monopol

• tek el. uretimi baskasina kaptirmak istemeyen.
• (bkz: inhisar)
• tek satıcı,çok alıcı
• (bkz: monopoly)
• tersi monopson.
• beyoğlunda eski amerikan konsolosluğu karşısında bulunan bir otel.
• belirli bir pazarda tek üretici ya da sağlayacı kurum statüsünde olan şirkete verilen isim. 4 çeşit monopol mevcuttur:
  1. kurumsal monopoller : bunlar devlet eli ile yapılandırılmış monopollerdir.
  a- direkt olarak yasa yoluyla rekabeti yasaklanır. örneğin türkiyede tekel ya da fransa' da sigara dağıyımı yapan seita şirketi.
  b- endirekt olarak bazı bariyerler koyar devlet örneğin vergi gibi ki pazara girişi ya da girse bile rekabeti imkansızlaştırır.
  2. doğal monopoller : sabit maliyetleri çok yüksek olan pazarlarda görülür. büyük rant potansiyelleri olsa da yetersiz kapital nedeniyle sadece tek bir şirket varlık gösterebilir, sonradan başka birinin pazara girip rekabet etmesi imkansızdır. örneğin a.b.d deki demiryolları doğal monopolun en güzel örneğidir.
  3. lisans alımı ya da seyrek bir kaynağın kullanımı nedeniyle oluşan monopoller: ilaç piyasası, örneğin viagra'nın maliyeti 1 doları geçmese de ve nasıl yapıldığı gayet açık belirtilmiş olsa da pfizer dan başka bir şirket bu formülden kazanç sağlayamaz. microsoft şirketi ise tam anlamıyla bir monopole olmasa da istediği fiyatı belirleyebildiği için bu tip monopollere örnek gösterilebilir.
  4. schumpeter tipi monopoller : bildiğimiz üzere serbest piyasa ekonomisinin temelini şirketler arası yarış oluşturur. işte bu tarz monopoller bu yarıştan büyük bir zaferle çıkmış ve büyüyerek o pazarın tümünü kaplamış olna şirketlerdir. pazara yeni girmek isteyen bir şirketin şansı yoktur bu tek ve güçlü rakibi karşısında.
• monopol durumunda olan şirket, satılan mala sanıldığının aksine kafasına göre fiyat biçemez.
  ekonomide teorik olarak; ürünün marjinal maliyetinin marjinal getirisine eşit olduğu noktada üretim yapılırken (marjinal getiriden kasıt toplam ciro fonksiyonun türevinin alınması, üretilen mal arttıkça getirisindeki değişim), biçilen fiyat ise üretim miktarının arz fonksiyonunda belirttiği noktadır.
  
  tabi bu teori "microsoft nasıl oluyor da windows'u 100 dolara satıyor" sorusunu yanıtlamaya yetmiyor.
• tekkutup.
  
  (bkz: manyetik monopol)
• (bkz: dipol)