kleopatra

• (bkz: cleopatra vii philopator)
• (bkz: julius caesar)'dan tek (bkz: marcus antonius)'tan bir çift oğul ikiz ve tek kızı olan hatun kişisi.
  
  caesarion
  aleksandros helios
  ptolemy philadelphus
  selene ıı
• 9 dil bilen antik mısır'ın son hellenistik kraliçesidir.
• kendisi sadece güzelliği ile büyülememiş zekası ilmi ve otoriteside bu kadını eşsiz yapmıştır. önce sezarı sonra antonius u kendine aşık edip hem tahtını hem mısır halkını korumuştur. kendi tahtından edildiği zaman sezarın önüne bir kilimin içinde sarılı şekilde atılmıştır ve olay örgüsü öyle başlamıştır kardeşide tam bir gerizekalıdır. mısır krallıklarında ensest ilişki epey yaygındır tam emin olmamakla birlikte kleo bana karşı gelmiştir. güzelliğini, cazibesini kullanarak koskoca sezarı köpek etmiştir.
• şöyle bir hanımefendidir kendisi...
  
  kafası çalışan, görünüşüne önem veren bir kadınmış.
  
  " cleopatra knew how to make an entrance. "
  
  https://www.history.com/…nown-facts-about-cleopatra
• atalarına kızar, papirüsleri yanmayan maddeden ve de muhafaza etmeden öylede yangına teslim etmelerinden dolayı.
  araştırmalar papirüslerin hiç bir şekilde korunmadığını ortaya koyuyor. pek çok papirüs bundan dolayı yok olmuştur. şimdiki var olanlar ise daha erken dönem muhasebe kayıtlarından öte bir şey değildir.
• mö. 69 yılında antik mısır'ın iskenderiye şehrinde ailesinin üçüncü kızı olarak doğmuştur. annesi v kleopatra, babası xıı. ptolemaios'dur.
  
  mö. 51 yılında, babası xıı. ptolemaios'un ölümünden sonra, babasının vasiyeti üzerine 10 yaşındaki erkek kardeşi "xııı ptoleme" ile evlendi. o zamanlar mısır'da egemen olan yunanlılar mısır toplumuna karışmamak için kendi soylarından olan kişilerle evleniyorlardı.
  
  ancak kleopatra'nın, bilinenin aksine yunan/makedon değil, afrikalı olduğu iddia ediliyor. avusturya bilimler akademisi'nden dr. hilke thuer, efes'teki çalışmaları sırasında kleopatra'nın kardeşi prenses arsinoe'nin mezarını bulduklarını, mezardan çıkan kemiklerin, afrikalılara özgü bir iskelet yapısını işaret ettiğini açıkladı. kim bilir, belki politik bir iddia, belki de aile içi ihanetin bir belgesi.
  
  babası öldüğünde 18 yaşında olan kleopatra, kardeşi-eşi ile beraber tahta çıktı. ancak kleopatra tek başına hükümdar olmak istiyordu. en azından kendisinden çok küçük olan kardeşiyle aynı hakları paylaşmak istemiyordu.
  
  dönemin tarihçilerine göre kleopatra kendi dilinden başka ibraniceyi, arapçayı, farsçayı, ermeniceyi, habeşçeyi, ve somali dilini hem okuyup hem de yazabiliyordu.
  
  kardeşi ile evlendiği yıl nil taşmadığından, tarım berbat durumdaydı. kardeşinin aklına giren harem ağası ve çevresindekiler yüzünden iktidardan uzaklaştırılıp güney mısır'daki nil vadisi'ne sürgüne yollandı.
  
  bu arada roma'da da iktidar, 3'e bölünmüş durumdaydı. sezar, pompei ve crassus arasnda bölüşülen güç, pek parlak değildi.
  
  sürgünden kurtulmak isteyen kleopatra, kendisini halıya sardırıp, sezar'ın sarayına yarı çıplak girer ve zekasıyla onu kendisine aşık eder.
  
  sezar'a mısır ordusu karşısında kendi gemilerini yaktırır. çıkan yangın ise, iskenderiye'deki kütüphaneye sıçrar ve "insanlığın hafızası" kabul edilen bu kütüphanenin bir kısmını alevler yutar.
  
