onlar

• onlar nazım hikmet'in çok özel bir şiiridir:
  
  onlar ki toprakta karınca,
  suda balık,
  havada kuş kadar
  çokturlar;
  
  korkak,
  cesur,
  cahil
  hakim
  ve çocukturlar
  
  ve kahreden
  yaratan ki onlardır,
  destanımızda yalnız onların maceraları vardır.
  
  onlar ki uyup hainin ığvasına
  sancaklarını elden yere düşürürler
  ve düşmanı meydanda koyup
  kaçarlar evlerine
  ve onlar ki bir nice mürtede hançer düşürürler
  ve yeşil bir ağaç gibi gülen
  ve merasimsiz ağlayan
  ve ana avrat küfreden ki onlardır,
  destanımızda yalnız onların maceraları vardır.
  
  demir,
  kömür
  ve şeker
  ve kırmızı bakır
  ve mensucat
  ve sevda ve zülüm ve hayat
  ve bilimle sanayi kollarının
  ve gökyüzü
  ve sahra
  ve mavi okyanus
  ve kederli nehir yollarının,
  sürülmüş toprağın ve şehirlerin bahtı
  bir sabah vakti değişmiş olur,
  bir şafak vakti karanlığın kenarından
  onlar ağır ellerini toprağa basıp
  doğruldukları zaman.
  
  en bilgin aynalara
  en renkli şekilleri aksettiren onlardır.
  aslında onlar yendi, onlar yenildi.
  çok sözler edildi onlara dair
  ve onlar için:
  zincirlerinden başka kaybedecek şeyleri yoktur,
  denildi.