elon musk

• trump'ın danışmanı olmuş.
  
  edit: adamların sağı bile vizyonlu. hayaller elon musk gerçekler yiğit bulut..
  
  edit2: o kadar vizyonlu değilmiş sonuçta sağ bu ne bekliyoruz :/
• devamli yalan soyleyen , sayilari carpitan, surekli manipulasyon yapan , tarihteki en buyuk yalancilardan birisi. asagida bircok ornegini verecegim.
  ee madem yalanci nasil oluyor da dunyanin en zenginlerinden birisi oluyor diye sorarsaniz, cevabim, isinde kotu veya basarisiz demedim. aksine isini cok cok iyi yapiyor. adam buyuk yalanci dedim. ve adamin isi yalan soyleyip yatirim almak. yaptiklarini 10 kat daha buyuk gosteriyor. yapacagim dedigi fikirlerden bazilari 10-20-50 sene once denenmis ve basarisiz oldugu ispat edilmis fikirler. bazi ben buldum dedigi fikirler 50 sene oncenin bilimsel gelismeleri.su urunu yapacagiz, bunu yapacagiz dedikleri ya yalan ya ekonomik olarak deger icermeyen hayal urunleri ya da teknik olarak fiziksel olarak mumkun olmayan seyler.diger gercekten teknik olarak mumkun olan ve yaptigi seyleri de , normal degerinden en az 10 kat fazla olarak lanse ediyor, rakamlari carpitarak. elon musk`in isi hayal satmak. teknik olarak olmasi imkansiz veya karli olmadigi ispatlanmis veya pratikte degersiz seyleri pazarlamak. arada basarili fikirleri ise, gercekten ekonomik olarak deger uretmekten ziyade gene yalanlara alet etmek icin kullaniyor. ısini cok iyi yapiyor. peki neden boyle yapiyor onu aciklayayim hem de 10 kadar ornek vereyim. eee adam tesla arabayi yapti, spacex ile uzaya roket gonderdi, starlink ile uzayda internet kurdu diyenler icin yazinin devamini okumalarini ve bu sirketlerin arkasinda neler dondugunu gordukten sonra hala ikna olmayip benimle karsi fikirdelerse, bir eksi sozluk klasigi olan, farkli fikirdekine ana avrat kufur et, boylece senin dogru soyledigin anlasilir prensibi icabi, bana okuduktan sonra kufur etmelerini rica ediyorum. uzun bir yazi olacak.
  
  ilk olarak neden boyle yapiyor:para icin.
  
  dunyanin en zengin insanlarina bakalim.
  bill gates, microsoft`un sahibi.
  jeff bezos , amazon`un sahibi.
  bernault arnault lvmh nin sahibi
  warren buffet berkshire hathaway in sahibi
  larry ellison, oracle`in sahibi.
  
  tum bu firmalarin 2019 yili karlarini yazayim:
  microsoft : net kar 39 milyar usd
  amazon :net kar 11 milyar usd.
  lvmh : 7 milyar euro
  berkshire hathaway : 81 milyar usd
  oracle 11 milyar usd.
  
  elon`in en buyuk firmasi olan tesla, 2019 yilinda sattigi otomobil basina 1500 usd zarar ediyordu. simdi bu ilk yatirimdir , is plani baslarda zarar etmeyi on gorebilir diyebilirsiniz ama durum bu da degil. aciklayacagim.tesla kuruldugundan beri zarar ediyor ama durum daha da kotu.
  
  simdi elon musk`in kisisel serveti 100 milyar dolar uzerindeydi bir ara.peki elon musk`in son 10 senede kar eden bir sirketi var mi? tesla, spacex, boring company , fikirler projeler havada ucusuyor. devamli birseyler yaptigini veya yapacagini soyleyip gelecege dair planlar satiyor. ok guzel ama 140 milyar dolarlik servete onu tasiyacak , net para kazanan bir sirketi var mi ? yok.elon`in son 10 senedir kar eden bir tane sirketi yok. (babasinin elmas madenlerini filan saymiyorum.) piyasaya cikip super devrim yapti diye anlatip pazarladigi, devamli yatirim topladigi , hisse sattigi hicbir sirketi kar etmiyor.10 senedir de etmedi. etmesine gerek de yok. cunku elon musk`in isi hayal satmak. yaptiklarini 10 kat bazen 100 kat bazen 1000 kat daha karli veya verimli olarak lanse edip daha da cok yatirim almak.devamli yatirim almak, daha cok para toplamak, devamli para toplamak.
  
  ornegin:
  
  1- su resme bakin. yeni tesla pillerini devrim olarak tanittigi, 10 senede yuzde 50 daha fazla pil kapasitesine ulastiklarini acikladigi buyuk toplantini fotosu:
  https://i.insider.com/…65862a00001153f676?width=700 sunumu burada izleyebilirsiniz : https://www.youtube.com/watch?v=aqywrzie7pk
  ne diyor elon toplantida, tesla icin: pillerde devrim yaptik . yeni pillerimiz yuzde 50 daha cok enerji tutma kapasitesine sahip. panoya da dikkatli bakin fotografta.
  eski piller 10 sene oncenin teknolojisi. 10 senede devrim yapmis.
  gercek ne? gercek su : o pillerin uzerinde bulunan model numaralari ayni zamanda pillerin boyutunu ifade ediyor. eski pil modeli 1865, yeni pil modeli 2170. ikisi de lithium-ion cell pil.
  1865 modeli pilin capi 18 milimetre ve yuksekligi 65 milimetre.
  2170 modeli pilin capi 21 milimetre, yuksekligi 70 milimetre.
  inanmayan varsa "tesla 1865 battery specs" yazip google`a teknik verilere ulasabilir.
  
  pillerin hacimlerini hesaplarsak, silindirde hacim = taban alani x yukseklik = pi x r2 x hacim
  eski 1865 pilin hacmi = 9 x 9 x 3.14 x 65 = 16532 mm3
  yeni 2170 pilin hacmi =10.5 x 10.5 x 3.14 x 70 = 24232mm3.
  
  yani yeni pilin hacmi , eski pile gore yaklasik yuzde 50 daha buyuk. peki kapasite artisi ne kadar ? o da yaklasik yuzde 50. tek yaptiklari yuzde 50 daha buyuk pil yapip dolayisi ile daha cok kapasiteye ulasmak.teknolojik olarak gercek kapasite artisi 10 senede yuzde 1- yuzde 2 civarinda. o da uretim teknolojilerinde ve verimlilikte normal beklenen zaman icerisindeki artis. peki basin toplantinda bu nasil sunuluyor? devrim. pil kapasitesinde devrim. tesla hisseleri gene ucuyor tabi ki.
  
