• eserlerinde beni çok uzak diyarlara götüren, piyanosundan çıkan her bir notanın ruhumda gizli kalmış duygu ve düşünceleri ortaya çıkarttığı, erken romantik dönemin avusturyalı en önemli bestecisi. öyle ya büyük piyanist franz liszt tarafından ''bestecilerin en şairanesi'' olarak tanımlanır schubert.

    udiscovermusic'in, büyük besteci schubert'in on temel parçası olarak derlediği paylaşımı için şimdiden keyifli dinlemeler.

    forellenquintett-trout quintet

    piyanonun ipeksi arpejleri ve trilleri, çello melodisinde yoğunlaşır, ardından bir scherzo'ya dönüşen bir serenat gelir. ardından, schubert'in liedlerinden biri olan die forelle'nin parıldayan sularda parıldayan şarkı melodisinin çeşitlemeleri için yukarı avusturya'nın “hayal edilemeyecek kadar güzel manzarası”na (schubert'in kendi tanımı) geçiyoruz.

    unfinished symphony

    eleştirmen eduard hanslick'in schubert'in bu eseri hakkında dediği gibi: "tatlı bir melodiler akışıdır. o kadar berraktır ki dipteki her çakıl taşını görebilirsiniz."

    die schöne müllerin

    şair wilhelm müller'in aşık bir çırak ve değirmendeki güzel hizmetçi hakkındaki şiir döngüsü, yüzeyde, geleneksel bir karşılıksız aşk hikayesidir. bahar iyimserliği, akan dere ve dönen değirmenin ritimleriyle ve genç aşığın atan kalbinin ritmiyle birleşiyor. bu döngü canlı bir güzelliğin müziğini içeriyor. yine de schubert, frengi teşhisi konduğu için çoğunu hastanede besteledi. taze saflıktan yıpranmış umutsuzluğa kadar sonsuz sayıda yorumu ödüllendiren bir çalışma.

    der tod und das madchen

    acı verecek kadar güzel rosamunde'den kısa, keskin, tek hareketli quartettsatz'a kadar tüm schubert'in dörtlüleri olağanüstü. ama belki de hiçbiri, öldürücü darbelerle başlayan ve asla pes etmeyen bir eser olan death and the maiden olarak şarkı ve oda müziğinin mutlak evliliğini gerçekleştiremez. matthias claudius'un şiiri der tod und das madchen'den alınan bu ürpertici dizelerin şarkılarında yürek parçalayan çeşitlemeler var.

    4 ımpromptus no.2 in e flat: allegro

    bu keyifli piyano eseri, schubert ile iyi bir ilk karşılaşmayı sağlar. kusursuz orantılı, parlak bir şekilde karakterize edilmiş ve kontrastlı, saf dehanın zahmetsiz bir şekilde dışavurumu gibidir.

    symphony no.9 in c d.944

    schubert, her ne kadar unfinished symphony'de yeni bir çığır açtıysa da, neredeyse bir saat süren bu eserinde büyük ölçekli bir sürekli güç senfonisi yarattı. kornalar ve geniş korallerle başlayan ve bruckner'e layık bir tur de force ile biten bu görkemli eser, schubert'in en büyük senfonistlerden biri olduğunu doğruluyor.

    streichquintett c-dur

    bu eseri belki de insan olmanın ne anlama geldiğinin bir damıtılması gibidir. parlak çift çello melodisi açılır açılmaz bir gölge düşer, do majör hiç böyle bir ıstırap ifade etti mi? zaman, yaşamla ölüm arasında gidip geliyormuş gibi görünen devasa yavaş harekette neredeyse duruyor.

    piano trio no.2 in e flat

    son derece güzel yavaş hareketi ve beethovenvari ihtişam ve ağırlık hissi ile schubert'in en sevilen oda eserlerinden biri.

    piano sonata no.21 in b flat major

    schubert hiçbir zaman son piyano sonatının çalındığını duyacak kadar uzun yaşamadı, ancak bu göksel meditasyonu 30 yaşında genç bir adam olarak yazdığını, ölüme ne kadar yakın olduğunun habersiz olduğunu unutmamalıyız. bu son dönem yapıtlarının 'cennetsel uzunluğunun' kompozisyonsal bir zayıflık değil, daha çok güçlerinin anahtarı olduğunu fark eden schumann'dı.

