gebelik

• değerli kadın, gebe, yazar arkadaşlar,
  gebelik pozitif çıktıysa, hayatınızın farklı bir dönemine girdiniz demektir. artık, bazı şeyleri eskisinden eksik yapabilme hakkını kendinize tanımanız gereken zaman geldi.
  
  habersiz bir gebelik olduysa şayet, ve rutin (her gün alınan) kullandığınız ilaçlar varsa, sakın kendi başınıza, aniden kesmeyin. doktorunuza danışın.
  ilk ay kullanmış olduğunuz ilaçlardan dolayı üzülmeyin, ‘ya hep ya hiç’ denen dönemdi, şu anda gebelik pozitifse, sıkıntı olmadan o dönem atlatılmış demektir.
  
  şimdi ‘su akar yolunu bulur’ deme zamanı..
  
  bunca zaman belki, kontrol, disiplin, hayallerinin peşinden ‘koşma’ vardı, iyi kötü bir şeyler için ekstra emek sarfettiniz. olmayınca üzüldünüz, hırslandınız, bazen dibe vurdunuz. fakat şimdi, 9 ay boyunca, bebeğiniz haricinde hiçbir şey için ekstra emek harcamak, fazla düşünmek, yorulmak yok. hatta bebek için bile çok kafa yormak yok.
  
  hayatı rölantide yaşayın. hiçbir durumu, kişiyi, fazla sahiplenmeyin. emanet alın sadece. düşünmeyin. kaybetmekten korkmayın. vazgeçin kimi zaman. kabullenin. her şey yolunda, merak etmeyin.
  
  işi, dersi, parayı, insanları, aileyi, arkadaşları, patronu, hocayı, başarısızlıkları, evi düşünmeye ara verin.
  parayı, olduğu kadar harcayın. fazlasını arzulamayın. mütevazı yaşarsanız, rahat edersiniz.
  hedefleri minimalde tutun.
  hiçbir şeyi dört dörtlük yapmaya çalışmayın.
  canınızı sıkan her şeyi erteleyebilirsiniz.
  güçlü durmak zorunda değilsiniz.
  güzel görünmek zorunda değilsiniz.
  saçlarınızı boyatmak veya makyaj yapmak zorunda değilsiniz, isterseniz tabi ki yapabilirsiniz.
  instagramda poz vermek zorunda değilsiniz, ama sizi motive ediyorsa, yapabilirsiniz.
  
  yaşadığınız her şey, sürecin bir parçası ve hiçbiri size zarar vermiyor, rahat olun.
  temiz bir tuvalette saatlerce kusabilirsiniz, telaşlanmayın. hemen hemen her gebe bunu yaşıyor.
  (ben 2 ve 3. ayların tamamında ve 4. ayın yarısına kadar her gün kusarak güne başladım. 2 ve 3. aylarda gün içerisinde de kustum.)
  kontrollerinize gidin ama strese girmeyin. bırakın, doktorunuz düşünsün her şeyi.
  sizi o yönlendirsin.
  beslenebildiğiniz, su içebildiğiniz sürece telaşlanmayın.
  
  ağlayabilirsiniz. gözyaşı, depresyon anlamına gelmiyor.
  ruhsal değişimler normal..
  biraz aptallaşmak normal..
  dikkat eksikliği, yeni bir şey öğrenememek sıkıntınız varsa, normal...
  engelli değilsiniz, hasta değilsiniz, yaşlı değilsiniz, sadece gebesiniz.
  
  kimse sizi daha hızlı, daha pratik olmaya zorlamasın bu dönemde. rutininizi yavaşlatabilirsiniz. çevrenizden yardım isteyin.
  
  vücudunuzu dinleyin, ona göre hareket edin. varsa, sigara ve alkolü elbette bıraktınız.. bunları bırakmanız şart, onun dışında sevdiğiniz ne varsa yiyin, için.. zaten bedeniniz sizi sağlıklı beslenmeye yönlendirecek. muhtemelen başlarda, sadece ev yemeği yemek isteyeceksiniz. size yemek yapabilecek birinden yardım isteyin.
  bağımlılıklar bu dönemde daha kolay bırakılıyor.
  kahve bağımlısıysanız mesela, ilk zamanlar bulantıdan canınız kahve bile çekmeyecek zaten, rahat olun. (özellikle 2 ve 3. aylarda)
  sigara kullanan bir arkadaşım, bu dönemde sigaradan tiksindiğini söylemişti.
  
  gelelim birkaç klinik öneriye...
  
  kullanmanız gereken ilaçlar varsa, potansiyel fayda/zarar oranına göre doktorunuzla planlama yapacaksınız.
  unutmayın, önce sizin sağlığınız, sonra bebeğinizin..
  
  ilk zamanlarda su ve tuz ihtiyacınız artacak. bir miktar ödem olabilir. hemen kilo aldım, diye korkmayın. çoğu ödem.. ve azalacak.
  
  beslenebildiğiniz sürece, kusmanız sakıncalı değil. hemen bulantı kesici ilaçlara sarılmayın.
  ilk aylarda kilo almanız şart değil. her aya 1 kilo alarak devam etmeniz önerilir, ama kilo almasanız da olur.
  
