la paz

• bolivya'nın de facto başkenti olan şehir. asıl/resmi başkent sucre'dir ama hükümet la paz'da bulunur. dolayısıyla dünyanın en yüksekte kurulu başkenti değildir (en azından resmiyette - en yüksekteki başkent için (bkz: quito)). şehrin adı ispanyolca'da 'barış' demektir. dünyanın en yüksek göllerinden biri olan titicaca gölünün (bkz: #92920407) yanıbaşında kuruludur ve rakımı 3,600 metredir (yalnız bu şehir merkezi için verilen rakım, şehrin kenar mahallelerinde yer yer 4 bin metreyi geçiyorsunuz). şehir tepelerin arasındaki vadiye kurulmuş, etrafta şehri yukarıdan seyredebileceğiniz çok sayıca tepe var.
  
  yükseklikten dolayı oksijen yetersizliğinden muzdarip olabilirsiniz (hipoksi). işin içine bir de hava kirliliği girince iyice katlanılmaz oluyor. bolivya'nın toplam nüfusu 12 milyon civarı (ülkenin türkiye'den çok daha büyük olduğunu düşünürsek nüfus yoğunluğunun ne denli az olduğu anlaşılabilir) ve bu nüfusun bir milyondan fazlası la paz'da ikamet ediyor. ayrıca, düzensiz şehirleşme, şehrin engebeli topografyasının genişlemeye müsait olmaması ve fakirlik yüzünden hava kirliliği çok yüksek. dolayısıyla hava kirliliği ve rakım ilk geldiğinizde sizi de çarpacaktır. o yüzden, bir iki gün vücudunuza zaman tanıyın. çok hareketli olamayacaksınız. yürürken bile adım başı durup nefeslenmek ihtiyacı hissedeceksiniz. hele yokuş tırmanmak işkenceye dönecek.
  
  şehrin genel olarak güvenlik sorunu olduğunu söylediler ama ben herhangi bir sorun yaşamadım bir hafta boyunca. en büyük derdim nefes darlığı oldu. bu da çok garip bir şey, nefes almakta zorluk çekmiyorsunuz ama aldığınız nefes yetmiyor. sigara içemiyorsunuz zira hiç bir tat alamıyorsunuz. bir hafta boyunca bir paket anca içmişimdir. seks yapmayın çünkü vücudunuz adapte olmaya çalıştığı için size adeta yalvarıyor yapma diye (erken boşalma sorunu yaşarsanız sebebin ne olduğunu bilin diye yazıyorum^*). vücudunuz şişecek, biraz kararacaksınız. endişelenmeyin, deniz seviyesine dönünce hepsi bir anda geçiyor.
  
  oldukça ucuz bir ülke bolivya. gayet güzel otellerde çok ucuza kalabilirsiniz. normalde hostellerde kalırım ben ama bolivya'da oteller çok ucuz olunca biraz keyif yapmak, zaten yükseklikten dolayı sıkıntıyı bir nebze hafifletmek adına konfor içinde konaklamak için otellerde kaldım. taksiciler genelde dürüstler ve taksiler gayet uygun fiyata hizmet veriyorlar. and dağlarının doruklarına kurulu olduğu için, bu muhteşem manzaraları seyredebilmek için hep otobüs kullandım. uçurumların kenarında yolculuk etmek biraz korkutucu olsa da değiyor.
  
  la paz'ın kendine has bir mimarisi var. kolonyal mimari ama kendi stilini oluşturmayı başarabilmiş bir mimari. nedenini bilmiyorum, çok sorup soruşturamadım ama beğendim. hükümet binasına gidip gezebilirsiniz (bazen zorluk çıkarabiliyorlarmış, türk pasaportunuzu gösterip ikna edebilirsiniz. hep yaptığım şey ve her zaman işe yarıyor^*). ayrıca şehrin merkezindeki bazilikaya (basilica de san francisco) uğramayı da ihmal etmeyin. epey gezecek yer var başkentte. cadılar pazarı (el mercado de las brujas) bolivya kültürünü yakından tanıyabileceğiniz bir yer. envai çeşit kültürel ürün sizi bekliyor olacak. yalnız biraz dikkatli olun zira çok kalabalık bir yer ve çok turist geldiği için hırsızlık da çok oluyor haliyle.
  
  şehirde en çok dikkat çeken yerlerden birisi teleferik. arazi çok engebeli olunca teleferik hattı yapmışlar ulaşım için ve bir süre sonra turistler için cazibe merkezi olmuş. zamanla genişletmişler ağı. epey gelişmiş bir ulaşım ağı. 10 adet hat var, 30'dan fazla durak yapılmış ve toplamda 30 kilometreden uzun. şehrin etrafında mirador dedikleri manzara seyredilebilecek tonla tepe var. bu miradorlara teleferikle gidebilirsiniz. benim ilk niyetim yürüyerek tepelere çıkmaktı ama rakımdan dolayı feleğim şaşınca teleferik kullanmaya karar vermiştim. benim gibi yükseklik korkunuz varsa biraz çılgın bir deneyim olabilir.^*
  
  yine şehrin etrafında bir çok gezilecek yer var ve günübirlik gidip gelebilirsiniz. ay vadisi (valle de la luna) bunlardan birisi. oldukça ilginç bir coğrafi oluşum. bence görmeden geçmeyin. adeta dünyadışı bir oluşumdaymışsınızcasına (böyle bir kelime var mı türkçede?) geziyorsunuz, nefes darlığı da bu efekti vurguluyor zaten.^* bir de ölüm yolu var. ben gitmedim zira bisiklet, yürüyüş gibi aktiviteler var, vücudumun kaldıramayacağından korktum. ama çok ilginç bir yol. 4 bin metrede uçurumun kenarında bisilet sürüyorsunuz. abartmak için söylemiyorum, etrafta koruma falan yok. en son otobüsle geçmiştim bu taraftan (tam olarak ölüm yolundan değil de o taraftaki uçurumların olduğu bölgeden) ve korkunçtu.
  
  bolivya'da inka başta olmak üzere eski amerika medeniyetlerinin kalıntıları var. bir kısmı da la paz civarında. inka imparatorluğundan önce bölgeye hakim olan tivanaku (ya da tiwanaku) devletinden kalma kalıntıları ziyaret edebilirsiniz. ayrıca yukarıda bahsettiğim meşhur titicaca gölünün kenarındaki copacabana kentine geçebilirsiniz la paz'dan. bence la paz'a gelmişken bu kente de uğrayın. inka medeniyetinin burada doğduğu söylenir. copacabana ile ilgili (bkz: #92919834) numaralı girdimde detaylıca anlatmıştım.
  
  daha bir sürü şey var ama şimdilik bu kadarı kafi gelsin. zaten uzunca bir yazı oldu, aklıma geldikçe düzenleme yaparım. gidiniz geziniz efenim. iyi yolculuklar!..
  
  tema: latin amerika tarihi