• folk horror

    okurken dinlemenizi tavsiye ettiğim tematik müzik: the wicker man ost

    folk horror, korku türünün bir alt türüdür. özellikle ortodoks hristiyanların pagan kültürüne yönelik korkusundan beslenir.

    türkçe bir karşılık bulamadığım için kelime açıklamalarını yapmak istiyorum. folk, kelime anlamı olarak halk demekken, genellikle daha geleneksel ve yöresel durumları anlatmak için kullanılır, folk müzik gibi. horror da bildiğimiz korku demek. birazdan göreceğimiz üzere 'pagan korku filmi' gibi bir çeviri 'folk korku filmi'nden daha uygun gibi.

    pagan gelenekleri, ana akım dinlerin aksine insanı özgürleştirmeye yönelik olarak sunulur ve daha çekicidir. fakat folk horror filmlerinde bu pagan gelenekleri yozlaşmıştır. karanlık ritüellerin, büyülerin, cinsel ayinlerin, masum kurbanların, cadılığın sıklıkla görüldüğü batıl inançlara dönüşmüştür.

    türün filmleri eski zamanlarda geçebildiği gibi, güncel zamanlarda fakat medeniyetten izole kırsal bölgelerde de geçer.

    folk horror filmlerinin konusu bir gizem olarak sunulur. bu gizemi, genellikle dışarıdan kırsal bölgeye gelmiş bir yabancı yavaş yavaş keşfeder. filmin doruk noktasına ise pagan grubun şiddet veya cinsellik içeren ayini ile ulaşılır.

    tür pagan, okültist, neo-pagan veya hristiyan olsun bütün bu inanışların negatif yönlerini kinayeli bir biçimde gösterir. bunun dışındaki diğer alametifarikaları; kırsal hayatın sunumu, çiftçilerin gösterilmesi, arınma ayinleri sırasında kullanılan şiddetin gösterimi olarak sıralanabilir.

    etkilendikleri:

    tür başlıca ilhamını 50'lerin sonunda başlayan hammer horror furyası filmlerden almıştır. kısa sürede orta avrupa ve ingiltere'nin ürkütücü kırsallarını filmlerinde kullanarak bir karakter kazanmıştır. ingilizler bu türün en başarılı temsilcisidir.

    bir başka ilham ise hippie hareketleridir. bu hareketin özgürlük ve paylaşım gibi ideallerinin; bazı fırsatçıların, uyuşturucu bağımlılarının ve children of god gibi tartışmalı kültlerin savunucuları tarafından sahiplenilmesi ile başarısızlığa uğraması folk horror türünü etkilemiştir.

    diğer korku türlerinden ayrıldığı noktalar:

    supernatural horror (doğaüstü korku) filmlerinde olduğu gibi paranormal olaylara pek değinilmez. folk horror'da amaç esrarengiz hayaletler ile korku oluşturmaktan ziyade insanların hareketlerine odaklanmaktır. folk horror filmlerde 'şeytan', genellikle insandır. korkunun kaynağı, toplumun sıradan insanlarıdır.

    psychological horror (psikolojik korku) filmlerindeki gibi bir kişinin zihnine odaklanılmaz. onun yerine topluluk ve hareketleri incelenir. folk horror filmlerde, karakterlerin ruh haline yönelik analizlere az yer verilir.

    gothic horror (gotik korku) filmleri tersine folk horror filmlerinin kullandığı setler daha açıktır, renkler doğanın tonları ile doludur. yabancı gotik kaleler yerini mütevazi evlere ve kulübelere bırakır.

    natural horror (doğal korku) filmlerinde ise doğa, insanın düşmanı ve korkunun kaynağıdır. fakat, folk horror filmlerde toprağa ve kırsal yaşamın çekiciliğine vurgu vardır.

    unholy trinity ve folk horror revival:

    unholy trinity (kutsal olmayan, kötü üçleme) olarak adlandırılan üç film, türün en popüler yapımlarıdır: witchfinder general (1968), the blood on satan's claw (1971) ve the wicker man (1973)