  2- burada boring company ile trafige buldugu muhtesem cozum icin tunel acilisinda. fikir tunel acip , arabalari asansorle asagi indirip , elektrikli kizaklarin ustune koyup, tunelden 150 mil/saat suratle tasimak. bu sunumu izleyin.
  https://www.youtube.com/watch?v=mzkczoblgvg
  
  burada ne diyor? ılk olarak tunel acma maliyetinin mil basina 1 milyar dolar oldugunu ama onlarin bu tuneli mil basina 10 milyon dolara actigini soyluyor.
  bak tekrar yaziyorum. elon net ve acik olarak : 1 milyar dolar maliyetli seyi 10 milyona yaptik diyor. 100 kat daha verimliyiz diyor. yani butun o buyuk dev insaat sirketlerinden daha verimli olarak tunel acmislar. nasil oldugu belli degil. tunel acmada herkesin kullanamadigi ne teknoloji kullandilar da 100 kat ucuza actilar belli degil . zaten rakam da tamamen manipulasyona ugramis rakam. gercek ne? gercek su:
  ilk olarak tunel acma maliyeti, tunelin capi ile alakali. 2 metre capinda icinden su borusu gececek tunel acmak ile, icinden ayni anda 2 trenin gececegi genislikte , yolcularin kacis hatlarinin , yangin tunellerinin, havalandirma bacalarinin , istasyonlarin, yuruyen merdivenlerin, tuvaletlerin vs oldugu buyuk bir tunelin maliyeti farkli. gercekte 1 milyar dolar tunel acma maliyeti diye bir rakam var ama o metro insaatlarinda, icinden 2 tane trenin gececegi genislikte acilan tunelin ustune, tum ray sistemlerinin, elektronik sistemlerin, istasyonlarin insaatinin, kontrol yazilimlarinin, trenlerin vs kondugunda olusan toplam maliyet. yani siz metro insa ettiginizde , tum maliyetleri , tren raylarini, elektronik sistemleri, istasyonlari, yuruyen merdivenleri, yangin alarm sistemlerini, depolari, bakim istasyonlarini vs isin icine kattiginizda, metronun maliyeti mil basina 1 milyar dolar olabiliyor. bu rakam tunel acma maliyeti degil dikkat edin. metro maliyeti. elon da bu 1 milyar rakamini buradan aliyor. los angeles regional connector hatti 1.9 mil uzunlugunda ve 1.75 milyar dolara mal oldugu icin ornek veriyor.los angelesin gobegindeki metr otuneli ile kendi dagin basindaki dar su tunelini maliyet olarak kiyasliyor.
  peki gercekte sirf tunel acma maliyeti ne kadar? dedik ya capina gore. onu da buradan bulabilirsiniz :
  buyrun size tunel acma maliyetleri. tum dunya ortalamasi:
  https://www.researchgate.net/…cording-to-ground.png
  
  yani ortalama olarak kucuk bir ulasim tuneli acmanin maliyeti mil basina 15 milyon dolar kadar dunya uzerinde. ustelik bu grafikte elon`in actigi tunel kadar dar bir tunel gosterilmemis bile.
  elon`in acilisinda trafige dahiyane cozum olarak sundugu, "sonunda devrim yaptik, trafik sorununu tarihe gomecegiz" dedigi , 100 kat daha ucuza mal ettik dedigi fikrin (inanmayan varsa link verdigim konusmayi veya herhangi bir elon konusmasini dinleyebilir boring company ile ilgili.) deneme tunelin capini bu fotoda gorebilirsiniz :
  https://mk0knowtechie1qof48y.kinstacdn.com/…deo.jpg
  bu genislikte bir tunelde arabada yangin ciksa arabadan kapilari acip cikamayacaginizi dusunerek bu fotoya bakin. bu tunel max 3-4 metre capinda olsa, alan olarak hesaplarsak 10m2 kadardir en fazla. verdigim grafikte , tunel acma maliyetlerinin dunya ortalamasi verilirken, verilen en kucuk tunel 20m2. onun da maliyeti yaklasik 15milyon usd/mil. yani dunyadaki insaat firmalari, kendisininkinin 2 kati genisliginde tunelleri ortalama mil basina 15 milyon dolara mal ederken, elon cok daha dar bir tuneli mil basina 10 milyon dolara kazmis. ama sunumda bunu dev bir devrim ve verimlilik olarak anlatiyor.insanlar cilgin gibi alkisliyor.acin izleyin. gazete haberlerini okuyun, elon nasil devrim yapmis ulasimda.
  los angeles trafigini sonunda cozdugunu iddia ediyor. trafigi tarihe gomuyoruz diyor,
  sonra da sirkete yatirimlari topluyor.
  
  ustelik fikir de devrimsel degil ve matematiksel olarak cok sacma. tunel acip icinde arabalari vagonlara bindirip 150 mil suratle seyahat ettirmek hicbir metropolde trafige care degil. tunel tanitim animasyonlarini izleyin. tunellere arabalari asansorle indirecekler , oradan elektrikli vagonlara bindirip gonderecekler. boyle bir operasyon ile serit basina gonderebileceginiz arac sayisi saatte 100`u bulmaz. oysa iki sehir arasinda , kesintisiz otoban yaptiginizda , serit basina saatte 1000 araca kadar nakledebiliyorsunuz. tunel acacaksaniz, tunelde araclarin kendi kendilerine gitmeleri bile saatte 500-700 arac demek. saatte 100 arac kapasiteli bir yontem , hicbir yogun trafige cozum degil ama elon bunu devrim olarak lanse ediyor. o yatirim ne trafigi cozecek kadar arac tasiyabilir ne de maliyetini cikartir. ama elon rakamlar da veriyor, 2 usd olacak 3 usd olacak, benzin fiyatindan daha ucuza gelecek diyor. hepsi yanlis.
  tek yaptigi , dar bir tunel kaziyor , icine bir arabayi elektrikli kizaklara oturtuyor, bunun dahiyane bir fikir oldugunu anlatip duruyor, sonra rakamlari carpitip sunuyor ve yatirim topluyor.
  
  boring company su anda milyar dolarin uzerinde bir degere sahip. ne uretiyor nereden para kazaniyor peki? sifir. devrim vs dedigi fikirlerin hicbiri uygulanabilir degil. hyperloop dahil. hyperloopu yazmayacagim ama acin isi bilen muhendislerin yorumlarini okuyun.o uzunlukta vakumlu tunel icine insani nasil sokacaksiniz ? bir yangin, acil durum oldugunda insanlari nasil cikartacaksiniz disari vs hepsi soru isareti hyperloopda. kilometrelerce uzunluktaki vakumlu alani nasil guvenli tutacaksiniz, devamli calisan hava pompalarinin maliyeti ne olacak da bilet fiyati trenden ucuz olacak, hep soru isareti.
  