    winterreise d.911

    kesinlikle schubert'in en büyük başyapıtı.
  • yasadigi süre zarfinda, yazdigi eserler daha cok sair ve müzisyenlerden olusan viyana'daki kücük bir arkadas cevresinin icinde taninmis ve calinmistir. en yakin arkadaslari arasinda joseph von spaun, sair johann mayrhofer, hukuk ögrencisi franz von schober gibi isimler sayilir. bu dostlar arasinda schubert müziginin calindigi aksamlara "schubertiade" adi verilmistir. schubert'in ölümünden ancak seneler sonra schumann, mendelssohn, liszt ve brahms gibi besteciler, onun oda ve piyano müzigi, lied, koro müzigi ve senfonik müzik gibi türlere yaptigi katkilari gün isigina cikarmislar veya takdir etmislerdir. mesela en son senfonisinin notalari (no.9, do majör, 1826) 1839 yilinda schumann'in, schubert'in agabeyi ferdinand'i viyana'daki evinde ziyareti sirasinda bulunmus, eserin ilk temsili de ayni yilin 21 mart'inda mendelssohn yönetimindeki leipzig gewandhaus orkestrasi tarafindan verilmistir. schumann, esi piyanist clara wieck*'e yazdigi bir mektupta schubert'in dokuzuncu senfonisi hakkinda su degerlendirmeyi yapmistir: (ingilizce tercümesi)

    "clara, today i have been in seventh heaven. at the rehearsal they played a symphony by franz schubert. if only you had been there! for i cannot describe it to you; all the instruments were like human voices, and immensely full of love and wit, and the instrumentation, regardless of beethoven-and the length, the divine length, like a four-volume novel... i was utterly happy, with nothing left to wish for except that you were my wife and i could write such symphonies myself..."

    kimilerine göre bestecinin ilk büyük basarisi, goethe'nin "faust" eserindeki "gretchen am spinnrade" bölümü icin 17 yasinda besteledigi lieddir. goethe'nin toplam 59 siirini bestelemistir schubert. özellikle 1815 yilinda "erlkönig" adli dramatik siir icin besteledigi liedin ayri bir yeri vardir. anlatildigina göre goethe bu eseri ilk önceleri görmezlikten gelmis, ölümünden iki sene önce (1830) ilk defa dinledigi zaman ise göz yaslarina hakim olamamis ve schubert'in bir basyapit bestelemis oldugunu teslim etmek zorunda kalmistir.

    toplam 600'dan fazla lied bestelemis olan besteci bazi liedlerini konularina göre gruplandirmistir:"die winterreise" (d.911), "die schöne müllerin" (d.795), "der schwanengesang" (d.957) gibi. rivayete göre schubert'in ölümüne, 1822 yilinda yakalandigi frengi hastaligi neden olmustur. 1824 yilinin mart ayi sonlarina dogru hastaliginin acilarinin iyice su yüzüne ciktigi günlerde sunlari yazmistir arkadasi leopold kupelwieser'e: (ingilizce tercümesi)

    "i feel myself to be the most unhappy and wretched creature in the world. imagine a man whose health will never be right again, and who in sheer despair over this ever makes things worse and worse, instead of better; imagine a man, i say, whose most brilliant hopes have perished, to whom the felicities of love and friendship have nothing to offer but pain, at best, whom enthusiasm (at least of the stimulating kind) for all things beautiful threatens to forsake, and i ask you, is he not a miserable, unhappy being? "my peace is gone, my heart is sore, i shall find it never and nevermore," ("gretchen am spinnrade"den) i may well sing every day now, for each night, on retiring to bed, i hope i may not wake again, and each morning but recalls yesterday's grief."

    belki de bu karamsarligin ve kacinilmaz sonunun itici gücüyle son yillarinda besteledigi eserlerde kendi sinirlarini iyice zorlayan, klasisizm ve romantizm arasindaki gecis döneminin bestecilerinden schubert'in yetenegini ilk kesfedenlerden birisi de "amadeus" filminde, mozart'in en buyuk rakibi ve ezeli dusmani olarak (ki bu tartismalidir) karikatürize edilen besteci antonio salieri'dir. schubert ödev olarak salieri'ye bir opera bestelemis, salieri de güya bunun üzerine "franzl, sen her seyi yapabilirsin, sen bir dahisin." diyerek genc adami onurlandirmistir.

    schubert'in diger bilinen baslica eserleri arasinda da sunlar sayilabilir: dokuz senfoni (7.senfonin sadece skecleri mevcut), piyano icin impromptuler (d.899, d.935), moment musicaux (d.780), 21 piyano sonati (özellikle son üc sonat d.958 do majör, d.959 la majör ve d.960 si bemol majör), wanderer fantasie (do majör, d.760) de dahil olmak uzere solist veya ikili icin piyano fantazileri, oda müzigi icin piyanolu üclüler, la majör, d.667, "alabalik*" piyanolu quintet*, aralarinda do minör, d.703, "quartettsatz", la minör, d.804, "rosamunde", re minör, d.810, "ölüm ve genc kiz" ve sol majör quartet, d.887 gibi quartetlerin de bulundugu 15 yayli calgilar dörtlüsü, hayatinin sonlarina dogru yazdigi "yenilikci ve degisik" do majör yayli calgilar quinteti, d.956, koro ve orkestra icin messeler ve nice digerleri...

