star trek

• orjinal dizi aslında "kaptan kirk ün uzay maceraları" olarak adlandırılabilir.
  
  --- spoilerimsi ---
  
  kaptan kirk her durumda, olağanüstü hatta tanrısal güçleri olan düşmanların bile karşısında bir şekilde galip geliyor. uzay, atılgan ve atılgan tayfası aslında kirk ün yeteneklerini gösterebilmesi için uygun ortamı sağlayan araçlar. kaptan kirk; zeki, çalışkan, karizma, çabuk ve doğru karar alabilen, adaletli ve merhametli bir süper kahraman, adeta. bu özellikleri herhalde fazla baskın çıktığı için, pek hata yapmyor, yapmasını da beklemiyorsunuz. hatırladığım kadarıyla sadece bir bölümde fazla konuşmuş "evet, aptalcaydı spock" filan diyebilmişti.
  
  pandemi ve sokağa çıkma yasağı ortamında, orjinal star trek dizisini baştan sona izledim. izlemeyeli neredeyse 40 yıl oldu desem yalan olmaz. zamanında yeni bölümünü heyecanla beklediğim star trek hala izlenebiliyor.
  
  iyi, zaman zaman çok iyi senaryo ve oyunculuklarla hala seyredilebilecek kalitede yapıldığını tekrar görmüş oldum.
  belki ben eskide kaldım ama görsellikten çok senaryoyu düşünürseniz hak vereceksiniz sanırım.
  
  elbette günümüz için komik kalan kıyafetler, ekipmanlar, efektlere takılmayacaksınız.
  
  bazı gezegenlerin yörüngeden görünüşleri zamanına göre çok iyi geldi bana. muhtemelen restore edilmiş olabilir. bunun dışında mesela, uss constellation ın enkazına çarpan meteor sahnesi restorasyona, "ekstra efekt"lere en güzel işaretlerden bence.
  
  --- spoilerimsi ---
  
  dizide yıllar sonra fark ettiklerim, gözlemlerim ve notlarım;
  
  --- diğer star trek leri de içerebilecek ağır spoiler ---
  
  --- diğer star trek leri de içerebilecek ağır spoiler ---
  
  --- diğer star trek leri de içerebilecek ağır spoiler ---
  
  1x0 pilot bölüm-netflix e göre 1x1. netflix bu bölümü 1x1 sayıyor ancak imdb de 1x0. bu yüzden bölüm numaralarında ilk sezon için imdb ve netflix uyumsuzluğu var. bölüm numaralarını netflix e göre yazacağım ;
  
  bu bölüm, imdb den anladığım kadarıyla uzun yıllar boyunca gösterime girmemiş. kaptan kirk henüz yok, kaptan pike var. spock var ve çok genç görünüyor. dr. mccoy yok, dr. boyce var. bir mccoy değil ama bu adamda da potansiyel varmış. ilginç göndermeler hatta matrix i hatırlatan senaryosu var. üstelik tek sahneyle ağır ateizm göndermesi de yapılmış bu bölümde. hatta o sahneyi bırakın 1965, günümüzde bir ortadoğu ülkesindeki tv dizisinde kullansanız, sağlığınızı bozarlar.
  günümüz için sıradan ama zamanına göre ilginç senaryolu bir bölüm.
  bu bölümden sonra kaptan pike ı göremiyoruz. taa ki, 1x11 ve 1x12 e kadar. bu bölümlerde, bölüm içinde bölüm yapar gibi 1x0 ın geniş bir özeti yayınlanıyor. yazık ki gördüğümüz aslında pike değil. oyuncu ile yapımcılar arasında bir sorun mu olmuş bilemiyorum ancak pike ı oynayan oyuncu genç yaşta, 1969 da vefat etmiş, maalesef. pike, bir kirk değil ama karizma adammış. 55 yıl sonra, star trek discovery denen acayib ül yapımda bu karakter yine karşımıza çıkıyor ve discovery i pek beğenmesem de başarılı canlandırılıyor.
  
  1x2
  bu bölümdeki tuz canavarını ülkemize getirin, açlıktan değil, tokluktan ölür. bölümü seyredenler demek istediğimi anlayacaktır...
  
