kural

• kural, kanun, yasa vb kelimeler kavramsal olarak iki farklı durum için kullanılıyor:
  
  i. olması gereken: şu şu şartlar altında, şunun şöyle yapılması gerekir. tersi de yapılabilir ama bu, belirli bir yaptırıma tâbidir. örneğin: askerlikte üstüne selam vermek bir kuraldır. uymazsanız cezasını çekersiniz.
  
  ii. olan: şu şu şartlar altında, şu şöyle olur da başka türlü olmaz. örneğin, bırakılan elma yere düşer (yer çekimi kuralı).
  
  bu fark, özellikle dil meselelerinde ortaya çıkıyor ve kavram kargaşasına yol açabiliyor. örneğin, türkçe'de kelime sonundaki yumuşak sessizin sertleşmesi olgusunu ele alalım:
  
  i için örnek: "cevap" da yazabilirsiniz, "cevab" da. "cevap", daha doğrudur, ama "cevab" bir tarz olarak (ya da başkaca bir nedenden) tercih edilebilir. kural: "cevab" değil "cevap" yazmak gerekir.
  
  ii için örnek: "türkçe'de yabancı dillerden alınan çok heceli ödünç kelimelerin telaffuzunda, sondaki b, c, d ve g seslerinin sertleştiği görülür."
  
  tabii bu örnekteki kavram kargaşasının oluşmasında, türkçe'de telaffuzla yazımın birebir uyumlu olduğuna dair yaygın yanlış kanının etkisi de var. (bkz: türkçe yazıldığı gibi okunan bir dil değildir)