    çoğu folk horror filmi 1970'lerde ortaya çıkmıştır. fakat 2010'lu yıllarda türü canlandırmak için yeniden girişimler yapılmaktadır. mesela facebook'ta folk horror revival isimli bir grup oluşturulmuştur. black death (2010), kill list (2011), and the witch (2015) gibi filmler de bu girişimin sonuçlarıdır.

    etkiledikleri:

    folk horror aynı zamanda müzikte veya sinemada farklı türler için ilham kaynağı olmuştur. örneğin komedi türündeki hot fuzz (2007) çok net bir biçimde folk horror özellikleri gösterir. true detective dizisinin ilk sezonu da folk horror tarzından etkilenen yapımlar arasında sayılabilir. folk horror aynı zamanda hauntology isimli müzik akımının da ilham kaynaklarından biridir. hauntology türünü anlamak isteyenler için youtube'da şöyle bir playlist incelenebilir.

    iron maiden grubunun the wicker man isimli şarkısının ilham kaynağı da yine aynı isimli filmdir.

    daha fazla bilgi:
    https://rateyourmusic.com/film_genre/folk horror/
    https://www.kurgusanat.org/…bir-alt-turunun-oykusu/
    http://www.folkhorror.com/

    ayrıca inceleyebilirsiniz:
    cinema du look
    yeni alman sineması
  • cadı avları bir tarafa, hammer ve amicus'un fosil takıntısı da ilginçtir :) ona keza, latin sinemasının (hassaten meksika, ispanya) kadavraya merakı.

    sözlük, geniş bir mecra sunuyor ve guaja boyanmaya hayli müsait. fakat ununu çoktan elemiş eleğini asmış bir yorgun demokrat olarak, "sinema" özellikle uzak duracağım bir alan olacak (belki nadiren güncel türk filmlerine dair karalamalar olabilir). olur da gerçekleşirse potansiyel yazarlığım, biraz daha gündeliğe ve uçup gidici olanın şehvetine dair yazma emelindeyim. sözlüğü kafa boşaltma maksatlı kullanacağım yani. sinemaya dair yazılarım, çaylaklık dönemimde kalmış olacak (ve kişisel arşivlerimde). bir nevi yazarak aşma çabaları...

    fulci'nin 'kara kedi'sinde "batıl"ın taşra'ya has bir vakıa olduğu dillendirilir: "burası geldiğiniz londra'ya benzemez". hakikaten de kırsal, folk horror (genellenirse en derinlerimizde pusuya yatmış ilkel korkularımız) adına ideal bir plato işlevi görmüştür; irlanda ve iskoçya'sından doğu avrupa'sına, güneydoğu asya'sına değin. zaten korku türünün tarihçesine baktığımızda şehre sonradan sonradan kök salmaya başladığı, öncelikle taşrayla hemhal olduğu görülecektir:

    haxan (1922), the ghoul (1933), the seventh victim (1943), witchfinder general (1968), the witches (1966), whistle and i'll come to you (1968), the blood on satan's claw (1971), cry of the banshee (1970), the wicker man (1973), blade af satans bog (1920), viy (1967), dikaya okhota korolya stakha (1980), zirneklis (örümcek, 1991), leptirica (1973), hanging rock'ta piknik (1975), kaidan (1964), leak (1981), sundelbolong (1981), iodo (1977), nang nak (1999), the last wave (1977), ı lunghi capelli della morte (1965), the devil rides out (1968), la maschera del demonio (1960), ı tre volti della paura (1963), ıl demonio (1963), lokis (1970), diabel (1972), panna a netvor (1978), kladivo na carodejnice (1970), sveto mesto (1990), valkoinen peura (1952), ganja & hess (1973), valerie a tyden divu (1970), ıncubus (1966), eye of the devil (1967), messiah of evil (1973), matka joanna od aniolów (1961), morgiana (1972), the shout (1978), litan (1982), the lair of the white worm (1988), sukkubus (1989), the woman in black (1989), la chiesa (1989), anchoress (1993), karisuma (1999), iyi de bir giallo olan la casa dalle finestre che ridono (1976), "paganlı" finale doğru penda's fen (1974), tv için işler çeken lawrence gordon clark'ın doğaüstüne turları, golem tefrikaları, tourneur ve kaneto shindo'nun kimi filmleri vb...
    bonus: grand guignol'la da bağlar kuran "deniz kızı" mitli şahane night tide (1961).