    ardinda 950'den fazla eser (600 küsürü lied) birakmis olan schubert'in bu yapitlari 1950 yilinda otto erich deutsch tarafindan kronolojik olarak dizinlenmistir. deutsch bu katalogu 50 yillik bir sürede olusturmus, schubert hakkinda ayrica 150'den fazla yazi ve kitap yayinlamistir. deutsch katalogunun bir kopyasi da su adrestedir: http://www.trovar.com/deutsch.html

    kaynaklar: pittsburgh senfoni orkestrasi konser programlari
  • dün 226. doğum günü kutlanan, liszttarafından “bestecilerin en şair ruhlusu ” ve robert schumann tarafından da ''müziğin doğal dahisi'' olarak nitelendirilen, 31 yaşında hayata veda ettiğinde oyun yazarı- şair von grillparzer'in mezar taşına ''müzik sanatı burada zengin bir varlığını kaybetti ancak hala daha ümit var'' yazdığı avusturyalı besteci. duygusal.

    işte 2023 avrupa artistik buz pateni şampiyonası'nda schubert'in ''four impromptus, piano sonata 20'' eşliğinde, notaların üzerinde kuğu gibi süzülen finlandiyalı çift juuila turkkila ve matthias versluis'un harikulade performansı, müziğin tılsımına bakar mısınız?:

    3. 06. 59. dakikadan itibaren izleyebilirsiniz:
    https://www.youtube.com/watch?v=-ieeuyhf8u4

    beni onunla ilk tanıştıran ilahi müziği:
    ave maria

    ki, tv'nin pek çok isim yapmış dizisinde de kullanılan büyüleyici bir eserdir. örneğin; 4 şubat 2015 tarihinde 5. bölümü yayınlanan kanal d dizisi poyraz karayel'de, zafer ve ayşegül'ün tanışma sahnesinin etkileyiciliğini artıracak ambiyansı yaratmış olan parça idi. tartışılmaz.

    yine bir başka tv dizisi güllerin savaşı'nda gülru-ömer ikilisinin sahnesinde de çalmıştı.

    ve eserlerinden 9 tanesi:

    1. symphony no. 9 in c major, d 944 “great c major''.
    https://www.youtube.com/watch?v=5kqthhciwni

    2. string quartet in a minor, no. 13, d. 804 “rosamunde”
    https://www.youtube.com/watch?v=dknk-wyzsla

    3.piano sonata in c major, d840 “reliquie”
    https://www.youtube.com/watch?v=h0x_nxei7xe

    4.rondo in d major, d 608 “notre amitié est invariable”https://www.youtube.com/watch?v=qfmu1jornya

    5.wind nonet in e-flat minor, d 79 “march for franz schubert’s funeral” - 16 yaşındayken bestelemiş!
    https://www.youtube.com/watch?v=ylak8cmozde

    6.concerto in d major for violin and orchestra, d 345 “konzertstück”
    https://www.youtube.com/watch?v=3p6obpu_uy4

    7.trout quintet, d. 667
    https://www.youtube.com/watch?v=vwdhtlqgwmy

    8.string quartet in d minor, d 810 “death and the maiden”https://www.youtube.com/watch?v=6rl9srklqe0

    9.symphony no. 8 in b minor, d 759 “unfinished”
    https://www.youtube.com/watch?v=odowp0jzrsq

    eserler hakkında daha geniş bilgi için:
    kaynak: https://interlude.hk/…8nudl6__hglwug8bg2yw4pmvfn9r8
  • tam adı franz peter schubert'tir, 31 ocak 1797'de, viyana yakınlarındaki himmelpfortgrund'da doğmuştur ve 19 kasım 1828'de viyana'da ölmüştür. klasik ve romantik müzik dünyalarını köprüleyen avusturyalı besteci, melodik şarkılarıyla* ve oda müziğiyle ünlüdür.