  1x5
  pek güzel bir bölüm olmasa da, ilginç bir ayrıntısı var; kaptan kirk ün mezar taşında james r. kirk yazıyor bu bölümde. sonraki bölümlerdeyse kaptanın tam adının james t. (tiberius) kirk olduğunu öğreniyoruz. oradaki rneydi diye aklıma takıldı ve internete baktığımda elbette ilk fark edenin ben olmadığını gördüm; https://scifi.stackexchange.com/…ho-is-james-r-kirk
  kısaca; yapımcıların hatası olduğu söylense de, yine de teoriler var...
  
  1x7
  "haplı bacılar", atılgan a ışınlandığında dr.mccoy ve scotty nin yüz ifadelerine bakın. muhteşem oyunculuk ve çok komik bir sahne. senaryo fena olmasa da, 3 yıldır "aç açına" ıssız gezegende çalışan, lityum madencisi zengin dayılar ve "sevgi içimizde, hap gerekmez" sahneleri yazık ki olmamış.
  
  1x8
  bildiğiniz terminatör ün atası var. oyuncu bile arnold a benziyor. arızalı profesör ün, android bacıyı tarif ederken "teni sıcak, nefes alıyor, nabzı bile var" açıklamasında sanki terminatör ü tarif ediyordu, 18 yıl öncesinden. daha önce terminatör ün atası westworld diyordum ama bu bölümde çok şaşırdım. bölümün yayınlanma tarihi 20 ekim 1966, westworld ün yayınlanma tarihi 15 ağustos 1973, terminatör ün yayınlanma tarihi 1984.
  
  1x15
  bu bölüme kadar uzay filosu olan yabancı ve düşman bir topluluk / imparatorluk yok. bu bölümde romulanlarla tanışıyoruz. romulanların vulcan kökenli olduğu anlatılıyor, bunu unutmuşum nedense. romulanların kamerasını uzaktan "hack" olayı hoş.
  
  1x16
  westworld demiştim de, bu bölümün bildiğiniz westworld ün ilham kaynağı olması çok muhtemel.
  star trek sonraki dizilere/ filmlere ilham kaynağı olmuş, açıkça belli...
  
  1x18
  saçma görünen ama yine ufaktan dini gönderme içeren bir bölüm. bu arada, 1x1 deki tuz canavarını duvar süsü olarak kısa süreliğine görüyoruz. gelen yazılı mesaja cevap yazacak uhura nın klavyesi yok. evet, bu dizide klavyesiz, düğmeli, konuşan, slayt cihazı gibi görüntülere bakılan bilgisayarlar var sadece. o dönemde (60 lar) delikli kartlı bilgisayarlar vardı, kart yerine oyun kartuşuna benzer bir şey kullanıyorlar dizide.
  
  1x19
  günümüzde meraklıları olan reptilian muhabbetini başlatan esas neden bu bölüm olabilir.
  
  1x20
  enteresan bir bölüm. zaman yolculuğu içermesinden çok, "siyah bir yıldız (black star) bizi bu zamana fırlattı" gibi ifadeler çok enteresan. siyah yıldız dediği kara delik. neden kara delik ifadesi kullanılmamış da, black star denilmiş, enteresan. bu bölümde ayrıca ay a gönderilecek ilk insandan (amerikalı) bahsediliyor ama henüz kimse ay a ayak basmamıştı. (bölümün yayın tarihi= haziran 1967 - ay a ilk adım= temmuz 1969)
  
  1x21
  vasat denebilecek bir bölüm olsa da, daha önce de "web cam hack" yapar gibi bölümler olsa da, tarihin ilk "hack" ve "hacker" olayından bahsediyor olabilir bu bölüm, kurmaca bile olsa enteresan.
  
  1x22
  zamanına göre yeni bir fikir içerse de, bu bölümde bana asıl ilginç gelen "hamdolsun hareketi" yapan tiplerdi. bölümü seyrettikten sonra supreme leader in bir bilgisayar vasıtasıyla sonsuza kadar galaksiyi yönettiği gibi ürpertici hayallere kapıldım.
  
