theophilus

• tarihin en ilginç tahta çıkma hikayelerinden birisine sahip olan babası ii. mihail'in hayatını kaybetmesi sonrasında tahta çıkarak m.s. 829 ile 842 seneleri arasında tahtta bulunmuş ve neredeyse en az konstantinos kopronimos kadar ateşli bir ikonoklazm savunucusu olmuş olan doğu roma imparatoru.
  
  (bkz: ii. mihail/@ncpzbsn)
  
  babası ii. mihail'in yerine tahta çıkar çıkmaz başpiskopos ioannes grammatikos ile birlikte sarayda ne kadar ikonofil varsa görevden el çektiren ve hatta çoğunu da aforoz ettiren theophilus, bilhassa hükümdarlığının ilk dört senesinde konstantinopolis ve civarında yerleşik sayısız ikonaseveri yakalatmış, işkenceye maruz bırakmış, sürgün etmiş ve bir kısmını da sakat bırakmıştır. ikonofillerin kendisinin döneminde kırbaçlama, göğüs ve alın dağlama, ayaklarına halat bağlanarak kuyulardan sarkıtılma gibi türlü işkencelere maruz kaldıkları tarihi kaynaklar tarafından dile getirilmiştir.
  
  halife mutasım'ın doğduğu kent olan zapetra'yı m.s. 837 senesinde ele geçirip ateşe veren imparator, konstantinopolis'e döndüğünde bir zafer alayı^* ile karşılanmıştır. ne var ki bu zaferin karşılığında, kendisinin ve ailesinin doğum yeri olan amorium şehri sadece bir sene sonra araplar tarafından yakıp yıkılmıştır.
  
  (bkz: amorium/@ncpzbsn)
  
  doğuda araplar ile iki tarafta da önemli kayıplar ve zararlara yol açan savaşlar devam ederken bulgarlar ile barış yaparak batı cephesini nispeten emniyete alan imparator, dillere destan bir altın koleksiyonuna da sahip olmasıyla bilinir. sarayının bahçesinde altından yapılma bir çınar ağacının bulunduğu efsanesi bilhassa doğuda dillerden dillere aktarılırken, sözlükte de belirtilmiş olan tahtının yanındaki altından yapılmış kükreyen aslan mekanizması da kendisini tarihin en ilginç ve en öz güvenli imparatorlarından birisi yapmaktadır.
  
  ikinci evliliğini oldukça tuhaf bir şekilde gerçekleştirmiş olan imparator, annesinin organize ettiği eş seçme törenine paris'i andıran elbiseler ve yine onunla özdeşleşmiş altın bir elma ile teşrif edip önce ünlü şair ve müzisyen kassia'yı gözüne kestirmiştir. bu güzel kadının yanına gittiğinde "dünyadaki kötülüklerin büyük bir çoğunluğuna kadınlar sebep olur" gibi sevişme başlatıcı salak diyaloglar'ın belki de tarihteki ilk örneğine bir girizgah yapmak isteyen imparator^*, ünlü kadından cevap olarak "dünyadaki çoğu iyiliklere de kadınlar sebep olur" cümlesini duyunca irkilmiş ve o gün sarayda bulunan güzeller içerisinde teodora isminde güzel ve sarışın bir genç kadına elmayı vermiştir. teodora'nın tam bir ikonoklazm düşmanı olduğunu bilseydi bunu yapar mıydı, bilemeyiz. lâkin; 842 senesinde theophilus görece erken bir yaşta vefat ettikten sonra, teodora'nın çocuk yaştaki oğlu mihail'e naiplik yaparken kocasının tüm ikonoklastik uygulamalarını rafa kaldırdığını belirtmekte yarar var.
  
  imparatorluğun idaresinde de önemli değişiklikler yapmaya çalışan theophilus, bilhassa hazarlar ve bulgarlar ile iyi ilişkiler kurmaya çalışmış ve hazar hanlığı içerisinde kalan topraklarda sarkel kalesini de inşa ederek hazarlar'a armağan etmiştir. haldiye^* ve paflagonya thema'ları da kendisinin döneminde oluşturulmuştur.
  
  son tahlilde, dillere destan altın tutkusuyla zenginliğe düşkünlüğü dikkat çekici olsa da theophilus'un gerçekten de makedon hanedanı döneminde yaşanacak olan kalkınmanın temellerini attığını iddia etmek yanlış olmayacaktır.