  bu olaydan sonra kardeşi, kimsenin bilmediği bir sebeple nil sularında boğulur. kardeşinden hiç çocuğu olmayan kleopatra, tek başına iktidar koltuğuna oturur.
  
  sezar ve kleopatra, iskenderiye iç savaşı sırasında elde ettikleri zaferi mö. 47 yılı baharında nil üzerinde düzenledikleri bir zafer alayı ile kutladılar. dört yıllık ilişkileri ve sezarion adındaki oğullarına rağmen kleopatra ve sezar hiçbir zaman evlenmediler. çünkü roma kanunları sadece iki roma vatandaşının evliliğini geçerli sayıyordu. sezar'ın 10 yıldır evli olduğu üçüncü eşi calpurnia pisonis’den çocuğunun olmaması dolayısıyla, kleopatra ile olan ilişkisi romalılar tarafından zina olarak görülmedi ve sezar ilişkisini sorunsuzca sürdürebildi.
  
  kleopatra roma'yı birkaç kez ziyaret etti ve bu ziyaretlerinde sezar'ın roma'nın hemen dışında, tiber nehri kıyısında bulunan villasında kaldı. plutarkhos'un "sesi, istediği her titreşimi çıkarıp, istediği her dili kullanabildiği çok telli bir müzik aleti gibiydi" diyerek tarif ettiği kleopatra en az yedi dili mükemmel biçimde konuşup yazabiliyordu. 52 yaşının tüm olgunluğu ve şöhretinin zirvesini yaşayan sezar'ı, sadece güzelliğiyle baştan çıkardığını ileri sürmek yine plutarkhos'un belirttiği üzere "güzel olmaktan çok, zeki ve kültürlü" olan kleopatra'ya haksızlık.
  
  kleopatra'nın en büyük hayali, iki imparatorluğu birleştirip büyük iskender'in de hayali olarak bilinen tüm dünyaya sahip olmaktı. mö. 44 yılında sezar ölünce bu hayallerini ertelemek zorunda kaldı.
  
  sezar'ın ölümü
  
  kral jul sezar'ın iddia ettiğine göre; tek amacı roma'nın gücünü artırmak olan kanunlar ve reformlar gerçekleştirdi.
  
  yoksulluk yardımını kesti ve daha çok çocuk yapmaları halinde halkı ödüllendirecek kanunları yürürlüğe koydu. böylelikle israf olarak gördüğü harcamaları azalttı. hala ödeyemediği borçlarının geri kalan dörtte birini tümüyle sildi. arazi reformalarının bozuk aristokrasinin gücünü azaltacağını düşünerek 15 bin ordu gazisine toprak verilmesini sağlayacak bir yasa çıkardı. böylece ordusunun gücünü arkasında tutmayı amaçlıyordu. bu olaylar sezar’ın suikast sonucu öldürülmesinin başlıca nedenleri olarak görülüyor.
  
  mö. 44 yılında bir grup senatör, senatoya gücünü geri vermesini rica eden bir dilekçe taslağını okuması için sezar'ı foruma çağırır. ancak dilekçe bir kandırmacadır. suikast planını bir gece önce kısmen öğrenen ve işlerin kötüleşmesinden korkan marcus antonius, sezar'ın senatoya gitmesini önlemek için foruma gider. ancak sezar'ın yolu bir grup senatör tarafından kesilir ve başka bir odaya doğru yönlendirilir. sezar dilekçeyi okumaya başladığı sırada, tillius cimber, sezar'ın togasını aşağı indirir. sezar, cimber'e "ama bu bir vahşet!" diye bağırdığı sırada, servilius casca hançerini çeker ve diktatörün boğazını bir yandan diğer yana keser.
  
  sezar'ın senatoda uğradığı suikast ve ölümü üzerine kleopatra'nın roma'daki hayatı sona erer ve oğlunu da alıp tekrar iskenderiye kentine gelir.
  