  1x23
  bu bölümde hoş ama boş tahminler yapılmış. 90 larda 3.dünya savaşının çıkacağı, uzak gezegenler için gemi imalatı, 2018 e kadar warp olmadığı için uyku kabinleri vs. bir de, modern çağın testesteron seviyesi sorununa bilmeden değinmiş olabilirler. atılgan daki tarihçi bacımız için geçmişteki erkekler daha bir erkek. hele ki iriyarı hintli diktatörü görünce, adeta gönüllü köle moduna geçiyor. sanki kirk dışında erkek kalmamış, alayının testesteronu diplerde...
  
  1x24
  bilgisayar simülasyonuna göre savaşın kayıplarının belirlenmesi, bilgisayar tarafından simülasyonda öldüğü kabul edilenlerin kuzu kuzu yok etme makinesine gitmesi... başka bir enteresan bölüm daha..
  
  1x27
  klingonların ilk defa göründüğü bölüm. sonraki star trek dizi/filmlerine göre klingonları alakasız, esmer ve asyalı gibi göstermişler. dikkatlice izlerseniz, zorlama da olsa bu bölümden büyük resim çıkarılabilir ama zorlamayalım.
  
  2x2
  karşınızda apollo.. başarılı ve karizma bir oyuncu tarafından canlandırılmış. antik yunan medeniyetini uzaylılara bağlaması enteresan. bol bol gönderme var.
  ayrıca bu bölüm bana pek alakası olmasa da, galactica daki kobol u hatırlattı. belki de bu bölümden biraz esinlendi galactica...
  
  2x4
  başka bir paralel evren hikayesi. güzel bir bölüm ayrıca star trek discovery deki imparatorluk (iss) olayı belli ki bu bölümden esinlenilmiş.
  
  2x7
  bol bol mantık hatalarına, büyü zırvalarına rağmen göründüğünden daha enteresan bir bölüm, özellikle finaliyle hoşuma gitti. anlatılmaz, seyredilir türden.
  
  3x3
  başka bölümlerde de görebileceğiniz, zaman zaman bıktırıcı, "paralel gelişimle ortaya çıkan uzak gezegenlerdeki amerikan uygarlığı" bölümlerinden biri. bu bölümün farkı kızılderililer. kirk bu bölümde hafızasını kaybediyor, aşık ve mutlu bir şekilde kızılderililerle yaşıyor. normalde bahsetmeye pek değmeyecek bir bölüm ama bir açıdan enteresan; bazı sahneleriyle fifth element i hatırlattı bana, seyredip, görün diyeyim.
  
  3x16
  imdb notu düşük olsa da bence ilginç bir bölüm. ölüm olmasa ne olurdu türünden bir düşünceyle yapılmış gibi.
  
  3x22
  saçma sapan bir bölüm gibi dursa da, aslında fikir olarak ilginç. bunu geçtim, meşhur surak ve star trek discovery de adını bol bol duyacağınız, klingonların ağababası kahless var.
  
  3x24
  orjinal serinin son bölümü. dolaylı olarak translara saygı mesajı verilmiş gibi. bu bölüm hiç de öyle veda bölümü gibi çekilmemiş ama nedense orjinal seri bu bölümle bitiyor. sanki 4.sezon onayı çıkmamış ya da başka bir şeyler olmuş.
  
  ----
  
  "ışınla" nın orjinali hem "energize"hem de "beam down-up". star trek tr de ilk gösterime girdiğinde dublajda "ışınla" kullanılıyordu ve çok mantıklı, güzel bir tercüme olmuş. "enerjile-enerji ver" i kullandıklarını hatırlamıyorum, gerek de yok...
  
  dublaj demişken, zamanında seyrettiğim türkçe dublajdaki kaptan kirk ün sesi orjinalinden daha güzel bence.
  
  her bölümde, bölüme özel yeni bir bacı var. elbette hepsi güzel bacılarımız ama "yazık ki" bu bacılarımız "uzaydaki badının ahlaksızlığı"na işaret olarak süper mini giyiyor. 55 yıl önce (1966) çekilmiş bu dizideki kıyafet standardını 2021 de ülkemizde uygulasalar neler olurdu acaba?
  
  bazı karakterlerin gözlerine / yüzüne ışık tutma gibi bir çekim tekniği uygulamışlar. kubbe saçlı sarışın bacının sahnelerinde ve kaptan kirk de çokça uygulanmış. kadın zaten makyaj farı sürmüş, bir de yüzüne ışık tutulması da enteresan görünüyor. yalnız bu kubbe saçlı bacımız 8-10 bölüm sonra diziden ayrılıyor, yerine sürekli yeni "yeoman" bacılarımız geliyor. kubbe saçlı bacımız imdb ye göre daha sonra çekilen film ve dizilerde rol almış ama orjinal seride bir daha görünmüyor.
  