  3- spacex e gelelim. ne biliyorsunuz? ne duyuyorsunuz bu sirket hakkinda? devrim yaptiklarini, roketleri dikine indirerek tekrar kullanabildiklerini , bu sayede daha ucuza uzay ucusu yapabildiklerini vs dusunuyorsunuz degil mi? basin devamli bunlari yaziyor cunku elon devamli bunlari soyluyor. tv de, gazetede bunlar yaziyor. elon ustune basa basa her seferinde bunu soyluyor? uzay ucuslarinda devrim yaptilar cunku roketler tekrar kullanilabiliyor. fikir de spacex in fikri. dikine inen roketler.maliyet nasanin onda biri.
  simdi bastan sona burasi da yalan.rakamlar yalan. ılk olarak bir rakam vereyim. en son nasa`nin uzaya malzeme gondermedeki maliyeti kilogram basina 25.000 usd idi. spacex in nasa ile yaptigi anlasma toplam 20 ton yuk icin 1.6 milyar dolar. yani kilogram basina 80.000 usd. yani nasa , spacex e , kendi maliyetinden daha fazla oduyor.
  inanmayan varsa nasa kontratini google dan nasa contract release: c08-069 ile aratip. kendisi kontrati okuyabilir.
  
  ortada bir maliyet azalmasi yok.aksine daha pahaliya tasiyor. nasa bu parayi oduyor, cunku ulke uzay calismalarina ozel sirketleri dahil etme stratejisini izliyor obamadan beri. ozel sirketlerin de uzaya roket gonderebilmesini , uzay ile ilgili ekonomik faaliyetlerde bulunabilmesini destekliyorlar. o sebepten nasanin elinde o teknoloji olsa bile veya nasa daha ucuza yapabilecek olsa bile, bazi stratejik noktalari ozel sirketlere devrediyor yavas yavas. burada prensip su. ılk nasa yapiyor. o kapiyi nasa aciyor, sonra ozel sirkete devrediyor. yani o ilk yapma maliyetini, ilk arge harcamalarini, ilk zorluklari devlet olarak biz ustlenelim, kapiyi actigimiz noktalari yavas yavas ozel sektore devredip biz bir sonraki adima calisalim nasa olarak diyor adamlar.
  
  (aklima bizim yerli araba konusu geldi. prensip basta ayni. devlet zor kismi yuklensin , sonra ozel sektore devretsin.yerli arabada da ilk argeyi tubitak yapsin, sonra ozel sektore devredip uretime gecelim demislerdi bizimkiler. boyle mantikli bir fikir cikmasina sasirmistim acikcasi her ne kadar bizde uygulanabilir olmasa da. sonrasinda ise sasirtmadilar, arge yaptik araba yaptik diye de tubitak sunum yapmisti bakanla beraber. sonradan arabayi gidip saab`dan 70 milyon dolara satin aldiklari ortaya cikti. neyse fikir ayni. aradaki fark amerikalilar gercekten arge yapiyorlar halkin vergileri ile.)
  
  elon bunu nasil manipule ediyor? her konusmasinda spacex ile ilgili, maliyet olarak nasa`nin onda birine yirmide birine tasidiklarini, cunku teknolojik olarak devrim yaptiklarini anlatip duruyor. gene buyuk manipulasyonlar yapiyor sayilar ile. tipki tunel acma maliyetini kiyaslarken tam donanimli bir tunel ile kendi 3 metrelik tunelinin maliyetini kiyaslamak gibi, burada da nasanin maliyetlerini hesaplarken, nasanin tum calismalarinin, gecmis arge denemelerinin maliyetlerini vs hesaba katiyor. nasanin tum maliyetlerini , gonderdigi yuke boldugunde soyledigi rakam dogru. ama nasanin uzaya gonderdigi yukun maliyeti o degil.tum arge calismalarini isin icine kattiginda kg basina nasa maliyeti 80.000 usd leri buluyor ama bu insan da dahil. yani insan da tasirsan o maliyette tasiyor nasa. yuk degil.insanli ucus ile insansiz ucus arasinda ciddi farklar var tahmin edebileceginiz gibi. nasa insan tasidiginda maliyet o rakamlara cikiyor. ustelik gene de spacex den ucuz. ustelik spacex ile ilgili baska bircok yalan var. ilk olarak dikine inis sistemi spacex in fikri degil. 1970 lerden kalan bir fikir.
  
  buyrun bu videoyu izleyin : https://www.youtube.com/watch?v=o2shf-udji8 mcdonnell douglas in 1980lerde yaptigi dc-x dikine inip kalkabilen fuze sistemi.
  o zaman nasaya onerilen bu sistem, uzay mekiklerinin daha ekonomik olmasi sebebi ile kabul edilmedi.yani dikine inis kalkis 60 lardan beri bilinen, 1980 lerden beri yapilabilen bir yontem.
  peki ekonomik mi gercekten? hayir degil. teoride olma ihtimali var ama pratik olarak su anda hala tek kullanimlik roketlerden daha pahaliya mal oluyor. ileride olabilir. o yuzden calismalar devam ediyor zaten. ama elon bunu bugun yaptigini iddia ediyor ve net yalan soyluyor.
  