    erken yaşamı ve kariyeri
    schubert’in babası franz theodor schubert, bir okul müdürüydü. kızlık soyadı vietz olan annesi elisabeth ise, evlendiği sırada iç hizmetliydi. franz, hayatta kalan dördüncü oğullarıydı. ağabeyleri ignaz, karl ve ferdinand'dı ve maria theresa adında küçük bir kız kardeşi vardı. baba schubert, gelişmekte olan bir okulu yöneten, karakterli bir adamdı. aile müzikal anlamda kültürlüydü, yaylı çalgılar dörtlüsü evde çalınmaktaydı ve genç franz viyola çalıyordu. müzik eğitiminin temellerini, babası ve erkek kardeşi ignaz'dan aldı, daha sonra yerel cemaat kilisesi organizatörünün talimatıyla org çalma ve müzik teorisi eğitimi ile devam etti. 1808'de kendisine imparatorluk kilise korosunda bir yer verildi ve viyana'daki ana yatılı okul olan stadtkonvikt'te eğitim almak üzere bir burs kazandı. burada öğretmenleri, kariyerlerinin zirvesinde olan emperyal kilise organisti wenzel ruzicka ve sonrasında besteci antonio salieri'ydi. schubert, öğrenciler orkestrasında keman çalıyordu, ruzicka’nın yokluğunda liderliğe hızlı bir şekilde terfi etti. ayrıca koro eğitimlerini de yönetti ve arkadaşları ile birlikte oda müziği ve piyano çalmaya başladı.

    okul arkadaşlarına göre schubert, utangaçlığa meyilliydi ve ilk kompozisyonlarını sergileme konusunda isteksizdi. ilk çalışmalarında, "fantasia for piano duet", birkaç orkestra alt yapısı, çeşitli oda müziği eserleri ve üç tane yaylı çalgılar dörtlüsü yer aldı. ayrıca august von kotzebue tarafından yazılmış ancak bitmemiş bir operet olan, der spiegelritter (camdan şövalye) de o yıllara aittir. nihayet schubert, arkadaşlarının ilgisi ve cesaretlendirmesiyle utangaçlığını aştı ve çalışmalarını salieri'nin onayına sundu. 1812'de schubert üniversiteden ayrıldı ancak en az üç yıl daha özel olarak salieri ile çalışmalarına devam etti. bu süre zarfında viyana'da öğretmenlik eğitim kolejine girdi ve 1814 sonbaharında babasının okulunda asistan oldu. subaylık başvurusunda da bulunmuştu ancak boyunun kısa olması nedeniyle reddedildi ve 1818 yılına kadar okuldaki görevine devam etti.

    1813-1815 yılları arasında yazdığı sayısız kompozisyon, çeşitliliği ve kendine özgü değerleri açısından dikkat çekicidir. onlar, gençlik dehasının ürünleridir. vadeleri kısadır fakat stil, özgünlük ve hayal gücü sergilerler. beş adet yaylı çalgılar dörtlüsü'nün yanı sıra, üç tam ölçekli senfonisi vardı. ilk uzun metraj operası des teufels lustschloss*, eğitim kolejindeyken yazılmıştı ancak bu dönemde şarkı* kompozisyonu, schubert'in baştan çıkarıcı ilgisiydi. 19 ekim 1814'te, johann wolfgang von goethe'nin faust eserindeki gretchen am spinnrade* adlı bir şiirine lied yazmaya başladı. bu, schubert'in 30'uncu şarkısıydı ve bu şaheserle, tek kurşunda alman liedini yaratmıştı*. ertesi yıl, 140'tan fazla şarkının kompozisyonunu oluşturmuştu bile.

    schubert'in yarıda bıraktığı birçok bitmemiş parça ve eskiz, yaratıcı zihninin çalışmasına dair bizde bir fikir oluşturacaktır. açıkçası, birincil göze çarpan melodik olmalarıdır. bir şiirin sözleriyle bir melodi yaratırdı, ardından melodi kontürleri ile uyum (bir bileşimin kordar yapısı) ve modülasyon (anahtar değişimi) sağlardı. şairin sahnesinin dış detayları ise(doğal, beşeri ya da efsanevi), çıkrıkta suyun dalgalanması ya da baharın “parıldayan cüppesi” gibi harika grafik görüntüleri eşliğinde ortaya çıkardı. bu özellikler 1815 şarkılarında tam anlamıyla mevcuttu. takip eden yıllarda bu detayları derinleştirdi ve zenginleştirdi, ancak yükselen lied modasında devrim yaratmadı. 1815 boyunca schubert, bahtsız operalarıyla da meşgul olmaya devam etti: mayıs ve aralık ayları arasında, der vierjährige posten*, fernando, claudine von villa bella ve and die freunde von salamanka'yı*yazdı.

