thermopylai savaşı

• bu savaşla ilgili kaynaklar hep yunan tarihçilerdir ve en ünlüsü de heredot'tur. hiç bir pers tarihçisinin yazısı ya da bir pers kaynağı günümüze ulaşmamıştır. bu yüzden bu savaşla ilgili bildiklerimiz hep yunan kaynaklarının anlattıklarıdır. bu sebeple de taraflıdır. en azından tarafsız değildir. bu yüzden bu savaş hep bir zafer gibi anlatılır, ve popüler kültürde de bu şekilde yer alır. bu başlıkta da bu durumun etkileri görülebilir. savaş hep sparta askerlerinin yiğitlikleri ile ve başarı ile özdeşleştirilmiştir.
  
  ancak yunan tarihçilerin, heredot 'un yazılarında bile, bugüne kadar ulaşan bilgilere göre, bu savaşta pers ordusu aslında çok net bir galibiyet almıştır. sparta askerleri heredot'a göre bile 2 ya da 3 gün pers ordusunu ancak oyalayabilmiştir. akabinde pers ordusu yoluna devam etmiş, ve dönemin yunan şehir devletlerinin en büyüğü olan atina'yı fethetmişlerdir ve yağmalamışlardır. atina 1 yıl pers işgali altında kalmıştır. yunan ordusu (ki o zaman yunan şehir devletleri birbiri ile savaşıyordu, perslere yardım eden yunan şehir devletleri de vardı, yunan deyince bugünkü gibi bir halk düşünmemek lazım, daha çok şehir şehir düşünmek lazım) mora yarım adasına çekilmek zorunda kalmıştır. böylece pers kralı serhas 10 yıl önceki 1. pers seferinin ve babası 1. darius'un rövanşını almış, ve yarım kalan işini tamamlamıştır. serhas daha sonra yunanistan'da daha küçük bir ordu bırakıp, ordunun büyük kısmı ile birlikte batı anadolu'ya geri dönmüştür.
  
  sparta askerlerinin pers askerlerine göre daha başarılı olmasının ana sebebi de, yine heredot'un anlattıklarından öğrendiğimize göre , kalkanlarının demir olması, ve mızraklarının uzun olması yüzündendir. demir kalkanları sayesinde pers ordusunun en imza saldırısı olan ok saldırısından etkilenmemektedirler. uzun mızrakları sayesinde pers askeri kendilerine yanaşamadan atak yapabilmektedirler. buna karşılık pers ordusunun askerlerinin göğüs zırhı yoktur, ya da deriden zırhı vardır, ve kalkanları hasırdandır. hatta kralın özel ordusu ölümsüzler grubunun bile demir kalkanları olmayıp, onların bile kalkanı hasırdandır. pek tabii ki sparta askerlerinin başarılı taktikleri ve cesurlukları olmuştur, ancak yunan tarihçi heredot'un bunları kendilerini yüceltmek için çokça abartıp abartmadığı konusu tartışmalıdır. unutulmamalıdır ki,heredot da aynı çağda iyonya'da yani batı anadolu'da , pers işgali altında doğmuştur ve bu savaşla aynı yüzyılda yaşamıştır. bu yüzden halkını yüceltme isteği belki de anlaşılır görülebilir.
  
  bu savaş çoğu batı tarihçisine göre, pers yunan savaşları tarihinde bir dönüm noktası değildir. zira yukarda anlattığım gibi yunanistan'ın ve atina'nın işgalini geciktirmemiştir ve engellememiştir. bundan çok daha fazla dönüm noktası olan savaş. 1. pers seferi sırasında, yani bundan yaklaşık 10 yıl önce, 1. serhas'ın babası 1. darius'un başında olduğu ordu ile, atina ordusunun mataron ovasında yaptığı maraton savaşı'dır. bu savaşta atina sparta'nın yardımını istemiş, ancak sparta festivalleri olduğu gerekçesi ile atina ordusunun yardımına gelmemiştir. buna rağmen atina ordusu pers ordusunu yenmiştir. işte bu bir zafer ve dönüm noktasıdır. zira yunan ordusu ilk kez persleri yenmiş, perslerin de yenilebilir olduğunu görmüş, ve kendilerine güveni gelmiştir. çoğu tarihçiye göre bu savaşta atina ordusu yenilse, belki de yunan kültürü tamamen bitecekti, ve bu tarihten başladığı ve 300 yıl sürdüğü kabul edilen helenistik dönem hiç başlamayacaktı.
  
  tabii büyük iskender de çok daha sonra, yaklaşık 150 yıl sonra, pers'lerin tüm bu seferlerinin adeta öcünü alırcasına pers topraklarını ve pers başkentini işgal etmiştir. büyük iskender ile birlikte doğunun batıyı isgali bitmiş, batının doğuyu işgali başlamıştır.