  neden tekrar kullanilabilir roketler , tek kullanimliktan daha pahaliya mal oluyor? roketi tekrar tekrar kullaniyoruz iste, alip okyanusa atmiyoruz. daha ucuz olmasi gerek miyor mu bu yontemin. hayir. birkac sorun var. ilk olarak bir roketi uzaya gonderip tekrar geri getirip tekrar gonderebilmek icin yapmaniz gereken teknik onarim , parca degisimi, denetleme, yakit dolumu vs gibi faktorler o kadar cok ki, sirf iki ucus arasinda bu faaliyetlerin maliyeti, roketi sifirdan yapmanin maliyetinin yarisina ulasiyor nerede ise. ikinci olarak roketi tekrar geri getirebilmek icin ekstra yakit ile havalandiriyorsunuz. zaten yuk cok pahali. siz 1 kg yuku uzaya 50.000 usd lere tasmaya calisirken, bir de roket geri gelsin diye, roketin ustune 10 ton fazla yakit koyuyorsunuz. sonra bu 10 ton yakiti uzaya gonderiyorsunuz ki geri donerken roket inebilsin diye. oysa biraksan roket dusse bu agirligi da tasimana gerek yok. roketteki bircok parcayi bu kadar dayanikli yapmana gerek yok tek kullanimlik. roketi alip yuzlerce muhendis ile tekrar denetlemene gerek yok. tekrar gondermeyeceksin nasil olsa. burada iste bir optimizasyon problemi var. bir noktada roketleri tekrar kullanmak daha ucuza mal olmaya baslayacak. ornegin bir roketi tekrar kullanmanin ek maliyeti , roketi 1 kere gondermenin maliyetinden yalnizca yuzde 20 daha fazla olabilirse. ama daha o teknolojik seviyede degiliz.
  
  peki spacex o seviyeye geliyor belki. gelistiriyor kendini derseniz, buyrun size spacex ucus maliyetleri.
  
  görsel
  
  yani elon`in iddia ettigi gibi nasa nin 10 kati ucuza mal etmiyordu ilk seferinde. ustelik maliyetleri de dusecegine artiyor.oysaki beklenen tekrar kullanilabilir roketlerin ucus sayisi arttikca, ucus maliyetinin dusmasi idi. ama dusmedi. su an icin. ileride dusebilir. ama elon yatirimcilarina devamli yalan soyluyor. elinde spacex gibi bir maden varken, altin yumurtalayan tavugu kesen ciftci gibi, yatirimcilardan daha fazla para toplayabilmek icin devamli yalan soyleyip sirketi sisirip duruyor. spacex ne dedigi kadar karli, ne de o kadar karli olacak onumuzdeki 20 sene.
  
  ama gazetelerde sunun gibi grafikler goruyorsunuz devamli :
  https://static01.nyt.com/…nasa-mobilemasterat3x.png
  yani gelistirme maliyetini spacex nasadan cok daha ucuza yapmis. spacex supermis. nasadan bile iyiymis. bu grafikte, nasanin 1960 da gelistirdigi roketler ile spacex in 2010 larda gelistirdigi roketin maliyet kiyaslamasi yapiliyor.arada 60 sene var. ustelik ilk gelistiren nasa. nasa kendi know-how`ini bu adamlara aktariyor devamli. spacex super bisi yapmis, mucize yaratmis gibi lanse edilip duruyor.o pahali diye gosterilen roketler 60 sene oncenin teknolojisi ile aya gitmek icin yapilan roketler. elma ile armutu karsilastirip, spacex i pompaliyorlar.
  
  ozetle spacex evet guzel seyler yapiyor. arkasinda devlet destegi ile, ama bu isleri yapan tek firma degil. bircok ozel firma su anda uzaya tasimacilik yapiyor. elon ise devrim vs diye yatirimcilarin parasini toplayip duruyor.evet spacex degerli, evet spacex cok basarili ama elon hala yalan soyleyip hisseleri sisirip duruyor. gozu doymuyor.
  
  ozetle deyip bitirecektim ama aklima bir de kitalar arasi yolcu tasima yalani geldi. new yorkdan sydneye 45 dakikada ucacak roket ucaklar ile yolcu tasiyacagini, bunun maliyetinin yolculara ucak fiyatina olacagini ve bunu 10 sene icerisinde yapacagini iddia ediyor elon. her yerde bunu soyluyor. spacex yolcu tasiyacak. cok ucuzlayacakmis cunku roketler inip yakit doldurup hemen kalkacakmis. su an o roketlerle yuk tasimanin kilogram maliyeti 40-50 bin dolar. roket indikten sonra binlerce adamxsaat uzerinde muhendisler calistiktan ve binlerce parcasi degistikten sonra kalkabiliyor. ama elon 10 sene sonra bir insani belki 5-10k usd gibi bir paraya bu roketlerle tasiyacagini, cunku gunde bircok sefer yapacagini iddia ediyor. 10 senede bunu yapabilecek mi gorecegiz, ama bir onceki 10 senede verdigi sozlerin hicbirini tutamadi. spacex kalkis maliyetleri de su anda dusmuyor bir turlu. 10 senede bu maliyetleri kilogram basina 500 kat ucuzlatabilecegine inaniyorsaniz, paranizi basin spacex`e. gecen 10 senede yuzde 30 ucuzlatamadi.
  
  4- tesla. en buyuk balon. bu sirket 10 senedir zarar ediyor ve zarar etmeye devam edecek. devamli yatirimcilardan yatirim aliyor. burada problem yatirim alip, yeni bir teknoloji gelistirip veya piayasaya yeni girdigi icin ilk baslarda zarar etmek degil. elon `in devamli yaptigi veya yapacaklari hakkinda yalan soyleyerek bu paralari toplamasi halktan. cikip biz plan yaptik , ilk 5 sene toplam 10 milyar dolar zarar edecegiz ama 6. sene su kadar kar edecegiz diye aciklama yapsa ve para toplasa buna kimse birsey diyemez. ama elon devamli yalan soylererek para topluyor. ilk pil orneginde dedigim gibi.yapmadiklarini yaptik diyor, yapamayacagini bildigi seyleri seneye hazir, 2 sene icerisinde hazir deyip duruyor. simdi biraz detayli teslaya bakalim.
  tesla`nin hisseleri 780 dolardan islem goruyor. tesla sirketin degeri 773 milyar dolar oluyor bu durumda. diger otomobil ureticilerine bakalim.
  
  tesla degeri 773 milyar dolar.
  volkswagen in degeri 110 milyar dolar.
  toyota 213 milyar dolar.
  daimler 86 milyar dolar.
  general motors 75 milyar dolar.
  bmw 56 milyar dolar.
  ford 46 milyar dolar.
  
