ağzına ükenmek ^*

• adana'da yaygın olarak olarak kullanılan bir deyim. birinin karşısına geçip, gıcıklık vermek için her dediğini tekrar etmek şeklinde olur.
• deyimde geçen üken-, öken- kelimesi etimolojik olarak gayetle eski bir kelimedir. hin kanaatime göre olay şu şekilde gelişir:
  
  öykünmek şeklinde bugünkü standart türkçede geçer. kelimenin eski şekli büyük ihtimal,
  
  ödkünmek şeklindedir ve hatta etimolojik şiddetin dozunu artırırsak özenmek kelimesi de bu kökenlidir. buradaki deyimde "ağzı taklit etmek" anlamında kullanılmıştır.
  
  kelime bu hale nasıl gelmiş bir bakalım: d sesi, y ve z olmaya dünden teşne ikiyüzlü bir sestir.
  
  kelimenin kökü öd olabiler ve hatta hazır olun oyun kelimesi bile bu kökenlidir. homo ludense kadar gider mesele. hızıma yetişene aşkolsun..
• kimi yerlerde ağzına ökünmek şeklindedir, yaygın kullanımı da bu şekildedir zaten.
• üniversitede cümle içinde kullandığımda ıspartalı arkadaşımın 'ağzına ne yapmak?!' sorusuyla karşılaştığım adanaya has söz öbeği. onlar aynı durumu ağzına mayışlamak olarak ifade edermiş. yukardaki yorumlara bakınca daha farklı şekillerde söylendiğini de öğrendim. ayrıca yaygın olarak ağzına ökenmek olarak söylenir,yalnız adana içinde değişiyor da olabilir bilemem.
• adana'lı bir arkadaşımdan duyduğum, birinin konuşmasını taklit etmek anlamındaki deyim. ükenmiştim sevgili dostlar
• ağzına ükenmek ne lan? ağzına sıçmak gibi. birinin konustuğunu taklit etmek değil mi bu? o zaman ağzını ökenmek olmali bence. örnek;
  
  a- ağzını ökene bilir miyim ?
  b- elbette.
  a- olbotto.
  b- çok rahatsız edici lütfen ağzımı ökenme!
  a- çok rohotsoz odoco lotfon oğzomo okonmo!
  
  örnekte görüldüğü gibi ağzını ökenmekdir doğrusu. tabi bu diyaloğu c kişisi izleyip yorum yaparsa ancak o zaman ağzına ökenmek olur. örnek;
  
  c- ne kadar ayıp. a kişisi b kişisinin ağzına ökeniyor. ( burda da aslında ağzını ökeniyor kullanılabilir)
  a- no kodor oyop. o koşoso b koşosonon oğzono okenoyor.
  c- bak alın bunu burdan!
• bir adanalı olarak özellikle aile çevresinde "ağzına ökenmek" olarak duyduğum ve kullandığım, ama doğrusunun "ağzına öykünmek" olduğunu ince memed 3 romanında adanalı yazar yaşar kemal'den öğrendiğim deyim. özellikle kitapta "öykünmek" diye geçtiği vakit çok şaşırdım büyük bir aydınlanma yaşadım diyebilirim. böyle zaman içinde öz halinden değişmiş sözcüklerin asıl hallerini öğrenince bir hoş oluyorum. ben ökenmek diye kullandım şimdiye kadar.
• bizim oralarda "ökünmek" derler. kelimenin bilinirliği genelde doğudan batıya gittikçe azalır.