bastet

• bast olarak da bilinen antik mısır tanrıçası. ilk tanrıça motiflerinde aslan başlı olarak tasvir edilen bastet, iö. 1500 yıllarında vahşi kedilerin evcilleştirilmesinden sonra kedi başlı olarak tasvir edilmeye başlanmıştır. memphis'te kült alanı bulunan bastet, 22. sülale firavunlarına başkentlik yapmış bubastis şehrinin koruyucu tanrıçası ve yerlisi ünvanlarını almıştır. incil'de shishak olarak geçen firavun ı.sheshonk tanrıça için büyük ve cüretkar festivaller düzenlemiş, bastet'in önemi sonraki hanedanlar döneminde de artarak devam etmiştir. 26. sülale döneminde pers istilası ile karşı karşıya kalan mısır, kambises tarafından istila edilmiş, eşit güçlerde ki iki ordunun; kambises'in kalkanlara canlı kediler bağlatması dolayısıyla mısır güçleri kedilere zarar verebilecekleri kaygısı ile ölümü tercih etmiştir.
  
  tanrıça bast ve kedilerin önemi kültürel iç içe geçmişliğin kanıtıdır adeta. antik dünyanın tahıl başkenti mısır, tahıl için zararlı olabilecek fare ve haşereler için neredeyse tek tedbir olan kedi; inancı sürekli besleyen faydalı unsur olagelmiştir. antik mısır'da kediler evin bir ferdi gibi değer görmüş, hatta kedisi ölen aileler kaşlarını kazıyarak yaslarını ifade etme yoluna gitmiştir. kedinin ev içinde keyifli bir şekilde mırıldanması gelecek mutlu günlere ve berekete işaret sayılmıştır.
  
  2004 yılında sakkara nekropolünde bulunan binlerce kedi mumyası, insanların öte aleme hazırlık için kedi mumyaları satın aldıklarını, mezar hediyesi olarak figürinler yerine bu canlı hayvan mumyalarını tercih ettiklerini göstermiştir. mumyalar üzerinde yapılan kapsamlı analizler 26. sülale ve ptolemaik dönemleri kapsayan çok çok büyük bir istismarı da ortaya çıkarmıştır. bastet rahiplerinin özellikle daha çok kazanç için kedi çiftlikleri kurup neredeyse seri üretim şeklinde insanlara kedi mumyası sattıkları, boyunları kırılarak öldürülen kedilerin çok çok kötü şartlarda beslendiklerini ortaya çıkarmıştır. üstelik vahamet bununla da sınırlı değil, yoksul mumyası olarak bilinen kötü üretim mumyalardan kedi cesedi yerine farklı türde hayvanların cesetlerine ulaşılmış, bir üst seviye mumyalar da ise kedi kalıntıları bulunmuştur. özetle, bu karlı ticaret bastet rahipleri için bir kedi yavrusunun 5 hatta 6 mumya yapımı için kurban edilmesi manasına gelmektedir. din ve ticaret yan yana geldiği an ortaya çıkan kusursuz zalimliği bu örnekte görmek mümkündür. siyasette bi' bakıma öyledir.
  
  ptolemaik dönemde, bastet kültü roma'ya ulaşmış, pompeii, ostia, nemi, gibi roma şehirlerinde bastet kült kalıntıları bulunmuştur...