    o sırada schubert’in dışarıdaki hayatı kaçınılmazdı. üniversite arkadaşlarıyla arası iyiydi, özellikle 1814'te onu şair johann mayrhofer'la tanıştıran josef von spanun ile çok yakınlardı. spanun ayrıca, genç ve zeki franz von schober'i schubert'i ziyaret etmeye de teşvik etmişti. 1815’in sonunda schober tuttuğu günlüklerde, säulengasse’deki okula gittini, schubert’i sınıfının önünde bulduğunu, yazılarını kendisiyle paylaştığını ve istekli bir dinleyici olan genç besteciyi görevinden uzaklaştırma arzusu ile "iltihapladığını" yazar. 1816 baharında schubert, laibach'taki* bir koleje müzik direktörlüğü görevine başvurdu ancak kabul edilmedi. arkadaşları, goethe’nin ilgisini çekmesini önerdi ve 1816 nisan’ında weimar’daki şaire 16 adet cilt gönderdi ancak cevap gelmedi. aralık 1816'da schober, devamsızlık izni için başvurması için schubert'i ikna etti. babasının isteksizliğine rağmen izni aldı ve ardından arkadaşının dul annesinin evinde yaşayan schober ile sekiz ay geçirdi.

    1817'nin başlarında schober, schubert'le tanışmak için bariton johann michael vogl'u evine getirdi. bu toplantı sonucunda vogl’un schubert’in şarkılarını söylemesiyle schubert, viyana'daki kabul salonlarında tanınır oldu. besteci anselm ve amatör bir müzisyen olan josef huttenbrenner kardeşlerle ve düet yaptığı bir piyanist olan josef von gahy ile arkadaşlığı bu günlerden kalmadır. bu özgürlük dönemi uzun sürmedi ve 1817 sonbaharında schubert öğretmenlik görevine geri döndü. arkadaşlarına, kendisini verdorbener* müzisyen olarak gördüğünü yazmıştır. dönüşünden daha önceki iki yılı özellikle verimli geçmişti. bu dönemin güzide şarkıları "ganymed”, “der wanderer” ve "harper's song", goethe’in romanı wilhelm meisters lehrjahre’den uyarlanmıştı. ayrıca iki senfoni daha vardı: schubert'in kendisinin "trajik" adını verdiği "no. 4 in c minor" ve popüler olan "no. 5 in b-flat major". c major'de dördüncü bir mass ise, 1816'da bestelendi. 1817 yılı, ustalık eseri olan piyano sonatlarının başlangıcı için dikkat çekici bir yıldı. altı tanesi schober’in evinde bestelendi ve en beğenilenleri, "no. 7 in e-flat major" ve "no. 11 in b major"'dü.

    schubert’in sevmediği okul yılları, 1818 yazında sona ermişti. hüsran dolu ilkbaharda ise, yalnızca "symphony no. 6 in c major"'ü üretmişti. ancak bu arada ünü artıyordu ve çalışmalarından "italian overture in c major"'ü, ilk halk performansı olarak 1 mart 1818'de viyana'da gerçekleştirdi. haziran ayında, müzik öğretmenliği görevini üstlendi ve kont johann esterházy'nin iki kızına öğretim için, ailenin macaristan'ın zseliz kentindeki yazlık evine gitmek üzere şehirden ayrıldı. arkadaşlarına gönderdiği mektuplar, bu kez schubert'in coşkulu bir ruha sahip olduğunu gösteriyordu ve yaz ayları, taptaze bir yaratıcılıkla geçmişti. piyano düetleri olan "variations on a french song in e minor" ve "sonata in b-flat major" ile dans eserleri, şarkılar ve "deutsche trauermesse" (alman ağıtı), bu yaratıcılık zamanlarında tamamlandı.

    olgunluk dönemi
    viyana'ya döndüğünde mayrhofer'la ev arkadaşlığı yaptı ve kış aylarında "die zwillingsbrüder`* operetini besteledi. vogl'un sponsorluğuna rağmen eserin üretimi ertelendi ve haziran 1819'da schubert ve vogl, avusturya'nın doğusundaki yukarı avusturya bölgesinde uzun süreli bir tatil için yola çıktı. besteci, kırsalın güzelliğine hayran kaldı ve müziğine eklemek istedi. steyr şehrinde, yaygın olarak bilinen enstrümantal kompozisyonlarından ilki olan "piano sonata in a major"'ü, "d. 664"'ü ve ünlü trout quintet'ı* besteledi. 1819 yılının kapanış zamanlarında, arkadaşı mayrhofer'ın şiirlerine ve goethe'nin prometheus'una liedler yazdı.

