mızrap

• anadolu sözlük gibi bişey olsaydı ilk entrisi olurdu herhal..
• telli çalgılar için tercih edilen, yumuşak kemikten veya sert plastikten yapılan, özellikle bağlama, tar, ud gibi enstümanlarda kullanılan alet (bkz: pena)
• pena'dan cok daha yumu$aktir her zaman..
• bağlama calmak icin kullanilan minik plastik garip nesne.
• kemik, kaplumbağa kabuğu, kartal tüyü, boynuz veya plastikten yapılan turk sazlarini çalmada kullanılan nesne. kemikten yapilani çok sert olduğu için kullanışlı değildir.
  
  deniz kaplumbagasinin alt kabuğundan yapılan bağa mızrap çalış ergonomisi ve ses kalitesi açısından en iyisidir. keratin yapisinda oldugu icin adeta elinizdeki enstrumanın ses kalitesini defalarca kez artirir fakat carettalar koruma altında olduğu için satışı yasaktır. kaplumbaganin alt kabugunun kirik cam parcasiyla sekillendirilip kul ile cilalanmasiyla elde edilir. tanbur çalmak için olmazsa olmaz olduğundan el altından(yasa dışı) satışı yapılmaktadır. normalde satışında cites belgesi bulunmalıdır ama belgesiyle malesef hiç rastlamadim. ud için kullanılan bağa mızrap genelde çok ince olduğundan çarpma sesi ve metal tellerde sürtünme sesi çok çıkar. enstrümana ise parlak ve canlı bir ses verir.
  
  boynuz mizrap kalindir ve plastikle çalmaya alışmış biri için ele oturması zordur. ses olaraksa tok ve dolgun bir ses verir ama dedigim gibi tutuşu zordur ve eli yorar.
  
  tüy mizrap geleneksel 1 yaşındaki genç erkek kartalın teleginin aylarca zeytinyaginda yumusatilip sekillendirilmesiyle yapılır. yasal olarak satışı ve kullanımı yasaktır. alternatif olarak deve kuşu tüyünden de yapanlar vardır ve denemesem de oldukça iyi olduğunu duydum.
  
  plastik olanlarsa her yerde mevcut olup en kolay temin edilebilen ve aslında kullanım için en mantıklı olanlardır. hem ucuzladır hem de çok farklı şekil boyut ve esneklikte olduklarindan kişinin çalış tarzına uygun bir çok alternatifi vardır.
  
  özetle plastik mizraplar işinizi görür. organik olanlari alıp da hayvan somurusune ortak olmanıza ve bir mizrap için tonla para dokmenize gerek yoktur.
• arapça'daki darebe( vurdu) fiilinden ism-i alet sığasında çekimlenen ve vurucu alet anlamına gelen sözcüktür. birçok telli enstrümanda kullanımı mevcuttur. özellikle bozkırlı sanatçılar bağlama üzerinde etkin olarak kullanırlar bu aleti.
  
  (bkz: tezene)
• vurma aleti.
  
  aslı mızrab. arapça da-ra-be kökünden ism-i alet kalıbıyla türetilmiş. tam manası vurma aletidir.
  
  musikide ud, kanun, tanbur, bağlama gibi sazları çalmak için kullanılır. zaten bunlara da mizrabli çalgı denir.
  
  eskiden kaplumbağa bağasindan, fildişinden vs. yapılırmış, bu adet günümüzde devam etse de plastikten ve başka maddelerden yapilanlari daha yaygındır.
  
  günümüzde gitarla özdeşleşen pena da bir bakima mizraptir ama pena demek daha havalı tabi. :)
  
  ek: birkaç manzumeyle ornek verelim.
  
  "mızrabı bırak zülfünü sinemde gezindir
  bir kere de gel gönlümü çal bak ne hazindir
  kalbimdeki hiss-i elem nev-eserindir
  bir kerre de gel gönlümü çal bak ne hazindir"
  
  (nev-eser bir makam adı, aynı zamanda 'yeni eser' manasında.)
  
  "aşkın teli kalbin telidir cevre dayanmaz
  cânâ hazer et sonra kopar çok gerilince
  çok tel kırılır sine-i kanun-i cihanda
  nâ-ehline mizrab-ı tasarruf verilince"
  
  (aşkın teli kalbin telidir eziyete dayanmaz. ey canım dikkat et çok gerilirse kopar o tel. ehil olmayan kimseye yetki mızrabı verilirse, dünya kanununun (hem yasa hem enstrüman anlamını düşünün) gövdesinde çok tel kırılır.)
• aynı zamanda karadenizlilerde bir erkek ismidir...
• (bkz: tezene)
• telli çalgıları çalmaya yarar .kemik madan veyahutta ağaçtan yapılır