• şu yaşıma kadar dünyadaki tüm anonim çalgıları duydum, dinledim, hatta bir tanesini yıllar boyunca bizzat çaldım; santur gibi aynı anda bir sürü hikaye anlatabilen başka bir alete rastgelmedim. yan flütle vurarak çalınan bir klavsen desen değil, ritchie blackmore'un cura çalması gibi desen değil, bir rüzgarın altında aynı anda hışırdayan on binlerce çiçek desen değil.
    kendime muhtelif santurlardan oluşan bir harem kurmak, her gece birini ziyaret edip orasına burasına çükümü sürtmek istiyorum zrlinng, drliiinng, oh darlingg diye...

    (bkz: sapphic erotica)
  • kafalara çok takılıyor bu aletin akort olayı, yazayım bende kurtulayım sizde kurtulun efenim.
    buyursunlar:

    santur genelde makamlara göre akort edilir.
    mesela karlı kayın ormanı çalmak istiyorsanız nihavent'e,
    aldırma gönül aldırma demek için hicaz'a,
    uzun ince bir yoldayım'ı tıngırdatmak içinse kürdi makama almanız lazım.

    peki bu makamların notaları nelerdir nasıl akort edilir?
    öncelikle parçayı hangi sesten okuyacağınıza karar vermeniz lazım.
    ben genelde mi üstünden gittiğim için, akordu ona göre yazacağım.

    mi üstünden gitme sebebim ise, sokakta yanıma bir gitarist geldiği zaman akort yapmadan bana eşlik etmesini sağlamak, onu çok yormamak.

    şimdi gel gelelim akort olayına. makamlara göre yazıyoruz.

    nihavent:

    üst
    - e
    - d
    - c
    - b
    - a
    - g
    - f#
    - e
    - d
    alt

    akort düzenimiz budur. re (d)'den başlayıp, mi (e) 'de biten notalar arasında sapan sadece fadiyez (f#) olur.

    hicaz:

    üst
    - e
    - d
    - c
    - b
    - a
    - g#
    - f
    - e
    - d
    alt

    bu sefer fadiyez'i kalınlaştırıp fa (f)'ya çektik ve sol'ü de inceltip soldiyez (g#) yaptık. artık hicaz şarkıları çalabilirsiniz.

    kürdi:

    üst
    - e
    - d
    - c#
    - b
    - a
    - g
    - f#
    - e
    - d
    alt

    şimdi ise fa'yı yeniden inceltip fadiyez (f#) ve do'yu inceltip dodiyez (c#) yaptık. artık neredeyse tüm âşık veysel şarkılarını rahatlıkla çalabilirsiniz.

    9 eşik akort olayı bundan ibaret. şimdilik en bilinen 3 makamı yazdım, arıza sesli şarkılar dışında (kafanız pek takılmasın buraya) neredeyse her şeyi bu 3 makamda halledersiniz sorun olmaz.
  • tip olarak kanun benzeri bi enstrüman. araplar kullanın yaygınca... sesi; "koto, sitar, kanun benzeri" şeklinde anlatılabilir. ama, ses nası anlatılır, onu düşünüyorum şu an.
  • ırak, iran kökenli bir çalgıdır. 72-160 telden oluşur. oldukça etkileyici bir sese sahiptir. bence çalmayı bilmeyen, birazcık müzik kulağı olan biri bile bu çalgıyla kendini dinletebilir.

    bir rivayete göre iran'da sesi kadın sesine benzediği için uzun yıllar yasaklanmıştır. her ruh halinde dinlenilebilir. benim için masal çalgılarındandır. cennete aittir.
  • santurun türkiye sokak müziğinde fenomenleşmesi yerel kültür ürünün nasıl da küresel bir yol izleyip tüketilir hale geldiği hakkında ipuçları verebilir. iran hep oradaydı ama biz santuru batı metropollerinden öğrendik ve sokağımıza soktuk. tıpkı bin yıllık poşuyu batı solunun filistin sempatisiyle keşfettiğimiz gibi.
  • en kolay öğrenme metodu bağlamadan ya da başka bir enstrümandan buna geçiştir.
    başka bir enstrüman çalmıyorsanız ve ilk çalacağınız alet santur olacaksa,
    bir yerlerden bağlama çalan bir arkadaş bulun yanınıza ve rahat rahat santur'u öğrenin.

