• insan hakkında söylenmiş en beğendiğim cümlelerden biridir. harika bir sınav sorusu olabilir bu. çok severim kısa fakat çok şey ifade eden bir cümle verilerek ona dair kompozisyon yazılması istenen sınav sorularını. tam elli puanlık soru hatta. zamanında bir hocam nikos kazancakis'in zorba'sından şu alıntıyı vermiş ve bir sayfalık bir yazı istemişti:

    "hayır özgür değilsin, senin bağlı bulunduğun ip, öbür insanlarınkinden biraz daha uzun; hepsi bu kadar."

    herkese dert olan ödevi ben kurdele ile süsleyip kapak hazırlayarak vermiştim. neye göre değerlendirilir her insanın kendi yorumuna bağlı olan bir cümle derseniz, "yorumun kendi içinde tutarlı ve mantıklı oluşuna göre" derim çünkü bu tarz cümlelerin yorumunda doğru yanlış aranmaz gibi geliyor bana. hem kime göre neye göre doğru ya da yanlış? terentius'a göre mi? kendisi mezarda.

    öncelikle bu cümlenin iki şekilde çevirildiğini gördüm:

    1. insanım ben ve insana dair hiçbir şey bana yabancı değildir.
    2. insanım ben ve insana dair hiçbir şey bana uzak değildir.

    "yabancı" ve "uzak" kelimeleri iki ayrı anlam ifade ederler. ben "yabancı" olarak alıp yorumlayacağım. eğer "uzak" olarak alırsam, insanın özüne dalıp her insanı aynı özde birleştirmek ve bunun sonucunda insanın "iyi" ya da "kötü" bir varlık olduğu kanısına varmak durumunda kalır ve yapılan her türlü işkenceyi, tecavüzü, savaşı vs. kendimin ve her insanın gerekli koşullar sağlandığı takdirde yapabileceğini kabul etmiş olurum. bunun yorumu hem daha uzun hem daha çetrefilli hem de insanın tek bir özde birleştirilmesini bir takım açıklamalarla mantıklı bulan fakat mantıklı görünen her şeyi doğru bulmayan bana göre değil.

    "insanım ben ve insana dair hiçbir şey bana yabancı değildir."
    bu sözü idrak edebilmek için insanın ne olduğuna dair çerçevesi geniş fikirlere sahip olmak gerekiyor bana kalırsa. insanın özü nedir ya da insan iyi midir kötü müdür'den ziyade, düşünce yoluyla insan her şeydir'e varmış bir kişi bu cümleyi anlamlandırabilir çünkü baktığımızda, tarih boyunca insan her şey olmuştur ve olmaya devam edecektir. insan her şeyi yapabilir, dolayısıyla her türlü acımasızlığı da yapabilir, öyleyse insan özünde kötüdür demek bana gerçekçi gelmiyor çünkü tarih, güçlü ve iyi insanları da yazdı. hem tarih boyunca insanlık hem de bizim hayata gözlerimizi açtığımızdan itibaren yaşadığımız hayat, şahsi tarihimiz, benim bu cümleyi çok anlamlı bulmama ve "bu kadarı da olmaz artık" diye şaşırıp üzüldüğüm zamanlarda bu cümleyi aklıma getirmeme sebep oluyor. elbette ki bu, yapılan haksızlıklara, tüm bu adaletsizliğe kayıtsız kalınması gerektiği anlamına gelmiyor. aksine, insanı anlayabilen insan, türünün içinde var olan her türlü duyguyu çözmeye yaklaşır ve ona göre hareket eder. şaşırıp kalmak yerine çözüm üretip harekete geçer. "insan böyle bir varlık değil." diyenlere "insan tam da böyle bir varlık." der. tarih boyunca insanın yaptığı ve yapacağı hiçbir şey bana yabancı değil ama tarih boyunca insanın yaptığı ve yapacağı çoğu şeyi kabul etmiyorum. tüm bu haksızlıkları, acımasızlığı, bir şekilde gücü eline geçirmiş delilerin yaptığı katliamları kabul etmiyorum.
  • (bkz: suçluyu kazıyınız altından insan çıkacaktır)
  • son yıllarda sınırları iyiden iyiye zorlanan felsefi cümle.
  • başlangıçta yavru kedi seven çakma humanist lafı gibi dursa da, aslında diyor ki:

