünyanın 100'lük banknotlarla alışveriş yaptığı bir dönemde 1971'e kadar bu sistemi atamızın babamızın sistemi diye devam ettirmişlerdir.

    eski sistemde ingiliz para birimi penny ile pound arasında milyon adet farklı isimde renkte alaşımda ve tipte paralar içeriyordu. bir pound 240 penny ediyordu. ancak bunun altında ve üstünde de bin küsür yıldır ihtiyaçlar neticesinde farklı paralar da ortaya çıkmıştı. mesela :

    farthing
    yarım penny
    thrupenny
    sixpence
    şilin
    florin
    yarım crown
    crown

    bunların değerlemesi yapıldığında ise :

    iki farthing - bir yarım penny
    iki yarım penny - bir penny
    üç penny - bir thrupenny bit
    iki thruppeny - bir sixpence
    iki sixpence - bir şilin (veya bob)
    iki şilin - bir florin
    bir florin ve bir sixpence - yarım crown
    iki yarım crown - bir crown
    dört yarım crown - on şilin
    iki on şilinlik banknot - bir pound (240 penny)
    bir pound ve bir şilin - bir guinea

    etmektedir.

    yani öyle ilginç bir vaziyet ki dümdüz 12lik sisteme biat edilse bir miktar kolay olabilecekken 1 - 12 - 24 - 48 penny diye dümdüz para da basamıyorlardı. zira arada şilin gibi şahsına münhasır sistem birimleri de vardı. ve bunlar ortaçağdan beri var olan, edebiyatlarına şarkılarına vs aksetmiş olan para birimleri olduğu için biri çıkıp o muhafazakar kafaya meydan okuyup "ben şilini kaldırdım artık 24 penny parası" basacağız diyemiyordu. 1800'lerde 10'luk sistemi 12'lik ile bir miktar kaynaştırmak için planlanan 1000'e bölünen "mill" para birimi falan hep parlementoda reddedilmişti. mesela 1800'lerden beri basılmayan bir para birimi olan altın guinea ingiliz günlük hayatında konuşmalarda 1930'larda bile hala yaşıyordu. çok üst düzey lord leydi parası olduğu için ev arsa alırken çok büyük para birimleri hakkında konuşulacaksa hala "evi şu kadar guinea'ye sattım" deniyordu. yani eski para birimi kültüre çok derin işlediğinden bir yerde bırakamıyorlardı.

    1900'lerin ortasında nihayet bakmışlar ki artık milyon dolarların konuştuğu bir global ekonomide cidden eski 12'lik para birimi ingiliz bankacılık sistemine bir hörgüç olmaya başlıyor. 10'luk sisteme dönüş, decimalisation günü, ya da d-günü ile 1971 yılında bu dönüşümün tetiğini çekerler.

    ama bu hiç de kolay bir şey değildir. zira alışmış kudurmuştan beterdir. konu para birimi olunca da alışmış 56 milyon ingiliz vatandaşı vardır. bunları yeniye alıştırmanın tek yolu da eğitimden geçer. o yüzden yeni sisteme geçilmeden önceki sene ingiltere her gazetede her televizyonda her panoda göze çarpan çok yoğun bir alıştırma programına sahne olur. her eve bir kitapçık gönderilir, spor programlarında at yarışlarında 10'luk sistem kartları basılır. televizyonlarda 10'luk sisteme geçiş programları yayınlanır. posta pulları eski ve yeni paraları çevirenı tablolarla basılır, her gün saat 10'da bbc yeni paranın tanıtım programını canlı verir. okullarda yeni nesle 10'luk sistem öğretilir.

    ama bu daha işin iyimser yanıdır. 56 milyonluk bir ülkedeki (daha kredi kartı icat olmadığı düşünülürse) 5 milyon makina, her otomat, her kahve makinası, her ankesörlü telefon kulübesi, her yazar kasa, her park bankosu, her turnike yeni 10'luk sistem paralarıyla değiştirilmelidir. sadece bu makinelerin ayarlanması 87 milyon pound tutacaktır. bunu da yapacak 1 yılları vardır. ama gözü karartıp o işe de girerler. çünkü dediğim gibi artık ok yaydan çıkmıştır.

    nitekim bu ölçüde bir değişime göre bütün bu eğitim programları vesaire meyvesini verir ve yeni paraya geçiş büyük bir sıkıntı çıkmadan gerçekleşir. bankalar yeni basılmış paraları önden büyük stoklar halinde aldıkları için eski paraları hemen değiştirmeye başlarlar. değişim için de yılın bankacılık açısından en sakin ayı olan şubat seçilir.