    1820 haziran'ında die zwillingsbrüder, vogl'ın bazı kısımlarında yaptığı düetiyle başarılı bir şekilde viyana'da sahnelendi. aynı yılın ağustos ayında da, die zauberharfe* sahnelendi. hoş ve melodik olan bu uvertür, rosamunde overture olarak ünlü oldu. schubert artık birçok arkadaşa sahipti ve patron alanlarından daha geniş sosyal çevrelerde tanınıyordu. zengin ve etkili sonnleithner ailesi, schubert'in gelişimine ilgi duyuyordu ve alinenin oğlu leopold, shcubert'e mükemmel bir arkadaş ve destekçi oldu. schubert, 1820 yılının sonlarında, "quartettsatz in c minor"'ı oluşturdu. aynı yılın ortalarında ise, büyük yaylı dörtlüsünü ve 23. mezmur'un kadın sesleri korosunu tamamlamıştı. 1821 şubat'ında, goethe'nin gesang der geister über den wassern* şiirinin, koro ortamına bas ses eşliği olan "d.714"'ü besteledi.

    schubert’in, eserini yayımlama çabalarının tümü sonuçsuz kalmıştı. bununla birlikte 1821'in başlarında birkaç arkadaşı, erlkönig* temalı bir şarkı yazmasını sipariş etti. eser o kadar başarılı oldu ki gretchen am spinnrade'nin basımı için de yeterince para topladı. on sekiz ay sonra, opus 12 tamamlandı.

    viyana'da schubert’in şarkılarının ve dans müziklerinin popülerliği o kadar büyük oldu ki neredeyse herkes partilerine schubert'i davet ediyordu. schubertiaden olarak adlandırılan bu partiler, zengin tüccarların ve memurların evlerinde veriliyordu ancak bu partiler, daha geniş ölçekli opera ve halk konserleri dünyasından onu uzak tuttu. 1821 ağustos'unda "7. symphony in e minor and major"'ü üzerinde çalıştı, ancak bu da, dönemin diğer birçok bitmemiş eseri ile birlikte bir yana bırakıldı. operada kendisini geliştirme kararlılığı, schubert'in eylül ve ekim aylarında, schober ile birlikte sankt pölten'e gitmesine neden oldu. orada arkadaşlarının da yardımı ile üç perdelik bir opera eseri olan alfonso und estrell'i üretti. şubat 1822'de tamamlandı ancak hiçbir zaman sahnelenmedi. temmuz 1822'de atzenbrugg'ta, schober ve diğer arkadaşlarıyla birkaç gün geçirirken, müziği seven bir oğulla babası arasındaki kavgayı anlatan mein traum* adlı bir eseri hazırladı. 1822 sonbaharı, başka bir bitmemiş kompozisyonun başlangıcını da gördü ancak bu sefer kaderi, belirsizlikle mahkum edilmeyecekti: schubert’in kalbinden çıkan "symphony in b minor" bitmemişti ancak bu senfoni ve yarı bitmiş bir scherzo, ekim ve kasım 1822'de tamamlandı. aynı yılın kasım ayında schubert, der wanderer adlı şarkısındaki bir tema üzerine bir piyano fantezisi besteledi ve "mass in a-flat major" ortaya çıktı.

    1822'nin sonunda schubert, muhtemelen zührevi bir hastalık geçirdi ve ertesi yıl frengi hastalığından emeklilik oldu ancak neredeyse hiç durmadan yazmaya devam etti. 1823 şubat'ında "piano sonata in a minor"'ı yazdı ve nisan ayında viyana sahnelerinde tekrar başarı elde etmek için, tek kişilik bir eylem olan die verschworenen* operetini besteledi. daha sonra eserin ismini der häusliche krieg* olarak değiştirdi. yılın ünlü eseri ise, schubert’in lirik sanatının özünü temsil eden die schöne müllerin* idi. schubert, yazın bir bölümünü hastanede geçirdi ve muhtemelen en tutkulu operası fierrabras'ı da, hastayken yazmaya başlamıştı ancak tamamlandığında, viyana'daki prestijli kärntnertor sahnesi müdürlüğü tarafından reddedildi. 1823 yılı, schubert’in aralık ayında viyana’da sahnelenen rosamunde kompozisyonu ile kapandı.

    1824'ün ilk ayları yine mutsuzdu. schubert hastaydı, parasızdı ve başarısızlık duygusuyla boğuluyordu. yine de bu dönemde üç usta oda çalışması yaptı: “string quartet in a minor”'ı, bir "string quartet in d minor" olan der tod ve das mädchen”'iölüm ve bakire` ve yaylı çalgılarla üflemeli çalgılar karışımı olan "octet in f major"'ü hazırladı. keyifsizliğini, 31 mart 1824 tarihli bir mektupta, kendisinin “dünyadaki en talihsiz, en mutsuz varlık” olduğunu söylediği ressam leopold kupelwieser'a tezahür etti. parasızlık yüzünden yaz aylarında esterházy ailesindeki görevine geri döndü. buradayken bir kez daha sağlığı ve ruhu yeniden canlandı. bu dönemde, "piano sonata in c major"*, "a major'deki orijinal tema varyasyonları" ve "divertissement à la hongroise"* gibi bazı muhteşem piyano eserlerini besteledi.

