uygarlığın huzursuzluğu

• metis'den çıkan 'ötekini dinlemek' serisinin beşincisi. freud, tatmin olmama dürtüsünü, bu durumdan kaynaklanan mutsuzluğu farklı başlıklar, kültürler açısından analiz etmiş, yorumlamış, en son kendi çıkarımlarını paylaşmıştır.
  kitabın başında yer alan 'okyanusvari boşluk' tartışması, dinsel sonsuzluk düşüncesinin bireyin benliğini dış dünyadan ayrı olarak tanımlamaya başladığı ana dayanması, bireyin bu kopuşun izlerini ergin döneminde 'okyanusvari bir sonsuzluk hissi', yani tanrıya inanma sanrısı olarak gösterir. bu çıkarımda doğruluk payı olmakla birlikte, jung'un bir-leşme kavramına örnek olarak da incelenebilir. doğu dinlerinde, tasavvufi söylemlerde bahsi geçen bir olma durumuna bir özlem olarak, bireyin kendini bir'in parçası olarak gördüğü, kendi benliğini yani bir'den ayrılışını henüz tanımadığı o zamanların ergin dönemine elbet etkisi olacaktır. ancak bu etkinin freud'un dediği gibi bir sanrıdan mı yahut jung'un ileri sürdüğü bir-leşmeden mi kaynaklandığı tartışma konusudur.