dalida

• diva. dalida’nın tüm hayatı bir masal gibidir, film gibidir. temalar fazla bildik,lokasyon fazla akdeniz. asıl adı –tabii ki asıl adı- yolanda olan dalida, mısır’a göç etmiş italyan bir ailenin kızıdır. e tabii hem italyan köken hem mısır-arap kültürel etkisine fazlasıyla açık bir bünye sonrası salma ya salama. çocuk iken çok çirkin ve bu yüzden fazlasıyla kompleksliymiş dalidacık. büyümüş serpilmiş ve ailesinden gizlice katıldığı yarışmada miss egypt seçilmiş 1954’te daha. sonra da mısır film endüstrisi ve fransız direktörler, ver elini paris. müziğede paris’te son anda aktrislik umutları sönmek üzereyken başlamış. sonra bir kabare de rol alabilmiş ve daha l’olimpia tam olarak l’olimpia olmadan bu sahnede yarının yükselecek yıldızları niteliğinde bir şovda kendini göstermeyi başarmış işte beklenildiği üzere kendisini keşfeden plakçılarla çıkartığı bambino single ile patlamış. öyle ki matmazel bambino olarak anılmış yıllarca, yıkılmış fransız kamuoyu dalida dalida diye. sonra tutkulu ve acılı aşklar, evlilikler, montmartre’da şato satın almalar, arap-italyan tarzdan sarışınliğa geçişler, entellektüel gelişimler, 60 larda avrupanın nerdeyse en ünlü kadın vokali olmalar, daha neler neler. luigi tenco ile aşkı, san remo daki başarısızlıkları sonrası luigi nin intiharı ve dalida nın intihar teşebbüsü. sonrasında dalida kendini toparlamış, felsefe ye ve hint öğretilerine adamış kendisini. saint german kontu ile –ki sonradan bu kontta intihar eder- aşkı ile tekrar dalida dirilmiş. 80lerde ise françois mitterand ı desteklediğinden aşk skandallarına karışmış adı. dalida dünyaca ünlü –arap ülkelerinden japonya’ya kadar-bir star, fazlasıyla popüler bir star ve kariyeri boyunca 80 milyon un üzerinde satmış. velhasıl özel hayat trajedileri ve yoğun melodramları sonucu 1987de intihar etmiş. bu hayattan nasıl bir müzik çıkar. o bu değil ama efsane çıkar. çıkmışta nitekim.
• yolanda gigliotti (1933 - 1987) italyan asıllı, mısır'da doğup büyümüş fransız vatandaşı şarkıcı.
  kısa bir süre sekreterlik ve mankenlik yaptıktan sonra 1954'te katıldığı güzelik yarışmasında "mısır güzeli" seçildi. 1955'te paris'e yerleşti. "bambino" adlı 45lik plak 300.000'den fazla sattı ve altın plak ödülünü kazandı.
  aktrislik yaptı, özellikle seksenli yıllarda birçok müzikal gösteride rol aldı. depresif bir yapıya sahip olan ölümsüz sanatçı, mutsuz aşklar ve evliliklerden sonra 3 mayıs 1987'de intihar etti. ardında birçok unutulmaz şarkı bırakarak. (parole parole, salma ya salama, itsi pitsi petite bikini, portofino ve yüzlerce klasik)
  
  70li yılların sonunda istanbul'a gelen dalida bir beşiktaş - fenerbahçe maçının başlama vuruşunu yapmıştı. yurdum yaratıcı taraftarı o dönem dillerden düşmeyen "salma ya salama"nın "salma ya salama, kartal / fener / cimbom koyar ağlama" şeklinde tezahürat aranjmanını yazmıştı.
• dvd'lerinin birisinde 70'lerden kalma bir dueti vardir petula clark ile (ki petula da aynen dalida gibi ana dili disinda yiginla plak yapan birisi). sarkida petula soyle sorar "soyler misin bana o aksanla o kadar plagi nasil satabiliyorsun?", dalida da cevap verir : "haklisin, ben de ne zaman seni dinlesem kendime ayni soruyu soruyorum"
• hayattaki son konserini kenan evrene vermiştir kendisi. ve de ne yazık ki türlü bürokratik sebeplerden dolayı bu konserin kaydı bulunmamaktadır. ondan kalan son hatırayı seyredip, dinleme şansımızı da böylece yitirdik.
  montmartre'daki huzurlu bir mahallede güzel bir köşede place dalida'da bir büstü bulunmaktadır.
• "...ne zaman öleceğime ben karar vermek istiyorum ve dünya'ya 2000 yılında veda etmeyi planlıyorum!" demiş, lakin 1987'ye kadar ancak dayanmış italyan...
• youssef chahin'in cektigi 6. gün filmini bitirdikten sonra intihar etmistir. mektubunda rejisöre tesekkür etmis, artik görevini tamamladigini / sözünü tuttugunu ve ayrilabilecegini yazmistir.
  
  youssef chahin ise sanatcinin ölümünden sonra yaptigi basin toplantisinda "dalida'nin aklinda böyle bir fikir oldugunu bilseydim, filmi hayatimin sonuna kadar cekerdim" demistir.
• (yolande christina gigliotti) 3 mayıs 1987'de aşırı dozda uyku ilacı alarak intihar etti. ben hala büyük keyifle plaktan dinliyorum.
  
