hesabın var mı? giriş yap

  • genel bir kural olarak bir formula 1 aracına ne kadar çok para harcanır ise araç o kadar hızlı gitmektedir.

    şu an formula f1'in baş teknik direktörlüğü görevinde bulunan, daha önce williams ve marussia'da çalışmış olan, 2005 ve 2006 şampiyonu renault otomobillerinin tasarımcısı pat symonds “bir formula 1 aracının maliyetini tahmin etmek çok zor. şu an bulunduğum görevde takımlara sürekli olarak belirli parçalar için kaç para harcadıklarını sorma imkânım oluyor. bazen söylemek istemiyorlar, bazen bilmiyorlar ancak elimde birkaç önemli parça için fiyat bilgisi var” diyor.

    2021'den önce üst düzey bir formula 1 aracı inşa etmenin ve geliştirmenin maliyetinin 400 milyon dolara (282 milyon £) kadar çıkabileceği düşünülüyordu. bununla birlikte takımların tüm operasyonları için 2021’de $145m (£102m), 2022’de $140m (£98m) ve 2023’te $135m (£95m) olarak uygulanacak bütçe limitleri takımları araç geliştirme ve üretmede daha efektif olmaya zorluyor.

    pat symonds formula 1 araçlarının her bir parçasının maliyetlerini derlemiştir. (araştırma ve geliştirme giderleri hariç)

    şasi:

    nedeyse yok edilemez olan bu parça yaklaşık 35 kilogram ağırlığındadır. sürücünün etrafında koruyucu bir kabuk oluşturan bu parça 12 kat karbon fiber lif katmanından yapılır. çelikten 5 kat daha hafif ancak iki kat daha güçlüdür.

    maliyet: 707.000 dolar - (500.000 sterlin)

    _

    arka kanat (drs):

    formula 1 araçlarının yere basma kuvveti oluşturmasında önemli bir unsur olan kanatlar tur sürelerini ciddi oranda etkilemektedir. bu nedenle de oldukça pahalıdırlar. bu parçalar yarıştan yarışa geliştirilebilmektedir. koni yapısı nedeni ile ön kanat arka kanada göre daha pahalıdır.

    maliyet: 85.000 – 150.000 dolar (61.000 – 108.000 sterlin)

    _

    ön kanat:

    ön kanat aksamı, otomobilin en karmaşık ve en önemli parçalarından biridir. bir formula 1 otomobilinin performansının çoğu, ürettiği yere basma kuvvetinden gelir.

    2017'de yeni aerodinamik kuralların yürürlüğe girmesinden bu yana tasarımlar her zamankinden daha karmaşık hale gelmiştir. bu nedenle de maliyetleri oldukça artmıştır.

    pat symonds: “"christian horner'ın sık sık 250.000 sterlinden bahsettiğini duydum, ancak bunun bütçe sınırını yükseltmek için yapılmış bir açıklama olup olmadığını bilmiyorum. marussia’nın ön kanadı 33.000 sterlindi. dürüst olmak gerekirse, arabanın 2016'dan bu yana ön kanattan daha karmaşık hale gelen tek bir parçası yok. en az 100.000 sterlin derim”

    maliyet: 141.500 dolar (100.000 sterlin)

    _

    halo:

    büyük kazalarda sürücüyü korumak ve 100 kilo newton’dan (kabaca 10.2 ton ya da 2 afrika fili) daha fazla bir güce dayanmak üzere geliştirilmiştir. tanıtımından bu yana romain grojean, charles leclerc, valtteri bottas ve lewis hamilton gibi sürücüleri korumuştur.

    maliyet: 17.000 dolar (12.000 sterlin)

    _

    zemin ve bargeboard:

    zemini bir formula 1 aracının yere basma kuvvetinin %60’ını sağlamaktadır bu nedenle de performans için çok önemlidir. giderek daha karmaşık ve pahalı hale gelmişlerdir. fia 2021’de zeminin arka tekerleklere yakın bir bölümünün kesilmesini ve güvenlik gerekçesi ile yere basma kuvvetinin azaltılmasını istemiştir.