    bir başka değişik ayrıntı da ülkede para birimi değişince malların fiyatı çat diye değişmeyeceği için raflarda kesirli fiyatlar belirmeye başlar. bir konserveye 3 1/6 penny isteyen satıcılar bir süre ortalarda olur. sonra onlar da alışırlar.

    yeni basılan 10'luk sistem para birimlerinde bizdeki yeni lira ibaresi gibi new/yeni ibaresi karışmasın diye koyulur. bu 1971'de basılan paralar ülkede enflasyon çok da abarmadığı için hala dolaşımdadır ve arada görebilirsiniz

    yeni 1 penny
    yeni 2 pence
    yeni 5 pence
    yeni 50 pence

    işin en ilginç kısmı da ingilizler'in bunu 1971'e kadar yapmamış olma nedenlerinden biri de 10'luk sistemin "karmaşık" olmasıdır. farthinglerle şilinlerle 144'ün katıyla uğraşan adamlar poundun 10'a bölünen kuruş hesabını yapabilmek için plastik aparatlar kullanmışlar

    uzunluk sistemlerinde ise 12 inç'in denk gelen 1 ayak ve 3 ayağa denk gelen 1 yard gibi imperial hesaplamalar sürmektedir. amerikalılar da o yolun yolcusu olduğu için metrik sisteme dönüş bu yüzyıl içinde daha zor gibi görünüyor.

  • ahmet necdet sezer görevden ayrıldığından beri boş olan cumhurbaşkanlığı makamından gelen bir yankı.

  • çocuk sesinden rahatsızlık değil mesele arkadaşlar bunun 7/24 olması. an geliyo işten yorgun argın geliyor ve sadece sessizlik istiyor insan. zihnen yorulan işlerde çalışan insanlar ne demek istediğimi anlar. çocuklu ailelerin anlaması gerekiyor ki orada sadece siz yaşamıyorsunuz, hastası olan var, ertesi gün sınava girecek olan insan var, var da var..

  • gezi zamanı dolar 5 kuruş artıp 1.95 olduğunda hükümet kanadı ve ne kadar destekleyeni varsa dönüp ülkeyi batırdınız, hep sizin yüzünüzden vb. cümleler kurmuştu.
    dolar 18 lira olduğunda çıkıp ‘bizim dolarla ne işimiz var’ ne bilim ‘onların doları varsa bizim allahımız var’ diyenler o gün pek bi önem veriyordu bu işlere. ne oldu ki acaba….
    bu da böyle bir anımdır.

  • --- spoiler ---

    05x14 yalın ve faraday benzerliğine de açıklık getirmiştir.

    eğer faraday annesinin sözünü dinleyip müzikten vazgeçmeseydi bütün bunlar yaşanmayacak ve faraday 2000'li yılların ikinci yarısında karşımıza yalın olarak çıkacaktı ve "bi bakmışın ben yokmuşum" diye çığıran bir insan olacaktı.

    --- spoiler ---

  • kate moss'un rezil ettiği fırsatçılardır. bizim sonradan görme zenginlerin pek umrunda olmayabilir ama yabancı insanlar paranın ne kadar zor kazanıldığının farkındalar. o yüzden kişi kate moss bile olsa böyle uçuk bir rakam görünce itiraz eder tabi. çok iyi yapmış tebrik ediyorum.

  • 30 yaşında bir mimar arkadaş var. hem arkadaşım hem de iş yaptığım bir insan. bana 3 ay önce mimari bir proje gönderdi. statik proje çizdim buna istinaden. 2 hafta sonra projesini revize etti, ben de değiştirmek zorunda kaldım. sonra bir daha, bir daha. kızdım kendisine içten içe baştan yaptığı işi değiştirip beni uğraştırıyor diye. ama sonuçta müşterim, bunun için bana para ödüyor.

    1 ay önce yeniden konuştuk. bir iki güne dönecem, belediyeden ruhsat çıkar, sana haber veririm dedi. 3 hafta önce mesaj attım dönmedi. 2 hafta önce mesaj attım dönmedi. ben de daha aramadım, mesaj da atmadım. ama çok kızdım kendisine, iş bitip para ödeme zamanı gelince cevap vermiyor diye.

    3 saat önce öğrendim.belediyede bizim projeyi onaylatmaya çalışırken virüs kapmış. 1 hafta mücadele etmiş yoğun bakımda. ölmüş. ciğerim yandı. çok zor bir duygu. çok gençti. çok erkendi.

    şimdi o projeye ruhsat çıkacak. o bina yükselecek. ama kimse bilmeyecek mimarın biri, hayatının baharında o projeyi onaylatma çalışırken ölüp gitti. insanlar yaşayacak o binada. arkadaşım çürüyecek.