    operaları iyi performans göstermemiş olmasına rağmen, bu ve sonraki yıllarda viyana'da liedlerinin halka açık performansları sürüyordu. sahneler hızla sürüyordu ve hala gergin olmasına rağmen finansal durumu makul bir oranda düzelmişti. bu dönem, bir zamanlar popüler olan fakat daha sonra ihmal edilen ave maria* ve the lady of the lake gibi eserlerinin bestelendiği dönemdir.

    son yılları
    salieri'nin "emperyal kapellmeister" (imparatorluk müzik direktörü) görevinden 1824 yılında istifası, yardımcısı josef eybler'in ünlenmesine yol açtı. 1826'da schubert, kapellmeister'ın boş koltuğu için başvurdu, ancak birkaç etkili insan tarafından güçlü bir şekilde desteklenmesine rağmen kabul edilmedi. o zamandan iki yıl sonraki ölümüne kadar bu meselenin hallolmasını bekliyor gibi görünmektedir. ne profesyonel görevler için başvuru yaptı ne de operatif çalışmalara kendisini dahil etmeye çalıştı.

    1826'da shakespeare’in “hark! hark! the lark!” ve "silvia kim?" liedlerini, währing köyünde kısa bir konaklama süresinde yazılmıştır. aynı senenin yaz ve sonbahar mevsimlerinde, üç enstrümental eseri daha besteledi(string quartet in g major, the piano sonata in g major ve piano trio in b-flat major.) 1827'de winterreise* serisinin ilk 12 şarkısını besteledi. beethoven’ın 1827’deki ölümü hiç şüphesiz schubert’i derin bir şekilde etkiledi, çünkü beethoven’in müziğine benzer daha derin ve entelektüel bir kalitenin son enstrümental eserlerinde göründüğünü inkar etmesi mümkün değildir. bazı eserleri, özellikle "piano trio in e-flat major" ve "piano sonata in c minor", beethoven'ın otoritesini öne çıkarıyor, ancak kendi güçlü bireyselliğini de hiçbir zaman köşeye kaldırmıyordu.

    bir başyapıt, yaşamının son yılında kendisini gösterir. yılın başlarında piyano düetlerinin en büyüğü olan "fantasy in f minor"'ı besteledi. aynı zamanda "miriams siegesgesang"'* kantatını tamamlamıştı. ağustos ayındaki lied yazarlığına dönüşüyle birlikte schwanengesang* olarak yayımlanan eseri üretti.

    schubert'in verdiği tek halk konseri 26 mart 1828'de gerçekleşmişti. hem sanatsal hem de finansal açıdan başarılı bir gösteriydi ve kusursuz besteci en sonunda kendisine bir piyano alabilmişti. ağustos ayının sonunda kardeşi ferdinand ile birlikte lojmanlara taşındı. schubert’in 1822’de yakalandığı hastalık yüzünden kırılgan sağlığı, 1828'de tekrar kötüleşti ve son çalışmaları sonuçsuz kaldı. ekim ayında, içtiği bir sudan tifo kaptı. son günlerini erkek kardeşinin ve birkaç yakın arkadaşının yanında geçirmişti.

    1827 yılının mart ayında, beethoven son günlerini yaşıyordu. schubert, bu çok sevdiği, hayranlık duyduğu büyük besteciyi ziyarete gitti ve onun 26 mart 1827 tarihinde düzenlenen cenaze töreninde, çok hasta olmasına karşın, 38 meşale taşıyıcısından biri olarak görev aldı. tören bittikten sonra, gelenek gereği bir birahaneye gidildi ve iki kadeh şarap içildi. birinci kadeh ölen kişinin anısına, ikinci kadeh ise ondan sonra ölecek ilk kişinin anısına saygı olarak içilirdi.
    schubert, o gün o ikinci kadehi, kendi anısına saygı olarak kaldırdığını bilmiyordu. çünkü beethoven’dan sonra sonsuzluk yolculuğuna çıkma sırasının kendisine geldiğini o gün düşünmemişti bile.