  kontrolsüz yiyor, ve çok kilo alıyorsanız, bir diyetisyene başvurmakta fayda var.
  
  gebe kalırken, kilonuz normalden az ise, doğuma kadar: 12-15 kg,
  kilonuz normal ise: 9-12 kg
  kilonuz fazla ise: 7-9 kg
  almanız önerilir.
  
  normal bir gebelik sürdürüyorsanız, her şey yolundaysa, ilk 3 ay folik asit hariç takviye almanıza gerek yok. bazen iyot da eklenebilir.
  3 aydan sonra multivitamin kullanabilirsiniz.
  başta normal olsa da, gebelik ilerledikçe demir eksikliği gelişebilir. ekstra almanız gerekebilir, çünkü multivitaminler içindeki demir yeterli gelmeyebilir.
  
  tetanos aşısı, önceden yapılmadıysa yaptırmanız gerekecektir. hepatit b aşılarınızı hekiminiz sorgulayacaktır, ve sonbahar mevsiminde iseniz, grip aşısını bilimsel olarak önerecektir.
  
  gebelikteki rutin önerilen tetkiklerinizi lütfen yaptırın,
  takriben,
  12.hf : ikili tarama testi
  20.hf : ayrıntılı ultrason
  24.hf : şeker yükleme testi
  özellikle şeker yükleme için ön yargılı olanlar, lütfen, sakın bu testi atlamayın.
  canınız iki dilim baklava çektiğinde, yemenize izin verdiklerine göre, bunun da ondan farkı yok, inanın.
  şeker yüklemeye giderken yanınızda bir parça limon götürün, hemşire hanım, şekerli suya onu sıkarsa, tadı limonata gibi olacaktır. bir bardak şekerli limonata içerek, gebelik şekeri varsa, önlemini almak elinizde.
  
  zaman zaman kahverengi akıntılar, lekelenmeler olabilir, hemen korkmayın. kırmızı kan tehlikeli, ancak,
  taze, kırmızı kan, bazen vajenden değil de, makat bölgesinden veya, variköz (damarsal) bir yapılanmadan kaynaklı olabilir. doktorunuza başvurun elbette, ancak o muayene etmeden çok korkmayın. her akıntı, kanama veya lekelenme, düşük anlamına gelmiyor.
  
  karın cildinde çatlakların oluşmasını önlemek için kullanabileceğiniz jel:
  lierac phytolastil jel*****
  eczanelerde var ama internetten daha uygun fiyata bulabilirsiniz.
  ücreti karşılayamazsanız,
  kakao yağı da işinizi görür.
  
  gebelikte kullanabileceğiniz multivitamin:
  (ilk 3 aydan sonra)
  i-mom omega*****
  (düzenli balık yemiyorsanız, 3. aydan itibaren omega da kullanmanız lazım.)
  
  24-26. haftalarda kas krampları başlayabilir. magnezyum kalsiyum takviyeleri için doktorunuza danışın.
  
  canınız buz, toprak, sabun köpüğü, cam gibi tuhaf şeyler çekiyorsa, demir eksikliği anemisi olabilir.
  
  gebelikte lazer epilasyon önerilmez. bebek için kanıtlanmış bir riski olmamakla birlikte, yapılan çalışmalar, amerika’daki lazer cihazları için geçerlidir. ayrıca ciltte kalıcı lekelenmeler de yapabilir. bence lazeri erteleyin.
  
  klinik bilgilerden sonra, son olarak söylemek istediğim,
  
  ingilizce bilenler için,
  babycenter.com
  gebelik takibi için çok güzel bir site, oraya üye olun.
  ingilizce bilmeyenler için,
  dr. banu çiftçi’nin gebelik uygulaması güzel.
  
  bu dönem, geçmiş, şimdi, gelecek... hangisi güzelse, onu düşünmek zamanı..
  siz de onu düşünün. güzel olan ne ise...
• bir nevi aşktır.
  zira bir bedende iki kalp çarpar.
• yüklü olmak, sorumlu olmak, yükümlü olmak gibi anlamları da taşır tıpkı hamile gibi. hamiline yazılmış çek vardır mesela, yardımsever insanlara gebe kalmak istemeyiz de ayrıca. rahimde taşıdığımız canlıya da gebeyizdir, hamileyizdir. gebe olma durumuna ve sürecine gebelik denir.
  türkçe “gebe”yi hayvana arapça “hamile”yi insana yakıştıranı da gördük iyi oldu.
• kadınlar için zorlu bir süreç. esas olarak insanlarda üç parçaya bölünebilir. ılk üç aylık dönemde vücut rahimde oluşmaya başlayan keseye adaptasyon süreci yaşar ve bu dönemde özellikle gebelik hormonlarının etkisiyle yeni şekil alır. son üç aylık dönemde artık fetüs ıyice büyümüştür ve anneyi kazandığı büyüklükten dolayı zorlamaktadır. ortadaki üç aylık dönem ise gebeliğin en rahat dönemidir. altın dönem olarak tarif edilir.
• gebeliğin 1. haftasında önce fertilizasyon ile zigot oluşur. sonra bunun mitoz bölünmesi yani yarıklanması ile blastomerler oluşur. ve bunların sayısı 8'e çıktı mı kompaksizyon dediğimiz bir sertleşme olur. bunların sayısı 12-32'e çıktı mı morula adını alır. ve bu morula safhası fertilizasyondan sonraki 3. günde meydana gelir. ve ilk hücre farklılaşması bu aşamada görülür. ileride embriyoyu meydana getirecek embriyoblastlar ve yine ileride plasentayı meydana getirecek olan trofoblastlar meydana gelir.
  
