bağlanma stilleri

• bir tarafta ıssız adamlar, ölümüne trip atan kadınlar, kıskançlık krizleri ve öte yanda 45 yıldır mutlu mesut geçinen çiftler görmenizin sebebidir efenim. bu entry’nin konusu yetişkinlerde, özelikle romantik ilişkilerde gözümüze çarpan bağlanma stilleridir. mevzunun çıkış noktası ve çocuklardaki bağlanma stilleri için sizi şuraya alalım: bağlanma kuramı/@ponjo
  
  belki önceden bildiğiniz ya da üstte bahsettiğim entry’i okuduysanız tahmin ettiğiniz üzere, bu bağlanma stilleri bir şekilde bizim günümüzde arkadaşlarımızla, partnerlerimizle ve hatta kendimizle kurduğumuz ilişkiyi bile doğrudan etkiliyor. ilişkilerinizde hep sorun yaşıyor ya da herkes sorun yaşarken siz yaşamıyorsanız bu aslında bebekken annenizle ya da sizi yetiştiren kişi kimse (baba/anneanne/komşu ayşe teyze vs) onunla kurduğunuz bağla alakalı bir şey.
  
  hangi bağlanma stilinde olduğunuzu bilmiyorsanız şu sitedeki testi çözebilirsiniz (gugıl ile çevirdiğinizde biraz saçmalıyor ama hala anlaşılabilir). ya daaaa aşağıdaki açıklamalardan kendi stilinizi bulabilirsiniz:
  
  güvenli bağlanma stiline sahip kişiler;
  - sıcak, sevgi dolu ve duygusal olarak yakın bir ilişkide rahat hisseder.
  - partnerine bağlıdır ve partnerinin de kendisine bağlı olmasına izin verir. partnerinin kendisine ihtiyacı olduğunda oradadır. kendisi bir problem yaşadığında da partneriyle paylaşmayı tercih eder; onun yanında güvende ve mutlu hisseder.
  - ayrı vakit geçirdiklerinde kendini reddedilmiş veya tehdit edilmiş hissetmez; aynı anda hem otonom hem de birisine bağlı olabilir.
  - güvenilir, anlayışlı, farklılıklara karşı hoşgörülü ve affedicidir.
  - duygularını ve ihtiyaçlarını dürüst ve açık bir şekilde ifade edebilir. partnerinin ihtiyaçlarına uyum sağlar ve onlara uygun şekilde yanıt verir. çatışmadan kaçınmaz; birisine saldırmak yerine problemleri çözmek amacıyla konuları tartışmayı tercih eder; yapıcıdır.
  - duyguları iyi yönetir; ilişki sorunları hakkında aşırı üzülmez. ayrılık söz konusu olduğunda yas tutar, öğrenir ve hayatına devam eder.
  - geçmiş ilişki sorunları hakkında iç görüye sahiptir ve kin beslemez.
  
  toplumun yaklaşık olarak yarısı baskın olarak güvenli bağlanma stiline sahip. bu ne demek; geri kalan yarısı da güvensiz bağlanma stillerinden birisinde.
  
  kaçıngan bağlanma stiline sahip kişiler;
  - hem duygusal hem de davranışsal olarak bağımsızdır; zorunlu olarak kendi kendine yetebilen bir insandır. yakınlığı bağımsızlık kaybıyla eş görür; birisiyle birlikte olmak yerine özerk olmayı tercih eder.
  - içten içe terk edileceğine ve reddedileceğine dair bir inancı vardır ve bu sebeple yakınlığın kendisini savunmasız bırakacağını düşünür.
  - ilişkide duygusal olarak mesafeli ve umursamaz tavırlıdır; partnerini “kol mesafesinde” tutar. partnerinin bağlanma ihtiyacına, duygularına ve davranışlarına genel olarak kayıtsızdır.
  - partnerine (ya da aslında herhangi bir şeye) bağlı olma fikri ona korkutucu gelir. partnerinin de ona bağlı olmasını istemez; bağlılığı bağımlılık ve dolayısıyla zayıflık gibi görür.
  - iletişimi entelektüeldir; duygularından bahsetmesi kolay değildir. genellikle soğukkanlı, kontrollü ve sabırlıdır. mümkünse çatışmadan kaçınır, sorunların konuşmadan çözülmesini bekler, sonra patlar.
  - duygusal olarak çok dar bir aralıkta insanlara tahammül edebilir; çok fazla insan tanısa da yakın arkadaşları az sayıdadır.
  - partnerinin beklentileri, iş, sosyal yaşantı, kişisel projeler ve tutkular gibi diğer önceliklerden sonra gelir.
  - narsisistik eğilimleri olabilir. (bkz: narsisistik kişilik bozukluğu)
  
  toplumun yaklaşık %25’i kaçıngan bağlanma stilindedir.
  