    schubert’in klasik ve romantik müzik dönemlerindeki yerinin, klasik ve romantik müzik dünyalarının tam ortasında durduğu için eşit olduğu söylenir. ancak kendisi, büyük klasik bestecilerin sonuncusu olarak düşünülebilir. romantik ve öznel olarak duygusal olan müziği, şiirsel olarak da tasarımcı ve dildeki devrimci karakteriyle, hem klasik dönem, hem de romantik dönem kalıplarında rol aldı. sonuç olarak schubert'in haydn, beethoven, mozart, schumann, chopin ve wagner’den daha fazla klasik döneme ait olduğu ve bu dönemi daha açık bir şekilde yansıttığı belirgindir.
  • ünlü bitmemiş senfonisi için bir dostuna şunları söylemiştir’.
    “dostum bu eseri dinlerken gözlerinin önünde sağlığı asla düzelmeyecek, parlak ümitlerinden hiçbiri gerçekleşmeyecek, ve hayatı yarım kalacak bir insanı canlandırmalısın”.
    bitmemiş senfoni yıllarca hatta yüzyıllarca belleklerde bir soru olarak kalmıştır.
    hatta 1920 yılında new york’da senfoninin bitirilmesi için bir yarışma açılmış ancak yarışmayı kazanacak nitelikte yapıt bulunamamıştır.
  • müziği eşliğinde intihar ederseniz pişmanlık duymazsınız, sadece rachmaninoff ile arasında kalırsınız.
  • gustav klimt'in 1899'da yaptığı schubert at the piano 2 adlı tablo: görsel

    yarı loş bir ortamda, melankolik schubert'in etrafında dönemin sanatçılarla vakit geçirmeyi âdet haline getiren viyana burjuvazisinin şık üyeleri. klimt viyana burjuvazisinin aranan portre ressamıydı.
  • haneke kadar filmlerinin kahramanları da sever ve sayar kendisini:

    "şu anda hayatım schubert'in etrafında geçiyor. aslında tüm sonat koleksiyonunu çalmak istiyorum. ama son dönemde yazdıkları için biraz zamana ihtiyacım var gibi." (bkz: amour)
  • schubert'ı rastgele okuduğum bir kitapta tanıdım. bestelerini dinledikten sonra karar verdim; artık beethoven bir yanda, schubert bir yandaydı benim için.
    bir çok ansiklopedide araştırmalar yaptım ve birkaç detay yakaladım. sizlerle paylaşayım :
    -franz peter schubert, 19 çocuklu bir öğretmenin 12. çocuğudur. keman, piyano, org ve viyola çalmayı çok küçük yaşta öğrendi. 1808'de yatılı bir burs kazandı. 1812'de sesi kalınlaşmaya başladı. bu yüzden burslu olduğu okuldan ayrıldı. 1814'te babasının yanında yardımcı öğretmen olarak işe başladı. fakat öğrencilerine (çocuklara) söz geçiremediği için bu görevden ayrıldı. boyunun kısalığı nedeniyle askere alınmadı. bununla birlikte hayatını tamamen müziğe adadı. schubert'in üzerinde durduğu ve en sevdiği temalar; doğa, aşk ve ölümdü. 1828'de verdiği konserden kazandığı parayla sonunda kendisine yeni bir piyano alabildi (o yıla kadar piyanosu yoktu). aşırı hürriyet tutkusu yüzünden resmi görevlerden hep uzak tutuldu. lakin hiçbir şey onun beste yapmasını engelleyemedi. ölümü bile...
    schubert, bestecilik dışında hiçbir işle ilgilenmemiştir. hayatı boyunca arkadaşlarının ve ailesinin yardımlarıyla geçinmiştir. bohem bir yaşantısı vardı. fakat işinde ve hayatında disiplinli olmaya özen gösterirdi.
    ölümünün tifüs, tifo, verem, frengi gibi hastalıkların neden olduğu söylenmektedir. bununla ilgili kesin ve net bir bilgiye erişemedim.
    en bilindik eseri ave maria, serenade, trio in e flat ve bitmemiş senfoni'dir.
    bana göre en iyi eserleri : marche militaire, arpeggione sonata d821(pt.1), death and the maiden (özellikle 2. bölümü çok etkileyicidir), moment musical op. 94 no. 3 (d780) in f minor'dur.
    ...kısacası; o "gerçek" bir besteciydi.
  • eğer piyano sesine karşı aşk besliyorsanız, franz schubert bir tür obsesyona dönüşebilir. sanırım frederic chopin'de de olan "romantizmin hakkını romantizme verme" etkisinden bu. tuşlar arasındaki geçişler uzun bir yol gibi, incelikli. piyano eserlerinin hepsi ayrı ayrı güzel; ama ıssız adaya düşersem yanıma alacaklarım şunlar:

    bir numara:

    drei klevierstücke

    oraya doğru sizi taşımaya 10.30'dan itibaren başlasa da bence doruk: 13.30-17.00 arasıdır.

    sonra yönetmen gözdesi piano trio'su tabii:

    piano trio in e flat

    barry lyndon- piano trio in e flat

    la pianiste- piano trio in e flat

    ve son olarak:

    a major piano sonatı 2. bölüm
hesabın var mı? giriş yap