    bu karar ile kaybedilen yere basma kuvvetini geri kazanmada bargeboard’lar önemli hale geldi. takımlar farklı tasarımlar ve kanatlar ile bu kaybı geri kazanmaya çalışmaktadır. bu nedenle de oldukça karmaşık ve pahalı hale gelmişlerdir.

    maliyet: 141.000 dolar (100.000 sterlin)

    _

    motor (güç ünitesi):

    altı bileşenden oluşan güç ünitelerinde (pu) bir içten yanmalı motor (ıce), turbo şarj (tc), kinetik enerji depolama birimi (mgu-k), motor jeneratör birimi-ısı (mgu-h), enerji deposu yani piller (es) ve kontrol elektroniği (ce) bulunur.

    yönetmelikler takımlara motor için 12 milyon euro (10,34 milyon sterlin) izin verirken içerisinde bulunan bileşenler yüzünden hiçbir takım bu yönetmeliğe uy(a)mamaktadır.

    motor: maliyet: 18,32 milyon dolar (12,92 milyon sterlin)

    _

    vites kutusu:

    formula 1 araçları 8 ileri ve 1 geri vitesli yarı otomatik vites kutusuna sahiptir. tüm formula 1 araçlarında 0.05 saniyede ve kesintisiz olarak vites değiştirmeye yarayan sıralı bir sistem bulunur. bazı markalar diğerlerinden şanzıman temin ederken bazıları kendi şanzımanlarını üretmektedir.

    maliyet: 354.000 dolar (250.000 sterlin)

    _

    yakıt tankı:

    formula 1 yakıt depoları neredeyse yok edilemez ve poliüretan ile kevlardan yapılmıştır. sürücü koltuklarının arkasında bulunur ve yüksek hız ve ivme gibi ekstrem koşullarda yakıt akışını devam ettirecek tasarımdadır.

    maliyet: 31.000 dolar (22.000 sterlin)

    _

    direksiyon simidi:

    formula 1 direksiyonları karbon fiberden yapılmıştır ve kauçuk tutma yerleri vardır. her biri takımların ihtiyaçlarına göre şekillendirebileceği 20 düğme ve 9 tane döner anahtar içerecek şekilde standart hale getirilmiştir.

    maliyet: 50.000 dolar (35.000 sterlin)

    _

    hidrolikler:

    formula 1 araçlarının dokuz alt sistemini çalıştıran hidrolikler olmadan araçların çalışması mümkün değildir. bu hidrolikler; hidrolik direksiyon, debriyaj, vites, geri vites, diferansiyel, frenler, drs sistemi, gaz kelebeği, giriş valfleri, turbo wastegate (turbo basıncını dengeler) sistemlerini çalıştırır.

    maliyet: 170.000 dolar (123.000 sterlin)

    _

    fren diski ve balataları:

    soğutma deliklerinin ne kadar karmaşık olduğuna bağlı olarak bir fren diski 2000 dolar (1420 sterlin) ile 3000 dolar (2120 sterlin) arasında tutabilir. balataların her biri ise 780 dolardır. (550 sterlin)

    kaliperlerin her biri yaklaşık 5600 dolar (4000 sterlin, sıvı basıncı oluşturmak için kullanılan ana silindirlerin her biri 5400 dolar (3800 sterlin), diski aksa tutan disk çanlarının maliyeti 2800 dolar (2.000 sterlin), gaz ve fren pedallarının maliyeti ise 7000 sterlinin biraz üzerindedir.

    maliyet: 78.000 dolar (55.000 sterlin)

    _

    lastikler:

    optimum tur sayısı ve performans için geliştirilen pirelli lastiklerin lastik başına maliyeti 600 euro’dur. (520 sterlin)

    maliyet: set başına 3000 $ (2080 sterlin)

    _

    ek maliyetler: tekerlek yatakları, şasi kablolama tezgâhları, tahrik milleri vs. yaklaşık 51.000 dolar (36.000 sterlin) tutmaktadır.