  ve bu aşamadan sonra bu morula 4. günde uterus'a gelir ve uterus'un salgıladığı sıvıyla dolarak blastosist'i meydana getirir. ki bu da gebeliğin 5. gününe denk gelir. ve uterus'a implante olan yapı bu blastosist'dir. gebeliğin 6. gününde implantasyon başlar.
  
  blastosist'in yapısında 1- boşluk ve içinde uterusun salgıladığı sıvılar var. 2- zona pellucida adında glikoprotein bir kılıf 3- embriyoblastlar 4- trofoblastlar vardır.
  
  gebeliğin 2. haftasında ilk hücre farklılaşması görülür. embriyoblastlar epiblast ve hipoblastlara farklılaşırken ki bunlara bilaminar germ disk denir. trofoblastlar ise sitotrofoblast ve sinsityotrofoblastlara farklılaşır.
  
  ikinci haftada embriyonun kafasına yakın prekordal plak bulunur. ve bunu daha pirizmatik bir hal almış olan hipoblastlar yapar.
  
  epiblastların arasında boşluk oluşur ve buraya amniyon kesesi denir.
  
  tam olarak 9. günde sinsityotrofoblastlar boşluklar oluşturur. ama daha kanla dolmamıştır bu boşluklar. bu evreye laküner evre denir.
  
  hipoblastların altında oluşan boşluğa ise ekstra çölomik kese yada yolk kesesi veya vitellus kesesi denir.
  
  yine vitellus kesesinin etrafında hipoblastların oluşturduğu bir membran vardır ve buna heuser membranı denir.
  
  gebeliğin 12. gününde implantasyon tamamlanır. implantasyona 6. günde başlanır ve 12. günde tamamlanır.
  
  yine 12. günde sinsityotrofoblastlar ilk kez anne kanıyla karşılaşır. ve ilkel uteroplasental dolaşım başlar.
  
  yine 2. haftada ekstraembriyonik mezoderm oluşur. ve yine ekstraembriyonik mezoderm'den plasentanın damarları gelişir.
  ekstraembriyonik mezodermin arasında boşluk oluşur ve buna koryon boşluğu denir. yine bu boşluk oluşurken vitellus kesesinin yukarı doğru hareketinden ekzosölomik kist oluşur.
  
  yine desidua reaksiyonu ve primer villuslar da ikinci haftada ortaya çıkar.
  
  gebeliğin 3. haftasının en önemli olayı gastrulasyon'dur. gastrulasyon ise primitif çizgi'yle başlar. ve primitif çizgi ise epiblast kaynaklıdır. yani ektoderm, endoderm ve mezoderm gelişir. ama vücutta iki yerde mezoderm olmaz. 1- anüs'ü oluşturacak olan kloakal membran 2- ağız boşluğunun girişi olan orofaringeal membran'da mezoderm yoktur.
  
  yine gebeliğin 3. haftasında notokord oluşur. notokord aslında vertebraların gelişeceği yere işaret eder. yani vertebralar bundan gelişmez. sadece rehberlik yapar. kalıntısına nucleus pulposus denir.
  
  yine 3. haftada allantois gelişir. 3. haftada sekonder villuslar hatta 3. haftanın sonu 4. haftanın başı gibi tersiyer villuslar gelişir.
  
  3. ve 4. haftada ise nörülasyon ve kardiyovasküler sistem gelişmesi olur.
  
  edit: bayağı bilgi ekleme.
• gebelik bir hastalık değil evet ama bir kadını özel ve özellikli yapan ilaç kullanamadığı dikkatli olması gereken bir dönem. türkiye'de çalışan bir bayan iseniz eziyetin artması demek kimsenin umrunda değilsiniz. acil çağrı merkezinde çalışırken alındım acile verildim. 5 aylık gebeydim ve bundan sonraki tüm süreci orada geçirekcektim. 15 gün çalıştım ne gelen de maske var ne giden de kimsenin umrunda değil. adam geliyo yüzüne öksürüyor ve ben bide covid testi olacaktım diyor. bu şartlar altında çalışmamı sağlayan kim varsa allah'a havale ediyorum.
• opossum denilen keseli hayvanın 12-13 günde tamamlaması ile hayvanlar haleminde en hızlısını yaşadığı hamilelik durumu.
  
  en uzunu gebelik ise asya fillerinde gözükür. 20 ay sürer.
• kadınlar için zorunlu kilo alma süreci.
• saglik sektorunde kulaga cok kaba gelse de, kullanilan kelime budur.
• (bkz: http://gebelik.org/)