  tesla digerlerinin toplamindan daha pahali. neden? bakalim neden. rakamlara bakmaya devam edelim.
  satis rakamlari ve kar:
  toyota 248 milyar usd satis. 14 milyar usd kar.
  volkswagen 247 milyar usd satis. 6 milyar usd kar.
  daimler 174 milyar usd satis. -300 milyon dolar zarar.
  general motors 115 milyar usd satis. 1.7 milyar usd kar.
  
  kac adet sattiklari da burada.
  görsel
  
  volkwagen 2019 da 15 milyon araba satmis. bir o kadar toyota. listede 10. sirada olan daimler bile 3 milyondan fazla araba satmis.
  tesla kac. 2019 yilinda tesla 319 bin araba satmis. rakama dikkat edin. 2019 teslanin net geliri de 800 milyon dolar zarar.
  yuvarlak hesap 400 bin araba desek, her sattigi araba basina 2000 usd zarar etmis. tabi bunu boyle hesaplamak dogru degil. bir suru yatirim maliyeti de var isin icinde. peki gercekten sattigi araba basina kar ediyor mu tesla? hayir. en son 2015 civari her bir arabayi maliyetin 1500 usd altina satiyordu.
  peki neden tesla dunyanin en buyuk otomobil sirketi?
  en cok fabrika onda mi? hayir en ileri teknoloji onda mi ? hayir. elektrikli otomobili bir tek o mu yapabiliyor? hayir. peki ne oluyor?
  
  olan su: elektrikli otomobiller cok uzun zamandir bilinen seyler ama pil teknolojisinin , benzinle yarisabilir hale gelmesi 21. yuzyili buldu. 1980 de 1960 da da elektrikli arabalar var ama 10 km, 30 km menzil vs gidebiliyorlar. 2000 yillarda ise pil teknolojisi gelisince, otomobil firmalari da elektrikli arabalara yatirim yapmaya basladi. tek sorun cok pahali olmasi idi. 2015 yilinda neden tesla bu sayilarda uretirken, volkswagen, bmw gibi firmalar uretmiyor diye bir makale okumustum. sebep ekonomik. 2010 yilinda, 2015 yilinda elektrikli araba satarak kar edemiyordunuz.ama teknolojinin gelismesi ile bu maliyet hizla dusuyordu. o zamanki beklenti 2020 yilinda maliyetle satis fiyatlarinin kafa kafaya gelecegi ve 2020 yilindan sonra elektrikli arac uretmenin karli duruma gececegi idi. tum sirketler de buna gore pozisyon aliyorlardi. bmw, mercedes, toyota hepsi teknoloji gelistiriyorlar, hepsi ufak sayilarda arac piyasaya suruyorlardi. ama hicbiri tesla gibi her sene milyar milyar dolari cope atmiyorlardi, her mantikli sirket gibi. hepsi ekonomik olarak dogru kararlar alip, 2020 yili ve sonrasina hazirlaniyordu. tesla ne yapiyordu. devamli yatirimcilardan para toplayip duruyordu. bunu yaparken de her sene , gelecek sene kara gececegiz deyip durdu elon. 2012 yilinda, elon bir daha yatirima ihtiyaclari olmayacagini, onumuzdeki sene kara gececegini acikladi. ne oldu? sonra 12 kere daha yatirim aldi. bak bu buyuk yalandir. bu dolandiriciliktir. elon bilmiyor muydu kara gecemeyecegini, biliyordu. isi bilen herkes de biliyordu. finanstan ekonomiden anlamasaniz bile, 2012 yilinda elektrik arac satarak kar edemeyeceginiz belliydi. size ornek. karpuz uretme maliyeti kilosu 5 lira. karpuzun pazar fiyati 4 lira. ben size desem ki bana 1 milyon ver, seneye bu parayi karpuz satarak cikartacagim. bu yalandir. ama dersem ki bana 1 milyon ver , karpuz tarlasi kuracagim. 10 sene sonra da maliyetleri 3 liraya indirecegim. boylece karpuz basina 1 lira kar edip senden aldigim parayi da sonraki 5 senede odeyecegim, bu yatirimdir. akliniza yatarsa verirsiniz parayi. iste elon devamli yalan soyleyerek toplayip duruyor ve sirket hisselerini sisiriyor teslada. tesla basarili mi basarili. ama 800 milyar dolar olacak, degeri bmw,toyota, gm, daimlerin toplamindan buyuk olacak bir firma degil. isin daha da kotusu tesla henuz ortada rekabet yokken bu durumda. ne demistik, butun buyuk otomobil firmalari planlarini 2020 sonrasina gore yapti. tesla son 10 senede her sene milyar dolar milyar dolar harcarken reklam icin, buyuk otomobil firmalari argeye uretime bu parayi harcadi. simd hepsi yavas yavas buyuk uretim rakamlari ile elektrikli otomobil piyasasina girecekler. telsa bunlar ile nasil bas edecek? rekabetsiz ortamda zarar ederken, elinde digerlerinde olmayan ne var? pilleri daha mi iyi, menzili daha mi uzun, arac yazilimi digerlerinden daha mi gelismis? hayir. bunlarin hepsi volkswagen da, toyota da , bmw de var. yalnizca finansal olarak piyasaya girmek icin uygun olmadigindan ve teknik olarak ilerletmeleri gerektiginden, yani gayet mantikli olarak girmediler. elon ise, sirf yatirim toplayabilmek icin yalan soyleyip duruyor gelecek planlari ile ilgili. hicbir zaman uretim rakamlarini tutturamadi. hicbir zaman maliyetleri tutturamadi. gercekten buyuk bir sirketin ceo`su bu hatalarindan sonra 10 kere kovulurdu. ama elon in isi dedigim gibi sirket yonetmek , arac uretmek degil. elon`in isi satis. elon yatirimcilara hisse pazarliyor. bunu da cok iyi yapiyor. senede 500 bin arac uretebilen bir sirketin hisselerini 750 dolardan satiyor. tesla`nin kasasinda su an net nakit 15 milyar dolar para var. bu para arac satislarindan mi geldi? hayir. tum diger sirketleri gibi hisse satislarindan. insanlarin parasi.
  
  adam sirf sabahtan aksama yalan soyleyerek teslayi diger otomobil firmalarinin toplamindan daha degerli hale getirdi. dusunun. ve insanlar onu elektrikli arabanin mucidi , cagi degistiren dahi olarak goruyorlar.
  
