tembel enteller için çin uygarlığı ve hanedanları

• liao ve xia
  
  her ne kadar yukarda adi gecen song hanedani butun bu irili ufakli kralliklara son vermisse de, koskoca cine hakim olamadilar bir anda. ve elbette bunca krallikta birbirini mukemmel bir kronolojik sirayla izlemiyor; cogu zaman ayni anda birden fazlasi ayni bolgelerde hukum suruyor.
  
  simdi yil 916, liao hanedani, tang’larin son yillarinda kuruluyor. birkac ufak tefek isim degisikligi geciriyorlar; once khitan, sonra buyuk liao, sonra tekrar khitan ve tekrar buyuk liao. bu gereksiz bilgiden sonra gelelim insanliga yaptiklari katkilara.
  
  astronomi, tip ve mimaride ilerlemeler kaydediyorlar. takvimleriyle unluler cunku hem eski takvimlerin en iyi taraflarini korumus hem de geleneksel khitan takvimini (artik o da nasil birseyse) bununla kaynastirmislar.
  
  daha eglenceli kisimlara gelirsek, akupunkturda ilerleme kaydediyorlar efendim. ve jinekolojide. bir de nabiz yoklamasiyla teshis ve cesetlerin korunumu konulari var. yani hepsini biraraya getirince, nekrofili sahte hocalar geliyor gozumun onune. neyse kulture saygisizlik etmeyelim ve gelelim bati xia’ya.
  
  bunlar da 1032 yilindan 1227ye kadar tibetce konusan tangut kabilelerinin biraraya gelmesiyle olusmuslar. simdiki kuzeybati cinde varliklarini surdurmusler ama mogollar tarafindan istilan edilmis topraklari ve yikilmislar. pek bir ilginc yanlari yok; ne akupunktur var, ne sise cevirmece oynamislar. oynamissalar da mogollarin istilasindan geriye bize bir bilgi kalmamis. xia hanedani mogollarin gazabina ugramis tek hanedan degil; ayni mogollar, birazdan gorecegimiz ve daha onemli bir hanedan olan song hanedanini da ayni yuzyil icinde yiktilar.