nikos poulantzas

• nicos poulantzas’ın state, power, socialism’i 1979 fransızca baskısından türkçeye turhan ılgaz tarafından çevrilmişti. kitap 2004 yılında devlet, iktidar, sosyalizm ismiyle epos yayınlarından çıkmıştı. epos, temposu, ritmi biraz düşse de güzel işler yapıyor, yapacaktır. olur da poulantzas’ın kitabının ikinci baskısı yapılır diye buraya not düşelim. kitabın çevirisinde gözden kaçan kimi maddi hatalar söz konusu; verso’dan çıkan ingilizce baskısının (2000 baskısı) 24 ve 64 numaralı sayfalarında geçen “social division of labour” (ki poulantzas metinlerinin anahtar kelimelerinden biridir, yer yer enflasyonist biçimde kullanır) ifadesi türkçe çevirinin 27 ve 71 numaralı sayfalarında “toplumsal işbölümü” olarak karşılanması gerekirken “emeğin toplumsal bölünüşü” olarak çevrilmiş. ingilizce baskı 132 numaralı sayfadaki “the state as a relationship” ifadesi türkçe çeviride 147 numaralı sayfada “münasebet veya ilişki olarak devlet” olarak karşılanması gerekirken “münasebet devleti” olarak çevrilmiş. son küçük not, kitapta geçen kimi kelimelerin ingilizceleri şunlardır.
  
  döşem: edifice
  karka: structure, framework
  özünlü: intrinsic
  edimci: agent
  temlik: alienation
• michael löwy kendisiyle yapılan bir röportajda poulantzas'ın intiharına da değinmiş:
  
  " poulantzas’ın intiharının politik bir bağlamı var mıydı? dönemin devrimci hareketlerinin yenilgisiyle bu intihar arasında bir bağlantı kurulabilir mi?
  
  löwy: nicos, bir yıldan daha uzun bir süredir depresyondaydı. 1978 yılında bir kaza geçirmişti. aslında bazılarımız onun kaza diye adlandırdığı şeyin bir intihar teşebbüsü olabileceğinden şüphelenmişti. nicos’nun solun yenildiği gibi bir düşüncesi olduğunu sanmıyorum ve bu yüzden kendi adıma onun intiharının politik yenilgiyle bağlantılı olduğunu söyleyemem. elbetteki solun birliği içinde bir kriz vardı ve nicos o dönemde dikkatini asıl olarak buna yöneltmişti. ancak hiçbir şey geri döndürülemez değildi ve bir tradejiden de söz edilemezdi.
  