  ek: bu aralar tesla`nin elektrikli dikine kalkip inebilen, supersonik yolcu ucagi uretecegini anlatip duruyor televizyonda. elektrikli ucaklar yeni fikir degil. 1960 lar dan beri var. 1974 de ilk gunes enerjili ucak uctu. 1979 insan tasiyabilecek kapasiteye geldi bu ucaklar. microwave ile ucan, solar ucan, pil ile ucan elektrikli ucak modelleri hep yapildi. ama ekonomik degiller su anda. internete bakin oysaki elon`in elektrikli ucak fikri devrim gibi anlatiliyor. mindblowing idea diye video izledim az once. ove ove bitirememis elektrikli ucak fikrini elon`in adam. elon gene aynisini yapiyor. zaten var olan fikri aliyor, ustune yapilmasi imkansiz veya manasiz birseyler ekleyip super birseymis gibi sunuyor.elektrik ile supersonik hizlara nasil cikacak soran yok. teknik olarak elektirik pillerinin agirligi ile supersonik hizda ucacak bir ucagin ne kadar enerji tuketecegini, bu enerjiyi saklamak icin kac ton pilin ucaga yerlestirilmesi gerektigini hesaplayabilirsiniz. su an pil kapasitesi 250wh/kg . yani 1 kg pil, 250wh enerji saklayabiliyor.teknolojik olarak devrim yapip pil kapasitelerini 4 katina cikartsak bile bu kadar enerji ile supersonik hiza nasil cikacaksin diyen yok elona.
  
  uzun uzun anlatmayacagim elon`in baska carpitmalari. tarihleri ile beraber, bunlar gibi 100 tane yazabilirsiniz ama oturup derleyecek vaktim yok:
  
  eylul 2015 tesla araclarda 1000 km menzile 1 veya 2 sene icerisinde ulasacaklarini acikladi. kesin tarih olarak 2017yi verdi.
  subat 2012 de tesla`nin finansal olarak duzeldigini, bir daha yatirim almaya gerek duymayacagini soyledi. bu aciklamadan sonra bazilari milyar dolarin uzerinde 12 kere daha yatirim aldi.
  agustos 2018 teslaquila`yi piyasaya cikartacagini acikladi.
  temmuz 2018 boring company`nin kazdigi tunellerden cikan camurla , tugla yapacaklarini ve ev maliyetlerini ucuzlatacagini soyledi.
  nisan 2019 tarihinde tesla`nin bu sene 500.000 araba uretecegini acikladi. ayni seyi 2017 yilinda da soylemisti. o zaman 2017 yili sonunda haftada 10.000 arac ureteceklerini aciklamisti. bu arada bu elon`in en kucuk yalani oldu. cunku 2019 yilinda 300 bin arac uretebildi tesla.dolayisi ile yalnizca yuzde 40 kadar bir carpitma oldu rakamda. baska sirket ceosu icin kabul edilemez bir sapma ama tesla icin normal.
  ocak 2019 tarihinde tesla`nin 2019 ilk ceyreginde kara gececegini soyledi.
  aralik 2018 , tesla araclarinin fren disklerine ihtiyac duymayacagini acikladi.
  2020 yili icerisinde 1 milyon robot taksiyi piyasaya sunacaklarini acikladi.
  
  daha yazacak cok sey var. beyin implamanti hakkinda eski sirket calisanlarinin yorumlarini okuyabilirsiniz. yaz yaz bitmez.
  
  son not: "21. yüzyılın en vizyoner ve üretken insanı. yüzyıllar sonra uzay çağı denildiğinde akla ilk gelmesi muhtemel şahıs." yazmis bir yazar. iste anlatmak istedigim bu. adam sabahtan aksama yalan soyleyip duruyor ama insanlar onu vizyoner , cagin dehasi olarak goruyor. insan oglu 70 sene once uzaya gitti. 60 sene once aya basti. uzay cagi dendiginde bunu basaran insanlar akla gelecek. nasanin 50 sene once yaptigini bugun tekrar yapan birisi degil. son 10 senede daha once birisinin yapmadigi neyi yapti elon musk da cagin en vizyoner kisisi unvanini veriyorsunuz?
  baska birisi bundan 10 sene once dikine inen roket hayaldi yazmis. dedigim gibi dikine inen roketler 1960 larin fikri. emin olun aya giden roketi yapabilen adamlar , bunlari dusunduler 60 sene evvel.
  
  debe editi:
  
  debeye soktugunuz icin tesekkurler.
• en küçük başarısı paypal'ı kurmak olan adamla ilgili olarak "yeni teknoloji kullanıyor olması kapitalist bir domuz olduğu gerçeğini değiştirmiyor, o kadar zengin olan bir kişi kesin bir bok yiyordur, düzgün bir adam değildir" demek nasıl bir vizyonsuzluktur lan.
  
  sonra türkiye niye böyle. aha bu vizyonsuzlar yüzünden işte.
• topluma steve jobs'tan faydalı olduğu kesindir.
• vizyonu şahane ama sunum konusunda inanılmaz başarısız bir adam. öğrenci değişim programı ile ingilltereye gitmiş hintli gibi kıvranıyor sahnede. o kıvrandıkça ben kasılıyorum. milyar dolarlık adam çocuk gibi takıla takıla konuşuyor üstelik kendi dili konuştuğu da.
  
  öte yandan mars sunumu sonrası sorulan sorular yeniden gösteriyor ki amerikan halkı da az mal değil. adam o sorulardan sonra kimin için kasıyoruz lan bu kadar dese yeri. herif marsta nereye sıçacağız diye soru soruyor, öteki iş mülakatında gibi kendini övüyor.
  
  türklerle amerikalılar çok açıdan benziyor dikkat ettiyseniz. belki yeri değil ama bir süredir bu benzerliklere denk geldikçe bir yere not ediyorum bir kısmını buraya da yazayım olsun bitsin. bir kere katolik inanç sahibi cemaatler ritüel kısımları hariç inanılmaz benziyor bizdeki cemaat yapısına. bir liderin bir şekilde bizimle yaratıcı arasında iletken görevi gördüğü yapı amerikada da çok güçlü. belki denk gelmişsinizdir filmlerde falan stadyumlarda din şovu yapıp insanları iyileştiren dingillere. hatta bu konuda darren brown tarafından hazırlanan güzel bir program bile vardı ilgilenenler için buraya koyayım. programda darren sıradan bir vatandaştan insanları iyileştiren bir sahte rahip üretmeye çalışıyor.
  