    evinizde oturmuş misler gibi bağlamanızı çalarken birden kafanızda bir ışık yandı ve "biraz da santur mu çalsam" dediniz (halbu ki bağlama da iyiydi hacı neden giriyosun bu işlere) ve santuru önünüze koyup vurdunuz tellere.
    işte sizin için bir kaç kolaylık.
    (bağlama çalmıyorsanız, çalan birini bulun, okutun burayı, zaten çözüp size "hmm abi bak şimdi.." diye bir giriş yapacaktır)

    bağlama'da (eğer kısa sapsa ve hiç bir atraksyona girmediyseniz) karar sesiniz la (a)'dır. akort yapınca bi la vurur sonra "oldu bu" dersiniz.
    yine bağlama mantığında genelde süslemesiz (unutun bi onu bi süreliğine) sade ve tek tek çaldığınızda her hece için bir nota vurulur.
    santur'da da aynı mantık. (süsleme sonradan azcık unut onu)

    ama şöyle bir şey var ki, bağlama notası ise santur çalmaya kalkarsanız yamulursunuz. yani yamulmazsınız da, şarkı pesleşince aşağıya daha fazla inemeyip (eşik biter çünkü) sağ taraftan sarı tellerden devam edersiniz,
    ya da şarkı tizleşince yukarı çıkamayıp (eşik biter çünkü) sol taraftaki beyaz tellerden devam edersiniz. işte bunu ortadan kaldıracağız ve rahat rahat 9 eşik içinde yukarı aşağı inip sağa sola bulaşmadan şarkınızı çalacaksınız.

    nasıl mı?

    tabii ki transpoze ederek. #32890839

    santur ile bağlama arasında 3.5 ses oynar.
    sizin re'niz, santurun la'sı olur yani.
    şimdi re'niz la oldu diyince, tabii ki bağlamayı tutup da en alt re telini la yapmaya kalkmayın. bağlamanız olduğu gibi kalsın, o la karar seste bize lazım.

    bağlama ile çaldığınız kolay bir şarkı seçin ve sözlerin altına notaları yazın.
    daha sonra her notayı 3.5 ses kaydırın. (hatta durun ben yazayım)

    do....re....(mi....fa)....sol....la....(si....do)....re....(mi....fa)....sol....??...
    ----1----1----0.5----1------1----1----0.5---1-----1----0.5-----1----

    buna göre;

    do - sol
    re - la
    mi - si
    fa - do
    sol - re
    la - mi
    si - fa# (3.5 ses gittiğinde fa ile sol arasında kalırsın, orta ses fa# olur)

    olacaktır.
    artık bağlamada ne çalıyorsan santurda da çalabileceksin rahat rahat, tek yapman gereken notaların yanına parantez açıp, santur notalarını (3.5 ses kaymış hallerini) yazmak.

    bir örnek ile açıklayalım kafanıza tam otursun.
    kara tren şarkısını herkes bildiği için onun üstünden gidelim.
    şarkıyı söyleyiş biçimimize göre yazıyorum. ve altına önce bağlama ve onun altına santur notalarını yazıyorum.

    ka-ra-ti-ren-n....ge-ci-ki-ir......be-l-ki-de.....hiç...ge-l-mez (böyle söylüoruz)
    re-mi-fa-fa-mi...fa-sol-mi-re....mi-fa-re-re....do....re-mi-do (bağlama)
    la-si-do-do-si....do-re-si-la.....si-do-la-la.....sol....la-si-sol (santur)

    umarım çok karışmamıştır birbirine, anlamışsınızdır olayı.
    buna göre siz de bildiğiniz şarkıları kağıda yazın (bağlama çalmayı bilmiyorsanız, bilen birini bulunve siz söyleyin o size yazsın kağıtta seslerin altına notaları) ve notaları 3.5 ses kaydırarak altına yazın.
    işte işin bu kısmından sonra artık süslemeleri yapabilirsiniz.
    zaten nerede olacaklarını bağlamadan biliyorsunuz, bunu santurda kullanırken çift vuruş yapabilir ya da sol teli kullanabilirsiniz size kalmış çeşitlendirmek.

    hadi bakalım geçmiş olsun.*
  • persian kökenli yani irana özgü bir çalgıdır. şekli kanundan biraz daha farklıdır, kanun gibi üçgen değildir, tam bir eşkenar yamuk gibidir. telleri kanundaki gibi sol tarafa değil aşağı bağlıdır. en önemli farkı da minik çekiçlerle çalınmasıdır. vurmalı çalgı olarak tanımlanabilir. sesinin sitarla ya da kotoyla pek alakası yoktur, sözkonusu sesi duymak, dinlemek isteyenlere dead can dance'in toward the within albümümdeki rakim önerilebilir.
  • şeyh galib'in, "sad mîh-i tir-i hecr ile bu sine-i harab/meşk-i figana tahta-i santûrdur bana" (yüzlerce ayrılık okunun çivisiyle bu harap göğsüm, sanki figan edip ağlamak için yapılmış bir santur tahtasıdır) beyitinde adını andığı çalgı.
  • bir cennet çalgısı olmalı.
    bütün duygular sığıyor içine.
  • hindu ve farisi olmasına rağmen, sanki oralardan yola çıkmış ve kendini istanbul'da bulmuş, istanbul'a çok yakışan bir sazdır bu. neredeyse ikiz kadar da benzer sesleri birbirlerine.
hesabın var mı? giriş yap