  sezar'ın ölümünden sonra roma karışır. octavianus, büyük amcası jül sezar tarafından evlat edinilmiş ve sezar'ın öldürülmesinin ardından onun varisi olmuştu. sezar'ın ölümünden sonra suikastçılara karşı savaş açan marcus antonius, marcus aemilius lepidus ve octavianus birlikte güç birliğine giderek "ikinci üçlü hükümdarlık" olarak bilinen yönetimi oluştururlar.
  
  marcus antonius, sezar'ın galya'daki ordusuna katılarak askerlik hayatına başlamıştı ve sezar'ın en yakınındaki kişilerden biriydi. üçlü hükümdarlık döneminde doğu bölgelerinin yönetimini alarak tarsus'a geldi burada kleopatra ile buluştu. ikisinin de politik hedefleri vardı, özellikle kleopatra doğuda kaybettiği toprakları geri almak istiyordu. antonius da partlara karşı yapacağı saldırı (iran) için kleopatra'ya güveniyordu. antonius, karısı fulvia'yı adeta unutarak kleopatra ile iskenderiye'de yaşamaya başladı. bağımsız bir hükümdar gibi davrandı.
  
  mö. 40 yılında antonius, roma'ya döndü, karısı ölmüştü. bunun üzerine octavianus'un kızkardeşi octavia ile politik bir evlilik yaparak octavianus ile uzlaştı ama mısır'a döner dönmez kleopatra ile evlendi. octavianus ve octavia bunu kendilerine hakaret kabul ettiler ve roma yasalarına göre de bu evlilik meşru değildi.
  
  antonius'un mısır'da olmadığı sırada kleopatra, roma'ya bağlı hükümdarların en zengin, en becerikli ve en nüfuzlu olanı; yahuda kralı herodes ile çatışmaya girmişti. hatta herodos'un sarayındaki kadınları kışkırtarak herodas'a karşı entrikalar çevirdiği de söylenir. herodos'a olan düşmanlığının ise onu baştan çıkarmaya çalışmasına rağmen bunun başaramamasından ileri geldiği iddia ediliyor. antonius geri gelince kleopatra ondan herodos'a ait olan bazı yerlerin yönetimini kendisine vermesini istedi (suriye ve lübnan'ın bir kısmı ile ceriko veya eriha) ama antonius, herodos ile arasının bozulmasını istemediği için buna razı olmaz.
  
  bu sıralarda antonius, iran'a karşı sefere çıkacaktı, kleopatra'dan maddi destek istedi ama kleopatra bunu reddetti. iran seferi çok pahalıya patlasa ve önemli bir başarı elde edilemese de antonius için iskenderiye'ye dönüşünde görkemli bir tören düzenledi. bu törende antonius, sezar ve kleopatra'nın oğlunu sezar'ın yasal varisi ve "kralların kralı" kleopatra'yı ise "kralların kraliçesi" ilan etti. karısı octavia'dan boşandı. bu sıralarda octavianus, vesta rahibeleri'nin kutsal mabedini basarak başrahipten antonius'un gizli vasiyetini zorla elde etti. vasiyete göre antonius, romalıların fethettiği toprakları oğullarının yönetimine bırakıyor, karısı ve kendisi için iskenderiye'de öldükten sonra konulmaları için bir mezar planlıyordu.
  
  işte bu noktadan itibaren yıllardır tek başına iktidara gelmek için savaş veren, her türlü yolu deneyerek antonius'u tasfiye etmeye çalışan octavianus güç kazandı. senatoyu kendi yanına çekti. antonius ve kleopatra, octavianus'un sezar'ın yasal varisi oluşuna karşı açıkça saldırıya geçerek bu fırsatı ona vermişlerdi. senato, kleopatra'ya karşı savaş ilan etti. antonius'un konsül yetkilerini resmen feshetti.
  
  octavianus ile aktium savaşı'nı yapan antonius, büyük bir yenilgiye uğradı. savaş sırasında kleopatra'nın savaşı yarım bırakarak savaş meydanından ayrıldığı ve antonius'u yalnız bıraktığı iddia edilir. yine iddialara göre, yenilen antonius, kleopatra'nın gemisine sığınır. üç gün boyunca konuşmadıkları ama iskenderiye'ye dönene kadar barıştıkları da söylenenler arasındadır.
  
