der untergang

• 2005'te alman film yönetmeni oliver hirschbiegel'in hitler ve berlin'deki sığınağında bulunan diğer personellerin son günlerini işleyen filmi.
  
  film o dönem oldukça tartışma yaratmıştır. çünkü führer'i, bünyesinde hastalık nöbetlerini ve nezaketi de barındıran gayet insani bir diktatör olarak tasvir etmiştir. bu alışık olunmayan durum karşısında örneğin bild gazetesi şöyle sormuştur: bir canavar, insan olarak gösterilmeli mi?
  
  bu tartışma hep olmuştur ve insanın eğilimi genel olarak canavarı insanileştirmek daha doğrusu içindeki insan tortularını görmek yerine kötü kişiyi direkt olarak canavar gibi görerek insanlığa leke sürmemek şeklinde olmuştur.
  
  yönetmen de gazeteye bu minvalde şöyle demiştir: "timsah ya da fil olmadığını, insan olduğunu hepimiz biliyoruz. kötü birinin başına gelebilecek en kötü şey bir mite dönüşmesidir ki on yıllardır bu yaşanıyor. artık bizden biri ve insan olduğunu kabul edersek o kötülüğün bir kısmının hepimizde bulunduğunu da kabul etmek zorundayız."
  
  the independent gazetesine yazan anthony quinn ise filmle ilgili çok yerine konuşmuştur: "filmin hitleri insan şeklinde gösterdiği tartışmasız doğru. bu kadar rahatsız edici olmasının yanı sıra muhteşem olmasının nedeni de bu. fikre ne kadar karşı çıksak da 20. yüzyılın başlıca nefret figürü bir canavar değil insandı; onu saçlarıyla yargılayacaksak 'insanlık' derken kastettiklerimizi de aynı sandalyeye oturtmalıyız."
  
  bütün tartışmaların odak noktası olan kötülükten ibret almak yerine onun konumunu baskalaştırmak ve böylece sanrısal iyi insan kozasına çekilmek için son bir örnek verip entariyi kapatayım:
  
  2005te time out'ta yazan dave calhoun şöyle demiştir: "yeninin, hitler'i insan olarak görmesinin şoku, tarihin belirli bir dönemine yeni gözlerle bakabilmemizi sağlıyor. hirschbiegel'i geçmişi çarpıtmakla suçlamak adil değil. bunun yerine, nazi almanya'sına dair anlayışımıza zeki ve cüretkar bir filmle katkıda bulunduğu için ona övgüler sunulmalıdır."
  
  işin trajikomik yanı ise time out'un manşet yazarı bu sözleri barındıran yazıya attığı başlık: "şeytana sempati duymak mi?"