  https://www.youtube.com/watch?v=nkzbxwldfoe
  
  şarkılarının türkçe aranjmanları şu şekildedir;
  
  ajda pekkan----palavra----parole
  ajda pekkan----mutlu bütün şarkılar----quand s'arrétent les violons
  alpay----ayrılık rüzgârı----concerto pour une voix
  alpay----sensizliğimin şarkısı----aranjuez la tua voce
  ay-feri----elveda şarkılara----et cetait l'amour
  ayla algan----gönlümdeki saraya----salma ya salama
  ayten alpman----ayrıldık yalnızım----ciao amore ciao
  berkant----gönül ferman dinlemez----tzigane
  hümeyra----sus duymasın----ne lui dis pas
  özdemir erdoğan----matador----les gitans
  romalı perihan----görünce seni----besame mucho
  selçuk ural----ay dede----flamenco
  semiramis pekkan----köy düğünü----tire l'aiguille
  tanju okan----aşkı bulacaksın----gigi l'amoroso
  zeki müren----bekleyiş----tire l'aiguille
  petek dinçöz----kısmetsizim----flamenco oriental
• 2005 yılında güzel bir şekilde çevrilmiş bir biyografik filmi 12 sene sonra neden aynı şekilde çevrildiğini anlayamadım. şöhret yolunda hızla ilerleyen genç bir kadının başarıları, egosu, yalnızlığı ve çevresinde hayatını mahveden bir sürü erkekler.
  hep aynı konu.... aynı şeyi la vie en rose'da da yapmışlardı. oyuncuların yetenekleri taktire şayan ama konular çok dandik.
  bu insanlar çok önemli şarkıcılar ve başarılarının çevresinde dönen bir sürü sosyo-politik ve kültürel olaylar var biraz onlara değinseler keşke ama avrupa'da da yemiyor işte.
  dalida zaten daha önce intihara teşebbüs etmiş hasta bir kadın eyvallah; ama egosu çok yüksek ve şöhretli. sağ kesim özellikle çok tutuyor kadını. 80'li yıllardan itibaren yaşlanmaya başlıyor, pop söylediği için yenilikleri takip edemez oluyor. 81 yılında pop kraliçesi olarak son başarılı disko albümünü yapıyor ama sonra hayatının hatasını yapıp mitterand'ın başkanlık seçimleri kampanyasında baş rollerden birini oynuyor, destekçisi olarak; fakat adam başkan seçildikten sonra ..ok gibi ortada bırakılıyor. nedenini bilmiyoruz. dalida-mitterand ilişkisi gizemini hala korumakta. tabii durum böyle olunca muhafazakar sağ kesimi de kendine küstürüyor. ne isa'ya ne musa'ya yaranan dalida albümlerde de istediğini bulamayınca iyice açmaza giriyor ve depresyonu ciddi anlamda tetikleniyor. yani bu filmlerin anlattığı gibi olay aşk, meşk falan filan pek de değil. ayrıca o konuya da değinilecekse eğer dalida son derece çekici bir kadın, hem erkekler hem kadınlar tarafından... gay dünyasının çok önemli bir ikonu. ayrıca biseksüel eğilimleri olduğu da söylenmekte. bu da filmlerde gene hasır altı edilen olaylardan biri.
  ayrıca 10 senede bir şu ölmüş insanlardan para kazanmayı bırakın be kardeşim. adamların ölüsü bile para yahu. inanılmaz.
• öyle büyük bir star, öyle büyük bir şahsiyettir ki yanında madonna, lady gagalar bir aleyna tilki gibi kalır. bambaşka bir ışıltı.
  
  madonna dansçılarıyla sevgili olurken dalida, alain delon ile gezerdi.
  
  intihar ederek hayata gözlerini yumdu. ama ışığı şüphesiz bu dünya’da hâlâ. ilham kaynağı.
  
  “hayat artık çekilmez hale geldi. beni affedin.”
• 33 sene evvel bugün dünya'dan kendi iradesiyle göç etmiştir. ah dalida! destansı bir hayat, çağlar boyu söylenecek şarkılar, korkunç trajedilerle sonlanan aşklar, 70'lerin ilahesi, ünü atlantik'ten, manş denizine, hint okyanusu'na, arabistan yarımadası'na, rusya, japonya, asya... ve tüm afrika'ya yayılan hüzünlü kadın. kahire biraz olsun güzelse, biraz olsun seviyorsak sen orada doğduğun içindir dalida.
  
  dünyaya sığmadın dalida. yüzün büyüleyiciydi, sesin büyüleyiciydi, şarkıların büyüleyiciydi ama kimi sevsen, hayatın kime değse onun canını aldı. sevdiklerin birer birer intihar ettiler. bir yanda yükselen, bütün gezegende parıldayan bir isim oldun öte yanda içten içe huzursuz, mutsuz, mecrasını bulamamış biriydin. neydi o intiharlar dalida? 70'lerde neler oldu sana ve arkadaşlarına? dayanamadın, kendini şeytanın ta kendisi sandın ve bir gece bir otel odasında sen de canına kıydın dalida.
  
  huzur içinde uyu dalida.