  octavianus, peşlerini bırakmaz ve iskenderiye'ye gelir. kleopatra kendisi için yaptırdığı anıt mezara çekilerek öldüğü haberinin antonius'a ulaştırılmasını ister. bunu neden yaptığı çok anlaşılmıyor ama bazı yazarlar, güç kaybeden antonius'tan kurtulmak ve bu sefer de octavianus'a yanaşmak için bu işi yaptı derler. antonius bu haberi duyunca kılıcını göğsüne saplar ve kleopatra'nın yanında ölmek üzere anıt mezara taşınmasını ister.
  
  ama heyhat!
  
  kleopatra yaşamaktadır ve antonius geldiğinde bu durumu görerek, yanında ölür.
  
  daha sonra octavianus ile karşılaşan kleopatra, onu etkilemeye çalışır ama başarılı olamaz. octavianus'un niyetinin kendini ve çocuklarını iskenderiye sokaklarında teşhir etmek olduğunu anlayınca bu sefer gerçekten intihar eder. söylentiye göre bir engerek yılanına kendini sokturur. bazı söylentilere göre ise zehir içer.
  
  bu arada son mektubu da octavianus'a ulaşmıştır. mektubunda antonius ile birlikte gömülmek istediğini dile getirir. octavianus bu dileği yerine getirir, birlikte gömülürler.
  
  annesi tarafından kızıldeniz kıyısındaki berenike'ye kaçırılan kaisarion'u (kleopatra'nın sezar'dan olan oğlu) octavianus, iskenderiye'ye getirtip öldürtür. antonius ve kleopatra'nın üç tane çocukları olmuştur. (alexander helios, kleopatra selene ıı ve ptolemy philadelphus). octavianus onların hayatını bağışlar.
  
  bütün yazı boyunca ismi geçen octavianus, ilk roma imparatoru augustus'tur. büyük roma imparatorluğunu kuran veya daha doğru bir ifadeyle roma'nın "imparatorluk çağı"nı başlatan kişidir.
  
  işte kleopatra ve mısır biterken, roma imparatorluğu da bu sıralarda doğar.
• marcel proust'un ikinci kez doldurduğu/düzenlediği "kişilik testi" niteliğindeki proust anketi'ndeki yanıtlarına göre başlıca karakter özelliği sevilme ihtiyacı, en temel kusuru istemeyi bilmemek^*, en sevdiği kuş kırlangıç, en çok sevdiği iş sevmek, en beğendiği yazarlar anatole france ve pierre loti, en sevdiği şairler baudelaire ve alfred de vigny, kurmaca erkek kahramanı hamlet, en sevdiği besteciler beethoven, wagner, schumann, en beğendiği ressamlar leonardo da vinci, rembrandt, tarihteki kadın kahramanı kleopatra, sahip olmayı isteyeceği doğal yetenek irade ve baştan çıkarma gücüymüş.
• - büyük iskender^* milattan önce 336 yılında mısır'ı fetheden makedonyalı savaş lideriydi. onun ölümünün ardından baş generallerinden biri olan ptolemaios^* ülkeyi devraldı ve böylece ptolemaios hanedanı kuruldu. milattan önce 69 yılına gelindiğinde ailenin en büyük çocuğu olacak kleopatra doğuyor. aynı zamanda ondan önce hanedanda 6 kleopatra var.
  
  - kleopatra 18 yaşındayken babası 12. ptolemaios ölüyor. mö 51 yılında tahta çıkıyor ve 7. kleopatra^* oluyor. 10 yaşındaki erkek kardeşi 13. ptolemaios ile ülkeyi yönetiyorlar. o zamanın mısır gelenekleri kutsal kanı ailede tutmaktır. böyle bir durumda kadın ve erkek birbiriyle evlendirilir ve çocuk sahibi olurlar. burada nasıl bir aile geleneği olduğunu göstermek için aile ağacını koyalım.
  
