öğrenildiğinde ufku iki katına çıkaran şeyler

• “afakan basması” kalp çarpıntısı, sıkıntı anlamında kullanır fakat aslı ise “hafakan basması” olan söz öbeğidir.
• sıçan deyip geçmeyin. 70’ten fazla tehlikeli hastalık taşıyan bu canlı dünya üzerinde çıkmış olan savaşlardan daha fazla insan kaybına neden olmuştur. hindistan’ta özel bir tapınakta bu hayvanlara saygı duyuluyor ama hastalıktan kırıldıklarından bi haberler. üstelik bu fare tapınağını görmek için binlerce turist gidiyor oraya.
• gereğinden fazla tevazu kibirdendir
• kanada ve danimarka'nın aralarında kuzey atlas okyanusu bulunmasına rağmen komşu olduklarını biliyor muydunuz? peki nasıl oluyor bu :
  öncelikle grönland'ın danimarka'ya bağlı özerk bir ülke olduğunu bilmemiz lazım. kanada ve grönland'ı birbirinden ayıran kennedy kanalı'nda bulunan hans (inuitçe: tartupaluk) adasının yaklaşık 50 yıla dayanan bir egemenlik anlaşmazlığı söz konusuydu. ancak taraflar 11 haziran 2022'de adayı ikiye bölmeyi kabul ettiler ve yeni bir uluslararası sınır çizilmiş oldu. böylelikle grönland (yani danimarka), kanada'nın abd'den sonra 2. sınır komşusu; aynı şekilde kanada'da, danimarka'nın almanya'dan sonra ikinci sınır komşusu olmuş oldu
  görsel
  görsel
• insanlar arsında "sürüngen beyin" kavramının hâlâ daha tartışmalı olduğu düşüncesi hâkimse de; aslında bu kavramın bir artık bir efsane olarak anılması gerekitiği. evet, ünlü bilim insanı lisa feldmann barrett'a göre bu kavram bir efsaneden öte değil.
• chatgpt'ye bana ilginç bir bilgi verir misin? şeklinde sorulan soruya verdiği cevaptır.
  
  ilginç bir bilgi olarak, bilim insanları tarafından yapılan araştırmalar, insan beyninin çeşitli faaliyetler sırasında günlük olarak yaklaşık 70.000 düşünce üretebildiğini ortaya koymaktadır.
  
  insan beyni sürekli olarak bilgi işleme, hatırlama, karar verme, analiz etme, hayal etme ve diğer bilişsel görevlerle meşguldür. dolayısıyla, zihinsel aktivite oldukça yoğun ve karmaşıktır. bu ilginç bilgi, insan beyninin inanılmaz derecede aktif ve üretken olduğunu gösteriyor.
  
  beynin bu hızlı düşünce üretme yeteneği, yaratıcılığımızı, problem çözme yeteneklerimizi ve genel bilişsel işlevlerimizi destekler. her gün zihninizde geçen binlerce düşünce arasında bazıları farkında olmadan gerçekleşirken, bazıları da bilinçli bir şekilde şekillendiririz.
  
  bu bilgi, insan beyninin karmaşıklığını ve etkinliğini daha iyi anlamamıza yardımcı olurken, aynı zamanda düşüncelerimizin çeşitliliği ve hızı hakkında da ilginç bir bakış açısı sunar.
• güneşte üretilen ışık yaklaşık olarak 2.5 milyon yaşındadır. çekirdekte üretilir, çekirdekten çıkması için milyon yıl boyunca yol alır. güneşten kurtulduğu anda 8 dakika yol aldıktan sonra gözünüze ulaşır.
  
  sizde sonlanan bir foton milyon yıl önce doğmuştur. ve gözlerinizde son bulur.
  
  bence romantik.
• fark ediyorum ki
  oyle derinlesip genisledi ki
  sigamiyordum
  oraya buraya bi yere
  
  zamanla daraldikca alanim
  yontuldum yola uygun
  hep bi sebeple
  sukrettim geldigim sekle
  
  sonra
  fark ettim ki
  istiyorum daha da sıkışmak daralmak
  ve hatta
  sadece hacmim kadar kalmak
  
  degmemek dokunmamak durmak
  
  oysa….
  ..
  neyse
  baya hosnutum azalmaktan kaybolmaktan
  
  tam izah edemedimse eger
  gercekten
  cok memnun olurum.
• eskiden, en kötü halimle çok şey yaparak hiç bir şey yapmazdım; şimdi ise, en iyi halimle hiç bir şey yapmayarak çok şey yaptım.
  
  en iyi halimi yarattın, hırçınlaşarak kendimi kaybetmeyip seni kazandım.
• yurtdışında ( bazen de türkiye'de) bir şehire gezmeye gidince gezilecek turistik yerlere bakılır genelde. eğer hristiyan popülasyonun yaşadığı veya geçmişte yaşamış olduğu bir şehir ise, içinde turistik bir dini yer olması muhtemel. bu dini yerin ismi genelde church(kilise), cathedral(kathedral), basilica(bazilika), chapel(şapel), monastery/abbey(manastır) olur. insanlar genelde kilise, tarihi kilise vb. deyip geçerler bu yerlere ama arada farklar var. şöyle açıklanabilir;
  
  church: kendisine atanmış papaz/rahip( pastor/priest) olan, toplanma ve ibadet etme işlemlerinin yapıldığı bina. katolik,ortodox, protestan vb. olabilir mezhebe göre.
  
  cathedral: kendisine atanmış bir psikopos(bishop) olan kilise. yunanca "cathedra" (psikopos koltuğu) kelimesinden gelir. kendi bölgesindeki kiliseler genelde kathedrale bağlıdır(diocese). genelde diğer normal kiliselerden büyük olsa da böyle bir kural yok, gayet normal boyutta da olabilir.
  
  basilica: basilikalar eskiden dini binalar değildi, antik roma'da devlet binalarının mimari şeklini belirten genel bir terimdi. hristiyanlık suç olmaktan çıkınca dini anlam kazandılar. katoliklikte bir kilisenin basilica unvanı ve bazı ayrıcalıklarını kazanması için dönemin papa'sının bizzat onayı gerekir. tüm dünya'da 4 major basilica( hepsi roma'da), 1877 minör basilica( 2020 aralık verisi) vardır. 2 tane minör basilica da istanbul'da bulunur. (saint esprit ve saint antoine de padoue).
  
  chapel: kendisine atanmış bir din görevlisi olmaz genelde. çoğunlukla bir kilisenin veya başka binanın parçasıdır, içinde ibadet edilebilir. kendi başına bağımsız bir bina da olabilir tabii ki. bazen önemli şahıslar kendi adlarına da chapel yaptırır. paris'teki sainte-chapel ünlüdür mesela bayağı. islam'daki mescide benzer mantığı.
  
  monastery/abbey : içinde din görevlilerinin/cemaatin yaşadığı ve çalıştığı bina veya binalar grubu. manastır içerisinde ibadet için şapel veya normal kilise bulunur. abbey, monastery kelimesinin genelde protestan karşılığı olsa da bazen monastery içindeki kiliselere de abbey denir.