    kalabalıkları sevmeyen bir münzevi, sözlükte ne arar; bunun cevabını didikleyeceğim beklerken. çetin bir muhasebe olacak gibi. bakalım.
  • (bkz: mademoiselle christina/@songulyabani)
  • bu türe üç beş öneri de ben bırakmak istiyorum, yukarıdaki listede çok iyi filmler yazılmış ben de görece daha yenilerden bir şeyler yazayım.

    iyisiyle kötüsüyle birtakım filmler.

    leptirica (1973) zamanın yugoslavya'sından bir tür vampir hikayesi
    the wicker man tabi ki 1973 yapımı olan.
    picnic at hanging rock (1975) aslında korku değil de gizem ve drama ağırlıklı.
    children of the corn (1984) bir de 2020 yapımı olan var ki kesinlikle uzak durulmalı.
    pumpkinhead (1988 ) yönetmen stan winston. bu filmin türkçesi nedense sapık dönüyor.
    pet sematary (1989) bir de 2019'da çekileni vardı ama pek parlak değildi sanki.
    candyman 1992 ve 2021 yeniden yapımı.
    the blair witch project (1999)
    the objective (2008) birtakım doğu mitlerinden* yola çıkılmış özgün sayılabilecek bir film.
    trolljegeren (2010) yönetmen andre ovredal (bkz: the autopsy of jane doe)
    kill list (2011)
    the vvitch a new-england folktale (2015) yönetmen robert eggers
    under the shadow (2016)
    november (2017)
    the ritual (2017) yönetmen david bruckner**
    pyewacket (2017)
    hagazussa (2017)
    hereditary (2018) ari aster
    the hole in the ground (2019) lee cronin*
    the curse of la llorona (2019) (bkz: la llorona) michael chaves*
    midsommar (2019) ari aster
    the empty man (2020)
    the feast (2021) galler mitolojisi (bkz: blodeuwedd)
    lamb (2021)
    the cursed (2021) bir çeşit yerel kurt adam hikayesi.
    hellbender (2021)
    you won’t be alone (2022)
    moloch (2022)

    the devil rides out (1968)
    when evil lurks (2023)
    the blood on satan's claw (1971)
    apostle (2018)
    frogman (2023)
    the medium (2021)

    editfaction: birtakım filmler eklendi.
  • ilginç bir şekilde folk horror türündeki çoğu popüler filmi izlemişim ve bu filmlerin benim için ortak noktası korku unsurunu jumpscare olarak değilde hikaye olarak görmesidir. bu türde olmayan ama jumpscare olmayan diğer bir korku filmi için (bkz: a dark song)
  • bizim literatürde "folklorik korku" yahut "taşra korkusu" olarak tesmiye edilen, son yıllarda korku alanında ağırlığını iyiden iyiye arttıran alt türdür.

    mevzuya dair birtakım podcast ve yazılar için bkz:
    -burası bizim değil, bizi öldürmek isteyenlerin kasabası: taşra horror -https://kompleks.org/…nlerin-kasabasi-tasra-horror/
    -okült ve folklorik korkunun kısa tarihi: https://futuristika.org/…orik-korkunun-kisa-tarihi/
    -folklorik korku ı – bereket vs ahiret: https://www.gerisihikayekorku.com/…9-gerisi-hikaye/
    -folklorık korku ıı – gelelim yerel korkulara: https://www.gerisihikayekorku.com/…0-gerisi-hikaye/
hesabın var mı? giriş yap