  bir başka benzerlik de bağnaz amerikalılıların bilimsel gerçeklere karşı tavrı. bugün türkiyedeki evrim karşıtı hareketin tamamı, evet tamamı amerikadan ithal. özellikle ken ham denilen evrim karşıtı kamilin yoğun çabasıyla oluşturduğu safsataları türkçeye çevirip kendi kitapları gibi yayınlayan organizasyonlar var türkiyede. gerçi ken ham da görüşlerini zamanla tür içi evrim vardır türden türe dönüşüm yoktur seviyesine güncelledi ama bizdekilerin o vizyona erişmesi için birkaç on yıl daha lazım. bir de bizdeki evrim karşıtları henüz dünyanın yaşı ve fosilleşme ile ilgili pek konuşmuyorlar. ken ham'ın son dönem yazdıklarını okuyarak nuhn gemisi ve büyük tufan görüşlerini türkçeleştirmelerini öneririm. yine salakça olacak ama en azından bir hikayeleri olur bu konularda. ken ham ve bill nye arasında yapılan halka açık tartışma için buraya tıklayabilirsiniz. bu arada bu ken ham'ın özel okulunda öğrencilere empoze ettiği eğitimin detayları ortaya çıkınca okul öğrencisizlikten kapandı geçen sene. herif okullarda çocuklara tanrı dinozorları kaçıncı gün yaratmıştır? fosilleşmenin sebebi nedir? (teste göre doğru cevap büyük tufan) size dünya milyar yıldır var denildiğinde ne diyeceksiniz? (teste göre doğru cevap "orada mıydın?") gibi sorular sorup kendine göre doğru cevapları ezberletiyor. ortaya çıkan o test de şurada.
  
  amerikada evrim karşıtı görüş şu an için evrim geçirerek görmediğiniz hiçbir şey yaşanmamıştır seviyesine geldi. bizim o konuda da yolumuz var.
  
  konu dağıldı gitti ama bağlamak istediğim nokta şu ki arada kıta olmasına rağmen bizim amerikaya halk cehaleti yönünden benzememiz bence enteresan. asyada da avrupada da bu tarz zihin felci aynı mekanizma ile işlemiyor. amerikan cahilini bizim cahilimizden ayıran nokta oradaki cahilin gelişmiş eleştiri ve ifade özgürlüğü nedeniyle itin götüne sokulması. amerikada türler değişmemiştir hep aynıdır diyen adam kendi kitlesi dışındaki herkes tarafından maymun ediliyor. götünde şamdanla karikatürleri basılıyor gazetelere. kendi kilisiesini kurmuş yeni çağ katoliklenin karşısına dikilip siz malın bayraktarısınız diye eylem koyuyor kafası çalışan insanlar. kimse eleştiri yaptığı için boğazı kesilerek öldürülme korkusu yaşamıyor.
  
  elon musk'a mars sunumundan sonra salakça soru soran biri olduğunda kitleden bir başkası salaklığını hissettirecek şekilde tepki verebiliyor. eleştiri yapabilme refleksi amerikayı şimdilik yerleşmiş toplumsal cehaletten koruyor. ve bizim bu kalkanımız yok maalesef
  
  ülkemin aydınını cahil izdihamından koruyacak bir mekanizma eksik. 80 milyon nüfuslu türkiyenin safsataya ve yalana savaş açan şüpheci organizasyonları bir elin parmakları kadar az. insanlar gerçeği söylemekten çekiniyorlar, salaklığı eleştirmekten korkuyorlar. yalanın çok olması korkulması gereken bir konu değil ama yalanın yalan olduğunu söyleyebilecek insanların endişelerinden ötürü susmayı seçmesi çok tehlikeli.
  
  o nedenle beni okuyanlara tavsiyem halihazırda kurulu olan sorgulama ve bilim temelli bağımsız girişimlere destek olmaları ve kendi ilgi alanlarında bilimsel düşünceyi şüpheciliği yayan organizasyonları oluşturmaları. gerçek de yalanlar kadar bulaşıcıdır. tek yapmamız gereken onları görünür kılmak.
  
  kozmik anafor, evrim ağacı, yalan savar, bilimfili gibi siteleri takip edin. kendi sitelerinizi kurun. yalanlar kolayca söylenir ama gerçeği göstermek zahmetlidir. siz zahmetli olanı seçin.
• tayyip erdogan’in turkiye’de yillardir yaptigi seyin bir benzerini global capta yapan sosyopat.
  
  fakat asil suclu bu manipulator pezevenk degil, onun isaret parmagiyla gosterdigi yone dogru deli danalar gibi kosan yiginlar. "al" diyor aliyorlar, "sat" diyor satiyorlar. yarin bir gun turgut ozal'in unlu meme'indeki gibi bir emir verirse olacaklari dusunemiyorum.
  
  kopek emojisi paylasiyor, pavlov’a mezarinda takla attiracak sekilde doge coin’e kosuyor millet. shib’e goz kirpiyor, bilmem kac trilyon supply’i olan bu shit coin'e gomuyor insanlar tum varliklarini. "tesla icin bitcoin odemelerini kabul edecegiz" diyor, bitcoin'e ath ustune ath yasatiyor. elindeki bitcoin'leri tarihi kazanclar elde ederek satinca da, kendi sikik starlink projesi ile yorungeyi uydu coplugune cevirmiyormus gibi, "la bu bitcoin amma da cok enerji sarfediyor ha. dogaya filan zararli be. prensip geregi, tesla olarak kabul edemeyiz boyle kaka bir seyi" diyor sadece bir ay sonra. bi bakiyorsun, serbest dususe gecmis btc paritesi.
  
  birakin bireyleri, bircok devletin dahi gucunun yetmeyecegi olcekte, trilyon dolarlik manipulasyonlar yapacak hale geldi resmen. saka gibi!
• bu adam gerçekten deha ve çalışkanlığın ölümcül kombinasyonuna sahip.
  
  küçükken oyun yapıp satıyor filan ama bunlar küçük şeyler. yani küçük değil de, elon musk olmanıza yetmeyen şeyler.
  
  elon musk'ı anlatabilmek için önce neler yaptığına kısaca bakalım:
  
  - 24 yaşında iken abisi ile zip2 diye bir şirket kurup, 28 yaşında compaq'a satıyor. satış rakamı 300 milyon usd, elon'a 22 milyon kalıyor.
  