  - roma cumhuriyeti'nın o zamanki sınırları kuzey atlantikten doğu akdeniz'e kadar uzanıyordu. haliyle akdeniz'i iç deniz yapmak için eksik parça mısır'dı.
  
  - o zamanın mısır'ında hanedan içinde problemler vardı. hem hanedan üyelerine suikast yapılıyordu. hemde askerleri hizada tutmak için onlara düzenli para veriliyordu. roma mısır'a mali açıdan hakim durumdaydı. kleopatra'nın babası tahtta kalmak için roma'dan borç almıştı, o borcun ödenmesi gerekiyordu.
  
  - roma cumhuriyeti'nin mısır'ın çevresini fethedip kendisini kendi halinde bırakmasının bir sebebi de iki devlet arasında ticaret olmasıydı. mısır'da tahıl var ve o zaman halkı kolaylıkla memnun etmek için en büyük şey yiyecekti. burayı roma ele geçirirse başına bir vali ataması gerekiyor. o vali mali ve yiyecek gücünü arkasına alıp roma'daki hükümdara tehdit oluşturabileceği için ele geçirmemişlerdir. bu yüzden toprak sahibi olup risk almaktansa kukla kral/kraliçe aracılığıyla yönetmişlerdir.
  
  - kleopatra'nın hükümdarlığının 3. yılındayken mısır'da yaşanan bir iktidar çatışması diktatör jül sezar^*'ın dikkatini çekti. kardeşi 13. ptolemaios'nin danışmanları ikisi arasında yaşanabilecek bir uyuşmazlık fikrini aşılamışlardı. bu sebeple kleopatra kaçıyor. jül sezar askerleriyle birlikte mısır'a ikisi arasında ara buluculuk yapmaya gidiyor. tahtan indirilen kleopatra'nın amacı jül sezar'ı kendi yanına çekip yeniden tahta oturmak. ama bunun için jül sezar'a bir şey sunması gerekiyor. sezar'ın zaten isteyip de elde edemeyeceği bir şey yok. bir hikayeye göre kleopatra halıya uzanıyor ve halı rulo yapılıyor. o rulo yapılan halıyı saraya taşıyıp jül sezar'ın önünde açıyorlar. kültürlü bir kadın olan kleopatra'nın 9 dil bildiği söyleniyor. hal böyle olunca zekasından ve cazibesinden etkilenen jül sezar ile kleopatra birlikte oluyorlar. böylece sezar birliklerini mısır askerleriyle çarpıştırıyor ve 13. ptolemaios'u öldürtüyor. mısır'ı fetheden sezar fethettiği toprakları kleopatra'ya veriyor. böylece kleopatra istediğini elde etmiş oluyor. kleopatra diğer kardeşi 14. ptolemaios'la birlikte tahta çıkıyor.
  
  - jül sezar'ın daha önce bir evliliği olmuş fakat bu evlilikten bir çocuğu yoktu. roma kanunlarına göre romalı olmayan bir kadınla da evlenemezdi. kleopatra mısır kraliçesiydi. sezar'ın evliliği 14 yıl önce bir çocuk sahibi olmadan sona erdiğinden kleopatra ile olan ilişkisi romalılar tarafından zina olarak değerlendirilmedi ve sezar, kleopatra ile olan ilişkisini sorunsuzca sürdürebildi.
  
  - jül sezar'ın roma'dan sakladığı kleopatra'dan olan çocuğu mö 47 yılında doğmuştur. lakabı caesarion'dur. mısır'da ise 15. ptolemaios olarak geçer. roma hukukuna göre bu çocuk gayri meşru sayıldığından kabul edilmez. mö 44 yılında tahta çıkıp mö 30 yılında ölene kadar tahta annesiyle birlikte hükmetmiştir.
  
  - roma cumhuriyeti'nde monarşi kuran diktatör jül sezar'a mö 44 yılında suikast girişimi düzenlenir. suikasti düzenleyenlerin arasında evlatlık oğlu ( bazı kaynaklarda öz oğlu diye de geçer. ) marcus junius brutus'de vardır. roma iç savaşından sonra yazdığı vasiyetnamesinde bütün mirasını ve ünvanını 1. sıradaki yeğeni aynı zamanda evlatlık oğlu augustus^*'a bırakmıştır. eğer o yoksa 2. sırada brutus'e bıraktığını söylemiştir. bu suikastten sonra marcus antonius ve augustus brutus'un peşine düşer. brutus'de intihar eder.
  
