magnus carlsen

• bugün itibariyle live rating sıralamasında kasparov'un efsanevi 2851 elo puanını geride bırakmış ve 2856 eloya yükselmiş satranç ustası.
  
  daha önce (yaklaşık bir buçuk sene evvel) kendisi hakkında "gelmiş geçmiş en iyi satranç oyuncusu olacaktır fakat bir kasparov olabilir mi?" diye sormuşum ve olamaz kanaatine varmışım.
  
  bugünkü, performansının tarihin de üstüne ulaştığı noktada şunu söylemek elzemdir:
  
  magnus carlsen mükemmel bir usta elbette. henüz dünya şampiyonluğunun bulunmaması kendisi için çok da önemli değil zira dünya şampiyonu yeri geldiğinde tek bir maça ya da turnuvaya bakıyor. oysa rating listesinin en tepesinde açık bir farkla kalmak her babayiğidin yapabileceği iş değil. bu şüphesiz onu dünyanın en iyi oyuncusu haline getirdi. satranç ratingi ne yazık ki bize bir oyuncunun ne kadar oyun kazandığını gösterse de, satrancının ne kadar temiz olduğunu göstermiyor.
  
  şöyle ki; bugünkü oyununda ingiliz büyük usta luke mcshane'e karşı oyunu nerdeyse kaybedecek noktaya geldi. buna rağmen bir şekilde oyunda kalmayı başardı, pozisyonunu yavaş yavaş geliştirdi ve oyun sonunda kendine yarattığı şansları iyi değerlendirerek oyunu kazanmasını bildi.
  
  magnus'u en az benim kadar uzun süredir takip edenlerin zaten gördüğü bildiği bir seneryo bu. ben açıkçası bu durumdan çok da şikayetçi değilim, zira bu bir satranççının sahip olması gereken en önemli özellik. bazen en iyi hamleleri yaparak, yani en uzun sürede kaybeden hamleleri yaparak, oyunu mutlaka kaybedersiniz fakat rakibinizi en çok zorlayan hamle belki de en çabuk kaybeden hamledir. magnus carlsen'in sırrı da burda. her pozisyondaki en iyi hamleyi değil ama rakibini en çok zorlayabilecek hamleyi seçmesi. bu şekilde baskı altında kalan rakipleri, oyun esnasında bariz üstün olmalarına rağmen kazancı bulamayabiliyorlar ve üstünlükleri gittikçe eriyip yok oluyor. oyun sonrası analizlerinde anlaşılıyor ki rakip bir dizi doğru hamleyle oyunu rahatça kazanmaktaymış.
  
  bu tarz bir oyun en son mikhail tal tarafından tercih ediliyordu. tahta başında kimsenin çözemediği problemler yaratıp rakibini üst üste hatalar yapmaya zorluyordu. carlsen bunu bir farkla yapıyor; tal'in aksine, sadece taktiksel pozisyonlarda değil, her türlü pozisyonda rakibine en çok problemi çıkaracak planları başarıyla kurguluyor.
  
  bir kasparov olabilir mi? kanaatim hala olumsuz. zira kasparov'un satranca katkısı sadece oyun kazanmak değildi. hemen hemen her açılışta kasparov'un yaptığı bir hamle dünyada milyonlarca kişi tarafından takip edilirdi ve herhangi bir satranç ustasının uyguladığı yeni bir fikir, kısa bir süre içinde kasparov tarafından uygulanırsa ancak sağlam kabul edilirdi nerdeyse. carlsen'in oyunlarını takip edenlerin bildiği bir nokta da budur; carlsen açılışa nerdeyse hiç önem vermez (bu yönüyle de jose raul capablanca gibidir) ve bir an önce rakibini açılış hazırlığının dışına çıkmaya zorlar. herhangi bir açılış konumunda en iyi hamleleri bulmaktan ziyade, eşit fakat rakibinin daha önce çalışmış olamayacağı, karışık konumlara ulaşmayı hedefler. kasparov ise, eğer herhangi bir konumda saldırı için yeterli imkanı olduğunu düşünüyorsa asla konumun anahtar hamlelerini çözmeden bir sonraki hamlesini yapmazdı. carlsen açılış tercihleri sebebiyle çoğu zaman bunu gerektirecek konumlara dahi ulaşmıyor. bu gibi faktörlerden dolayı, kısa vadede carlsen'i en çok oyun kazanan satranççı olarak görmeye devam edeceğiz. ne zaman satrancın açılış ve oyun sonu teorilerine bir katkısı olmaya başlar, kimselerin ulaşamadığı bakir topraklarda zaferler kazanır, ne zaman oyun hakkında bize bilmediğimiz kurallar, prensipler ve özel konumlar öğretir, o zaman bir kasparov olabilir. bunun için de oyun stilinde, şu anda menfaatine olmayacak bir dizi değişiklik yapması gerekir.
  
  gene de üstad büyük oyuncu tabi. yukarıda yazdıklarım onu sadece satranç dünyası bakımından bir yere konumlamak içindir. ne yazık ki satrançta da mevcut olan skor yorumcularının bir çoğu bunun gibi analizleri kaçırmaktalar.
  
  bunları bilirseniz ne işinize yarayacak? soruya soruyla cevap veriyorum: siz neden satranç oynuyorsunuz ve sadece oynayıp keyif almakla yetinmeyip, magnus carlsen'le ilgili yazılanları merak ediyorsunuz? işte o yüzden yukarıdakileri bilmek iyidir, güzeldir.