  kaygılı bağlanma stiline sahip kişiler;
  - yakın ilişkilerde sürekli reddedilme ve terk edilme endişesi içindedir. bu endişe kendilerini yetersiz görmesinden kaynaklanır. ilişkide güvende ve kabul edilmiş hissetmesi için partneri tarafından sürekli onaylanma ihtiyacı duyar.
  - ilişkideyken saplantılı hale gelebilir. partnerlerinin ihtiyaçları kendi ihtiyaçlarından önce gelir; kişisel sınırları zayıftır.
  - partneri başka bir şeyle ilgilendiğinde, ayrı vakit geçirdiklerinde vs. kaygı duymaya başlar. partnerinin hareketlerine ve ruh hallerine karşı aşırı duyarlıdır, ve bunları kişisel algılar.
  - partnerinin onu yeterince sevmediğini ya da onunla yeterince ilgilenmediğini düşünür.
  - ilişki kaygılarını hafifletmek; sevildiğini ve önemli olduğunu hissetmek için drama çıkartabilir. bu, rol yapmak, partnerini kıskandırmaya çalışmak, mesajları veya aramaları yanıtlamayı bırakmak gibi bir şey olabilir. pasif-agresif eğilimleri olabilir. (bkz: pasif agresif kişilik bozukluğu)
  - son derece duygusaldır; tartışmacı, kavgacı, öfkeli ve kontrolcü olabilir. sahiplenme ve kıskançlığa yatkındır. ruh hali değişimleri gösterebilir. çatışma sırasında sonradan pişman olacağı şeyler söyleyebilir.
  - sevilme algısı "ne kadar kavga edersek edelim partnerim beni terk etmedi" üzerine kurulduğu için çatışma yoluyla bağlanır. çoğu, fırtınalı ilişkileri sakin olanlara tercih eder. iletişimi işbirliğine dayalı değildir; sorumluluk almak yerine başkalarını suçlar.
  - tek başına kaldığında zorlanır. bir ilişkisi olmamasından hoşlanmaz.
  
  toplumun yaklaşık %20’si kaygılı bağlanma stilindedir.
  
  düzensiz/korkulu bağlanma stiline sahip kişiler;
  - hem kaygılı hem de kaçıngan bağlanma stillerinin örüntülerini gösterir. hem öz güven konusunda hem de diğer insanlara güvenme konusunda problem yaşar.
  - çocukluğunda terk edilme, vefat ya da istismar gibi travmatik olaylar yaşamış olabilir. bunlar genellikle çözümlenmemiş şeylerdir; kayıp yaşandıysa yas tutulmamış olabilir, terk edildiyse nedenini bilmiyor olabilir, o kişiyle yüzleşmemiş olabilir vs.
  - hem birisiyle yakınlık kurmayı ister hem de birisine bağlanmak onu korkuttuğu için bu durumdan kaçınır. kaygılı bağlanma stilindeki insanlar gibi, diğer insanların niyetlerine, sözlerine ve hareketlerine güvenmez. kaçıngan bağlanma stilindeki insanlar gibi, diğer insanları kendinden uzaklaştırır ve az sayıda yakın ilişki kurar.
  - yüksek libido, ilişkilerde saldırganlaşma eğiliminin artması ya da duyguları düzenlemede zorluk gibi şeyler yaşar.
  - antisosyaldir. empati ve pişmanlık eksikliği gösterir. agresif, tartışmacı ve cezalandırıcıdır. alkol/madde kullanımına ve suç işlemeye meyilli olabilir.
  - ilişkilerinde çatışma (ya da hayali bir çatışma) olduğunda eski travmalarından dolayı tetiklenir ve o insanı kendisinden uzaklaştırır. ama bunu bir kaçıngan gibi yapmak yerine kaygılı bir insan gibi kavgalar ve hakaretler eşliğinde yapar.
  - narsisistik kişilik bozukluğu ve/veya pasif agresif kişilik bozukluğu yaşayabilirler. majör depresyon ve travma sonrası stres bozukluğu yaşama oranları yüksektir.
  
  toplumun yaklaşık %5’i korkulu bağlanma stilindedir.
  
  son söz olarak birkaç önemli nokta:
  1. hiç kimse tek bir bağlanma stilinde değildir. hepimiz birkaç bağlanma stilini farklı yüzdeler şeklinde taşıyoruz fakat baskın olan bir tane bağlanma stilimiz var.
  2. güvenli stildeki insanlar da mükemmel değiller. sadece, diğer gruplara göre nispeten daha olgun bir şekilde yaklaşmasını biliyorlar.
  3. bağlanma stilleri zaman içerisinde (iyi ya da kötü yönde) değişebilir.
  4. birlikte olduğunuz kişiye göre kurduğunuz bağ değişebilir. kaçıngansanız, karşınıza sizden daha kaçıngan biri çıkarsa bir bakmışsınız kaygılı bağlanma stilinde davranışlar sergiliyorsunuz.
  5. annenizle kurduğunuz stil x diye partnerinizle de o stilde bağ kuracaksınız diye bir kaide yok. evet birbirlerini etkiliyorlar ama bu o kadar katı bir şey değil çünkü bağ kurduğunuz tek insan anneniz değil. ailenizin diğer fertleri, geçmiş ilişkileriniz, dostlarınız vs. bağlanma stilinizi tabii ki de etkiliyor.
  6. anneniz ya da sizi yetiştiren kişi zamanında iyi bir iş çıkaramamış olabilir. bu sizin suçunuz değil. bu sizi tanımlayan bir şey de değil. bağlanma stiliniz yüzünden problem yaşıyor ve bunu değiştirmek istiyorsanız -> iç görü ve iletişim. kendinize dürüst olun, davranış örüntülerinizi analiz edin, partnerinizle çözüm yolları üzerine konuşun. yetmedi mi? terapi.
  
  ayrıca bakınız: kaygılı-kaçıngan kapanı/@ponjo