faşizm ve diktatörlük

• bir nikos poulantzas kitabı. fascisme et dictature
  
  john holloway ve sol picciotto'nun genel olarak poulantzas'a ve özelde de bu kitabına yönelik eleştirileri zikretmeye değer nitelikte. holloway ve picciotto'ya göre, poulantzas bu kitabında faşizme aşırı basitleştirilmiş bir "ekonomizm"den hareketle yaklaşmakta ve faşizmi basitçe tekelci kapitalizmin olgunlaşması olarak nitelemekte. fascisme et dictature birçok eleştiri sunmakla birlikte, poulantzas faşizm ile sermaye birikiminin çelişkileri arasındaki temel ilişkiyi yakalayamamakta. çünkü h ve p'ye göre, faşizmin kökeni ile faşizmin kapitalizmle olan ilişkisini anlamak için toplumsal ilişkilerin yeniden düzenlenmesine ve bu bağlamda da özellikle faşist bir sistemdeki sömürü ilişkilerine bakmak gerekir. dolayısıyla asıl sorulması gereken, faşizm ile kapitalizmdeki sınıf mücadelesinin temel biçimi olarak sermaye birikimin çelişkileri arasındaki illiyetin ne olduğudur. bu nedenle de sermayenin gereklilikleri için faşizmin apriori işlevselliğini tanımlamak yerine, faşizmi birikimin toplumsal sürecine yerleştirerek tartışmak gerekiyor. bunun içinse (bkz: sermayenin döngüsü)