irsel

• irsel: hercai (daldan dala atlayan, gelip geçen, değişken), dönek, oynak, mütekallib, münkalip, yanar döner, mütehavvil.
  mütehavvil: #156671289
  münkalip: #158571910
  
  - bu alçı ajun kılkı irsel yayığ, osal bolma saklan yolı ked tayığ
  "bu aldatıcı dünyanın tavrı hercai ve dönektir; gafil olma, tedbirli ol, yolu çok kaygandır."
  kutadgu bilig
  kay/kad (kaygan) kökü incelemesi: #158988458
  
  metindeki irsel ve yayığ (dönek) sözcükleri "evirip çevirmek" deyişimizdeki gibi tamlama olarak geliyor ve kılık/tavır sözcüğünü tanıtıyorlar.
  kılık: tavır tavır (etimoloji)
  
  irsel: hercai, dönek.
  yayığ: dönek.
  kılık/tavır (değişim, dönüşüm)
  dönüşen ise ajun.
  
  - yayığ ol bu devlet eter hem buzar, ne irselturur terk irikse tezer
  "bu devlet/talih dönektir, hem yapar, hem bozar; o hercaidir, bıkarsa, çabuk kaçar."
  kutadgu bilig
  
  metindeki "yayığ" (dönek) ve hercai anlamındaki "irsel" sıfat olarak geliyor ve devlet sözcüğünü tanıtıyorlar.
  devlet (etimoloji)
  
  irsel: hercai, dönek.
  yayığ: dönek.
  devlet: döngü, dolaşım.
  yapmak/etmek 180° - bozmak 180°
  180+180 = 360°
  
  - münüm bu meni yalnuk irsel teyü, ayığlap yorırlar kişike ayu
  "insanlar, kendi aralarında beni hercai (dönek) diye kötüler, dururlar."
  kutadgu bilig
  
  - mün ermez mana kör bu irsellikim, yanı nen talular ma özke begim
  "halbuki hercailiğim benim için bir kusur değildir; ben kendime dâima yeni şeyler seçerim."
  kutadgu bilig
  yeni (etimoloji)
  
  irsel: hercai, dönek.
  yayığ: dönek.
  yanı/yeni: geri dönmek, dönmek.
  
  yayığ dünyâ irsel kutı evrülür, negü berdi erse yana terk alur
  dönek dünya hercaidir, bahtı çevrilir; ne verdi ise, yine çabucak alır.
  kutadgu bilig
  
  irsel: hercai, dönek.
  yayığ: dönek.
  evrilmek/evren: evir (etimoloji)
  
  vermek 180° - almak 180°
  180+180 = 360°
  habitat: #160298567
  
  - yana ma sana aydım uş bu sözüm, kılınçım yayığ tep ne irsel özüm
  "benim dönek tabiatlı ve hercai olduğumu ben sana vaktiyle söylemiştim."
  kutadgu bilig
  
  kılık: tabiat, tavır, hal.
  
  edit: hal (etimoloji)
  
  devlet/ talih (kut) kavram incelemesi;
  #159717377