    - bu insan dediğin çiğ süt emmiştir. her boku yer. şaşırma.

    sonuçta hayatta kalabilmek için yoldaşının bacağını koparıp yiyen bir yaratıktan bahsediyoruz. insan aklına gelebilecek veya gelmeyecek her boku yer.

    üstelik bu kod tüm insanlara yazılmış. hepimizin içinde muhteşem yaratıcı bir kötülük var.
  • bu sözü, kendimi diğer insanlardan ötekileştirerek algılamıyorum. hani kınadığın şeyi yaşamadan ölmezsin gibi geliyor anlamı bana. bir başkasında görüp şaşırdığımız şeyleri (ki şaşırabiliriz, bu çok doğal) kınamamak lazım. bize uzak değil o davranışlar, bir insan olarak bir gün biz de onları yapabiliriz.

    insana dair hiçbir şey bana uzak değildir, benim de onları yapmayacağımın garantisi yok demek sanki.
  • insanım ve insani olan hiçbir şey bana yabancı değildir.
    (bkz: publius terentius)

    ya da değerli engin geçtan'ın dediği gibi: "melek olmadığı keşfetmek üzerimden hayli yük aldı.
    ayrıca, öteki koltukta oturmanın o kadar da öteki bir konum olmadığını anladım..."
  • publius terentius'un heautontimoroumenos* namlı oyununda geçen ve hümanizmin düsturu olduğu kolaylıkla iddia edilebilecek ifade.

    oyun içerisinde bu cümle chremes isimli karakterin ağzından duyulmakta olup bir nevi zengin oğlan ile fakir kız gönül ilişkisini olumlamak için kullanılmıştır. ne var ki zaman içerisinde montaigne'den karl marx'a , henry fielding'den thomas riley'e sayısız aydın ve akademisyenin deyim yerindeyse fırsat bulduğunda başvurduğu bir alıntı vaziyetine evrilmiş olan bu cümle, bir komedi yazarı olarak yaşadığı dönemlerde pek de anlaşılamamış olan terentius'un dünyaya bıraktığı ve günümüze ulaşan altı oyununun belki de tamamından daha kıymet sahibi bir söz olarak tarihe kazınmıştır.

    cümlenin dilimize çevirisi ise esasen "insanım ve insana dair hiçbir şey bana ırak değildir" şeklindedir.
  • insanım, insana dair hiçbir şey bana yabancı değildir.

    bu cümle, insanları kabul etmeyi, affetmeyi ve anlamayı kolaylaştırıyor. duyduğum günden beri insanların gözünün içine bakmak benim için daha kolay oldu. karşılaştığım kim varsa ki içlerinde suçlular, mağdurlar, zorbalar, yalancılar ve zalimler vardı, daha az ön yargılı bir şekilde bakmayı öğrendim.
  • insanım ,insanı ilgilendiren her şey beni de ilgilendirir
  • ben bir insanım ve insana dair hiçbir şey bana yabancı değildir.

    ayrımcılık yasağının ihlali konusunda yapılan bir anayasa mahkemesi bireysel başvurusunun ayrımcılık yasağı açısında ihlal bulunmaması kararına karşı başkanvekili engin yıldırım tarafından yazılan karşı oy yazısında ilk defa karşıma çıkan ve insan olmaya ilişkin söylenmiş en güzel ifadelerden olan latince cümle.

    (başvuru numarası: 2013/2928)
    karar tarihi: 18/10/2017
    r.g. tarih ve sayı: 6/3/2018-30352

    ilgili kararın linkini meraklısı için bırakıyorum.
    ilgili aym kararı
hesabın var mı? giriş yap