  - x.com isimli internetten para transferi şirketini kuruyor ve başka bir şirketle birleşip paypal'a dönüşüyor. paypal yönetiminde yaşadıkları anlaşmazlık yüzünden şirketi satmaya sıcak bakıyor. 2002'de ebay'e 1.5 milyar dolara satıyorlar. elon'a 165 milyon dolar kalıyor.
  
  - 31 yaşında spacex'i kuruyor ve kendi servetinden 100 milyon doları sermaye yapıyor şirkete. herkes "elinde ne varsa kaybedecek gerizekalı" diye bakmaya başlıyor adama.
  
  - 2004 yılında, o zaman bir yaşındaki elektrikli araç şirketi olan tesla'ya yatırımcı oluyor. sonra şirketin sürekli zarar etmesi ve hiçbir hedefini tutturamamasına ayar olup daha fazla yatırım yapıyor ve şirketin yönetimini alıyor.
  
  - 2008 yılında spacex ilk başarılı fırlatışını gerçekleştiriyor. daha önce kimsenin girmeye cesaret edemediği sektörde (oyuncular lockheed filan :)) köklü rakiplerinden daha ucuza roket yapıp fırlatabildiği için nasa'dan 1.5 milyar dolarlık iş almayı beceriyor.
  
  - 2012 yılında uzun zamandır beklenen tesla model s'i piyasaya sürüyor. hiçbir girişimcinin girmeye cesaret edemediği, ölçek işi olan otomotiv sektörüne inovasyon nasıl yapılır gösteriyor. model s hem kullanıcılardan hem de otoritelerden tam puan alıyor.
  
  - 2015'de musk'ın daha önce bahsettiği yeniden kullanılabilir roketlerin denemelerini yapıyorlar spacex'te. 21 aralık'taki deney başarı ile sonuçlanıyor.
  
  çok kısa ve basit bir özet geçmeye çalıştım. mesela hyperloop'tan veya solarcity'den bahsetmedim hiç.
  
  - hyperloop, aralarında max 1500 mil (~2400 km) olan noktalar arasında uçak ve süper hızlı trenlerden hem daha ekonomik hem de daha hızlı bir ulaşım aracı konsepti. "bu konsepti hayata geçirmeye vaktim yok, kaliforniya'ya hızlı tren yapacağız diye eski teknoloji için bir sürü para harcamayın, alın bunu yapın" diyerek paperını yayınlıyor. şu anda başka bir grup bu konseptin ilk prototipi için çalışıyorlar. musk bu şirketten para veya başka bir şey beklemiyor.
  
  - solarcity, güneş enerjisi kullanımını yaygınlaştırmaya çalışan, elon'un tavsiyesi ile kuzeninin kurduğu şirket. aylık elektrik faturan belli bir tutarın üstündeyse, gelip bedava ölçüm yapıyorlar. uygunsa bulunduğun konum, sana sistemi bedavaya kuruyorlar ve sen aylık fatura öder gibi solarcity'e para veriyorsun.
  
  ha bu arada, 1993 yılında öğrenciyken de internet arama motoru ile ilgili bir tez yazıyor. daha ortada google filan yok. ama enerji konusunda çalışmak istediği için bununla ilgili bir girişim yapmıyor.
  
  neyse.
  
  peki bu adam bütün bunları nasıl yapabiliyor? sırasıyla bankacılık, uzay, otomotiv ve enerji gibi köklü/devasa şirketlerin olduğu sektörlerdeki açıkları nasıl buluyor ve onlarla nasıl rekabet edebiliyor?
  
  sorunun tam bir cevabı olduğunu sanmıyorum. elon musk bir uzaylı deyip işin içinden çıkmak daha kolay. ama ben zor olanı seçip, okuduklarımdan çıkardığım sonucu yazayım: adam gerçekten dahi ve acayip çalışkan. evet bu kadar.
  haftada 80-100 saat çalışıyor adam hala. (5 tane de çocuğu var.)
  
  tamam ama, sevgili zühtü, her çalışkan ve dahi olan niye bunları yapamıyor? şu yüzden: bu adamın çok yalın ve cesur bir düşünme metodolojisi var. kendisinin de anlattığına göre, her konuyu en temel varsayımlarına kadar çözüp, neyin mümkün neyin imkansız olduğunu oradan çıkarıyor. çok basit gibi görünse de bu yapması acayip zor, hayatın her anında her konuda yapmak elon hariç geri kalanlarımız için imkansız bir şey.
  
  dehası ile ilgili de şöyle bir örnek vereyim: adam fizik mezunu ama roketler hakkında hiçbir şey bilmiyor. roket bilimi ile ilgili kitaplar okuyup kendini eğitmeye başıyor ve tanıyanların deyimiyle süngerin suyu emmesi gibi içindeki her şeyi öğreniyor bu kitapların. sonra kalkıp roket bilimcileri işe alıp beraber roket tasarlıyorlar. :) çalışanlarının anlattığına göre, -ister araba üreten şirketinde, ister roket üreten şirketinde- kimse musk'a "bullshit" anlatamıyor. çünkü adam konuyu en az onlar kadar biliyor.
  
  başka bir entryde de niye yaptığını anlatmaya çalışayım. şimdi yoruldum.
  
  08.05.2016 ek: (bkz: #57551009)
• ne kadar akıllı olduğuna hemfikiriz arkadaşlar ama ekstra olarak nitelikli dolandırıcı ve manüpülatör olduğunda da anlaşalım. şaka coin'i yükseltirken de şerefsizdi şimdi de şerefsiz. işimize gelmediği için değil, piyasanın ayarlarıyla bencilce oynadığı için.
• siz de bir adamın shit tweetleriyle manipüle olan piyasaya karınızı kızınızı koymasaydınız oğlum ahahahaahaha.
  dahi.
• geleceğin steve jobs'ı nitelendirmesi ciddi anlamda hakarettir bu arkadaş için.
  
  bırak geleceği, an itibariyle icatları ve projeleri, iphone'uydu, macos'uydu biranın yanında çerez diye yer.
  
  adam mars'ta koloni kurmaktan bahsediyor, steve jobs kim ya :)