    _

    formula 1 aracının (yaklaşık) toplam maliyeti: 20.62 milyon dolar (14.58 milyon sterlin) ya da 9 kasım 2021 kuru try/usd kuru ile hesaplarsak 178.775.400 tl’dir.

    kaynak

  • insanlar eğlenmeye hasret. insanlar gülmeye hasret. bu ülkede güzel şeyler de oluyor.

    doya doya eğlenin ağrılı kardeşlerimiz.

    debe editi: şu gencecik yaşımızda gezip eğlenmek varken sinir ve stresle boğuşuyoruz.

  • tayyip'in cagrisina uyup da türkiye'ye dönmeye karar verecek kadir akilli(!) bilimadami da... ne bileyim...

  • midenin kendi kendisine zarar vermesine neden olacak eylemdir.

    öncelikle, hızlı yemek; yeterince iyi çiğnenmeden yutulduğu anlamına gelir. parçaları tam yutmadığınız zaman o parçaları sindirmek adına mide daha fazla asit salgılar. halihazırda gastrit, reflü başlangıcına yakın bir mideniz varsa zaten ufak olan yaralar asitle daha da coşacaklardır. hiç bir sıkıntı yoksa bile çok sağlam mideniz yoksa zamanla ortaya çıkabilir. reflüde de aynı şekilde fazla asitin yukarı çıkmasına neden olabilir, çünkü yeterince asit üretecekseniz. ama gastrit veya reflü zaten 3 insandan 1'inde görüldüğü için bu sıkıntılara maruz kalmanız pek de zor değil.

    bu nedenle kıtlıktan çıkmışçasına yemek yemek yerine oturup efendi efendi yemek yemek hepimizin hayrınadır.

  • geleceği tahmin eden yaratığı saf dışı bırakmadığımız ve durumu illa ki determinizm ve özgür irade paradoksu ile ilişkilendirmek istediğimizde, sorun sadece ve sadece insanın canını sıkan bir durumdur. geleceği tahmin eden yaratığı saf dışı etmek yerine, canı sıkılan bir yaratık olan insanı saf dışı bırakır isek, sorun sadece ve sadece sonsuza dek devam eden ve sonsuz süreye ve enerjiye ihtiyaç duyan bir işlem tekrarlamasına dönüşür. geleceği tahmin eden yaratık olarak bir bilgisayar seçtiğimizde "işlem" diyerek ne kastettiğim anlaşılacaktır. daha fazla açıklamaya girişmeden evvel insanın da geleceği, geçmişi, her türlü bilinmeyeni tahmin eden bir yaratık olduğunu bir ön bilgi olarak sunmak isterim.