  1966 yılındaki bir dizide anti madde, paralel evrenler muhabbeti yapılması hoş. hatta gecenin bir yarısı halüsinasyon görmediysem, bir bölümde kısaca dna dan bile bahsediliyor.
  
  uhura bacımız nedense plastik, yeşil renkli küpelerinden vazgeçmiyor, 3.sezona kadar her bölüm aynı küpeleri takıyor, bize bir şeyler anlatmak istiyor sanki.
  
  galaksinin en uzak köşelerinde bile ingilizce konuşuyorlar. yetmiyor, amerikan bayrağı ve anayasası kullanan adamlar bile çıktı bir bölümde. kendileri de bunun farkında olduğundan, bir bölümde "aa, ingilizce konuşuyorlar, paralel gelişim göstermiş gezegen" diye geçiştiriyorlar. güncel dizi, star trek discovery ile karşılaştırdığımda, discovery bu konuda çok çok daha başarılı.
  
  uzayda geçen tüm dizi/filmlerin olmazsa olmazı ışık hızı / warp / ftl anındaki parıltı 3 sezonluk orjinal seride yok. star trek serisi içinde ilk defa 1979 yapımı filmde kullanılmış (1973 yapımı animasyon bölümleri seyretmedim, o bölümlerde var mı, bilmiyorum. ek: seyrettim, onda da yok) ancak ondan önce 1977 yapımı star wars da kullanılmıştı bu efekt. kopya çekmişler diyeceğim ama star wars a kıyasla disko ışığı gibi görünüyor, maalesef.
  
  bir gezegene iniş yapan ekipte çekirdek kadro (kirk, spock, scotty, mccoy, sulu vs.) yanında güvenlik ekibi varsa, mutlaka o güvenlik ekibinden biri ya da hepsi ölecek demektir. bunu klişe derecesinde sıkça kullanmışlar.
  
  spock ın olmazsa olmaz lafı; "fascinating". bunu neredeyse her bölüm söyler spock ama yine de bıktırmaz.
  
  bazı oyuncular farklı bölümlerde farklı karakterlerle tekrar oynamış. bunlardan en çok dikkatimi çekeni romulan komutanı ve spock ın babası sarek in aynı oyuncu olmasıydı. diğerleri de yan rollerdeki bacılar oluyor, fark edebildiğim kadarıyla.
  
  netflix tercümesinde (hem türkçe dublaj, hem türkçe altyazı) romulan ları "romula" olarak çevirmişler, hangi kafayla yapılmış, bilemiyorum.
  
  kaptan kirk ara sıra hem kendisi için, hem de görevi için insan, uzaylı demeden bacılara "suni teneffüs" yapıyor. kahraman dedik, övdük ama ortamda güzel bir kadın varsa sadece kendini düşünen, batının ahlaksızı bu herif^*
  
  --- diğer star trek leri de içerebilecek ağır spoiler ---
  
  --- diğer star trek leri de içerebilecek ağır spoiler ---
  
  --- diğer star trek leri de içerebilecek ağır spoiler ---
  
  ister istemez güncel discovery dizisiyle kıyasladım. star trek discovery dizisindeki olaylar orjinal star trek dizisinden önceki dönemde geçiyor. hatta bağlantılı karakterler ve olaylar da var. ilginçtir, neredeyse 60 yıllık, zaman zaman komik kaçan efektlerine rağmen, discovery dizisinden daha güzel olduğunu düşünüyorum.
  
  en güzel bölümleri ve en berbat bölümleri ortalama alsam bile, efektlere takılmadan, bence: 8 / 10