  nicos’nun en iyi arkadaşı ve benim de arkadaşım olan constantin tsoukalas, intihar anında onunla birlikteymiş. söylediğine göre nicos, yazdıklarının işe yaramaz olduğunu ve teorik çabasında başarılı olamadığını söyleyerek kitaplarını pencereden aşağıya fırlatmaya başlamış ve sonra da kendisini pencereden boşluğa bırakmış. açık olan şu ki, kişisel olarak başarısız olduğu hissiyatına kapılmıştı. fakat yine de hiç kimse intiharının altında yatan gerçek nedeni bilemeyecek, anlaşılması zor bir trajedi…"
  http://viraverita.org/…i-tanidigim-nicos-poulantzas
• nihayet bir poulantzas reader'ı verso'dan çıktı. les tempes modernes dergisindeki yazılarından çeviriler de var. bilhassa, "preliminaries to the study of hegemony in the state", gerci erken dönem althusserci problematik içinden yazılan bir metin. yazılarının derli toplu el altında olması iyi oldu.
• marksist devlet kuraminda indirgemeci buldugu "burjuvazinin yurutme organi" kavramsallastirmasini ortaya attigi engels'in goreli bagimsizlik kavramindan devsirilen "goreli ozerklik" kavramiyla asmaya calisir. buna gore kapitalist devlet, burjuvazinin tikel ve kisa vadeli cikarlarindan goreli ozerk olarak tum bir burjuva sinifinin butunsel ve uzun erimli cikarlari dogrultusunda hareket edebilir. bu noktada burjuvazinin kisa vadeli hevesleri ile devletin sogukkanli tercihleri arasinda celiski ve catisma olusabilir. turkce'ye cevrilmis siyasal iktidar ve toplumsal siniflar ve miliband'la tartsimalarinin yer aldigi kapitalist devlet sorunu isimli kitaplari mevcuttur. poluntzas'in cepecevre tartismasi ve elestirisi icin bob jessop okunabilir.
• raşit kaya hocamız kendisinin arkadaşlarıyla evinde otururken çay koymaya gidip kendini balkondan atıp intihar ettiğini anlatmıştı.
• ralph milibandin 1969'da yazdigi kapitalist toplumlarda devlet kitabina yazdigi kritik ile literaturde 'poulantzas-miliband debate' olarak bilinen marksist devlet teorisi tartismasini (yeniden) alevlendirmistir. miliband devleti kapitailst sinifin ekonomik cikarlarini koruyan politik bir arac olarak tanimlarken, poulantzas devleti kapitalizmin cikarlarini uzun vadede koruyan dolayisiyla goreli ozerklige sahip bir kurum olarak tanimlar. bir baska deyisle devlet kapitailst sinifin kisa sureli cikarlari ile ortusmese de, ozunde kapitalisttir ve kapitalizmi yeniden uretir. bu nedenle devlet goreli bir ozerlige sahiptir. bu gorus ayni zamanda politikayi ekonomiden bir nebze de olsa ayirir.
  
  (bkz: ralph miliband)
  (bkz: relative autonomy)
  (bkz: marksist devlet kuramı)
• "poulantzas reader" ile kitapları (political power and social classes; fascism and dictatorship; classes in contemporary capitalism; crisis of the dictatorships; state, power and socialism) dışında yazdığı makaleler de kronolojik olarak sunulmuş durumda. poulantzas'ın devlet kuramının makaleleri üzerinden seyri de en az kitaplarındaki değişim kadar ilgi çekici. nerede hardcore yapısalcı althusserian political power and social classes, nerede foucault'ya laf sokarken bir yandan da çaktırmadan foucaldian temaları da kullanan, yapısalcılığı minimize edilmiş, ilişkiselci state, power and socialism. bu değişim reader bağlamında makaleleri üzerinden de takip edilebilir.
• yunan asıllı bir marksisttir. 1936'da atina'da doğdu. atina ve heidelberg üniversitelerinde
  okudu. fransa'da vincennes üniversitesinde sosyoloji bölümünde ders verdi. başlıca eserleri
  siyasal iktidar ve toplumsal sınıflar, faşizm ve diktatörlük, çağdaş kapitalizm'de sınıflar.
• epos yayınevinin türkçe'ye çevireceğim derken donlara sıçıp batırdığı kuramcı. özellikle siyasal iktidar ve toplumsal sınıflar'ın türkçe çevirisi rezildir. sbf'den recep aydın bu mesele üstüne iyi giydirdiydi sbf dergisi'nde.
• yunan kökenli olmakla birlikte hayatının büyük bölümünü fransa'da geçirmiş ve fransızca üretmiş marksist bir felsefeci/sosyolog. antonio gramsci'nin etkileri metinlerinde net görülmektedir. ayrıca müthiş bir kavramsal berraklığı vardır.
  
  frankofon dünyadaki ünü, özellikle verso books tarafından çevrilen metinleriyle dünya çapına yayılmış, söz gelimi orta sınıfın belirsiz konumunu (burjuva desen değil, işçi desen problemli, ayrı bir sınıf gibi de durmuyor) tartıştığı classes in contemporary capitalism metni atıf manyağı olmuştur.
  
  https://fr.wikipedia.org/wiki/nicos_poulantzas