    evvela olaydaki kişileri, ve yaptıklarını, ve de düşündüklerini irdeliyelim. olayda iki kişi vardır. biri insan, diğeri geleceği tahmin eden yaratık. geleceği tahmin eden yaratığın yaptığı şey insanın yapacağı şeyi tahmin ederek bir hamle yapmaktır. insanın yaptığı şey ise bir seçim yapmaktır. "seçim yapmak" ne demektir? seçim yapmak, koşulları değerlendirip uygun hamleye karar vermektir. buradaki koşul, yaratığın hamlesidir. olayı paradoks gibi gösteren şey yaratığın hamlesinin "geçmişte" halihazırda yapılmış olmasından dolayı insanın özgür seçiminin alamsızlaşmasıdır. burada göz önüne alınmayan şey, yaratığın tahmin yaparken harcadığı "işlem süresi", yani düşünürken geçen zamandır. bu yaratığı tanrı olarak değil de "yaratık" olarak seçmemizin amacı, olayı metafiziklikten kurtarmaktır. geleceği tahmin eden yaratık ya bir uzaylı, ya bir bilgisayar, ya da benzeri bir "yüksek kapasiteli" beyindir. ve ne kadar yüksek kapasiteli olursa olsun düşünüp hamlesine karar vermesi belli bir zaman alacaktır. biz deneyimizde düşünme süresini ihmal ediyoruz ve yaratığın hamlesini halihazırda "yapılmış", dolayısıyla insanımız için "geçmişte" sayıyoruz. yaratığın hamlesini yapılmış saymamızın nedeni insanın eninde sonunda bir seçim yapacağından şüphe duymamamızdır. insan eninde sonunda bir seçim yapar, zira ya deneydeki risk-fayda seçeneklerinden birine kanacak, ya da bir süre sonra içine düştüğü açmaz dolayısıyla canı sıkılacaktır. yani insanın bir seçim yapacağı bir ön kabuldür. eğer insanımız yerine hem canı sıkılmayan, hem de risk-fayda seçimi karşısında duygusal tepki vermeyip salt mutlak değer gözeten bir yaratık koyacak olursak (ki bir seçim yapacağı için "özgür irade"si tabi ki olacaktır bu insansı yaratığın da), bu yaratık seçimini yapabilmek için uzun uzun düşünecektir. ve hatta malesef sonsuza dek düşünecektir. çünkü yapacağı seçim geleceği tahmin eden yaratığın hamlesini belirleyeceğinden tekrar tekrar başa dönüp yeniden düşünecektir. bunu seçersem böyle olur, o zaman şunu seçeyim, ama o zaman şöyle olur, o zaman bunu seçeyim, ama o zaman böyle olur, o zaman şunu seçeyim... peki geleceği tahmin eden yaratık hamleyi hali hazırda yaptığından insansı yaratık bu hesapları niye yapsın? işte meselenin özü şurada ki: bunları aslında insansı yaratık düşünmemektedir, geleceği tahmin eden yaratık, insansı yaratığın seçimini hesaplarken düşünmektedir. insansı yaratık seçim yapmakta gecikecekse eğer, geleceği tahmin eden yaratığın da hamlesini yapmak için harcayacağı süre uzayacaktır. eğer insansı yaratık sonsuz süre boyunca seçim yapamadan sürekli düşünecek kadar duygusuz ve aynı zamanda uzun ömürlü ise, açıktır ki geleceği tahmin eden yaratığın düşünme süresi de sonsuz olacaktır. hele hele eğer insansı yaratık insandan birazcık daha zeki ise, mesela en az geleceği tahmin eden yaratık kadar zeki ise, durum geleceği tahmin eden yaratığın kendi kendisinin davranışlarını tahmin etmesine dönüşür ki, bu durumda işlemin neden sonsuza uzıyacağı daha iyi anlaşılır. yani, salt mantıksal düzlemde, geleceği tahmin eden yaratık geleceği ancak sonsuzda tahmin edebilir. bu da olanaksızdır. geleceği tahmin eden yaratığın bir bilgisayar olduğunu varsayarsak muhtemel sonuçlar windowsun geçersiz bir işlem yürütüp kapanması, işlemcinin yanması, elektriklerin gitmesi, ya da güneşin kırmızı dev olup dünyayı yutması ve bilgisayarı eritmesidir.

    eğer ki insansı yaratık sonsuz işlem yürütmeyecek, gerçek bir fayda hesaplayıp bir seçim yapacaksa, yahut sonsuz işlemin pillerini bitireceğini göz önüne alıp rastgele bir seçim yapacaksa, geleceği tahmin eden yaratık düşünmeyi sonsuzdan önce bitirir, insansı yaratığın yapacağı seçimi bilmiş olur. insansı yaratık kuşkusuz bunda bir sakınca da görmeyecektir, zira gerçek fayda elde etmişken tahmin edilebilir davranışlar sergilediğine üzülmeyeceği gibi, tamamen rastgele seçim yapabilmenin asıl ve gerçek özgür irade olduğunun da farkında olacaktır.

    kanaatimce bir paradoksun paradoks olabilmesi için salt mantıksal koşullarda çelişkiye yol açması gerekir. bunun sağlanması için de düşünce deneyinin her türlü insani duygusallıktan arındırılmış olması gerekir. newcomb paradoksu hem risk-fayda seçimiyle ilgili kumarbazlık duygularından, hem seçim yaparken ki açmazların yarattığı depresif duygulardan, hem de seçim yapmanın anlamsızlığının yarattığı nihilist duygulardan arındırılmaya muhtaçtır.

    velhasıl newcomb paradoksu aslen determinizm ve özgür irade paradoksu ile ilgili değil, insanın, mantığı ile duyguları arasında içine düştüğü paradoks ile ilgilidir.

  • beyler biz bu adamları ne zaman dövmeye başlıycaz? hep boyle mi gidecek, 3-5 köpeğin havlamasına ezilip duracak mıyız??? yeter artık