  - roma cumhuriyeti bir kez daha bölünüyor ve iç savaş patlak veriyor. sezar'ın varisi ve yeğeni august octavius ile general marcus antonius vardır. kleopatra'nın mısır'ı ise çok önemli bir konumda ve kleopatra en büyük kozu olan jül sezar'ı kaybetmiş vaziyettedir. bu sırada marcus antonius kleopatra'yı ziyarete gelir ve ona destek olmasını söyler. elinde başka bir kozu olmayan kleopatra bu seferde marcus antonius ile birlikte olur. gene bir hikayeye göre marcus antonius'u etkilemek için büyük bir ince küpeyi çıkartıp bir kadeh şarabın içinde eritmiştir.
  
  - kahraman general marcus antonius roma'ya döndüğünde politikacı augustus karşısında bir şey yapamıyor. marcus antonius ve kleopatra devlet düşmanı olup yakalanmaktansa intiharı tercih ediyor ve mö 30'da kendilerini öldürüyor.
  
  - marcus antonius ile kleopatra'nın üç çocuğu olmuştur. bunlardan oğul alexander helios ve kız kleopatra selene ii ikizlerdir. en küçük oğulları ptolemy philadelphus'dur.
  
  - octavius mısır'ı ele geçirip roma'nın bir eyaleti yapıyor. bu tarihten sonra 2000 yıl boyunca mısır'a mısırlılar hükmetmemiştir.
  
  - kleopatra'nın mezarı hala bilinmemektedir.
• her ne kadar marcus antonius üzerinde negatif etkisi olduğu apaçık bir şekilde değerlendirilse ve belgelense de roma konusunda kendisinin yapabildiği şeyler sınırlıdır. çünkü antonius'un karşısında o zamanki en büyük demagog cicero vardır. marcus antonius kendi halinde bir general ve kısıtlı hitabet yeteneği ile bu senato üzerine ustalaşmış şahsa karşı mücadele verememiş, cicero etkisi ile neredeyse vatan hainliği iddiasının öznesi konumuna kadar düşmüştür.
  kleopatra ise bunun sadece dolaylı yollarından birisidir. tek başına etkeni asla değildir. çünkü roma fokur fokur kaynarken o sadece bir generalin yatağına giren basit bir kadındır^*.
  
  bu bağlamda; cicero, caesar'ın ölümünden sonra devleti tek başına ele geçirerek tek adam yönetimini getirmesinden çekindiği marcus antonius'u hedef alan söylevleriyle öne çıkmıştır. cicero'nun mö. 44-43 yıllarında verdiği söylevlerin tamamını kapsayan philippicae söylevleri onun marcus antonius'a olan eleştirel tutumunu anlamak için ziyadesi ile zengin bir kaynaktır. özellikle birinci cildi haricinde tamamen karamsar ve dahi kötümserdir. bu eleştirel tutumun temelindeki sebep ise plutarkhos'un marcus antonius adlı biyografik eserinde karşımıza çıkmaktadır.
  plutarkhos’a göre marcus antonius'un annesi julia antonia, ilk eşinin ölümünden sonra publius cornelius lentulus sura ile evlenmişti. cornelius lentulus mö. 63 yılında halkın borçlarını affetme vaadiyle ikinci kez konsül adayı olan, fakat rejim değişikliği istemeyen tarafın baskın gelmesi sebebi ile seçilemeyen lucius sergius catilina'nın buna müteakip başlattığı catilina isyanı'na katıldığı gerekçesinden yola çıkarak cicero'nun emriyle öldürülmüştü. dolayısıyla bu olay cicero ile marcus antonius arasındaki kin ve düşmanlığın bir sebebi oldu.
  
  ikili arasındaki bu düşmanlık, cicero’nun söylevlerinde sıkça yer verdiği ağır ithamlarda da açıkça görülmektedir.
  marcus antonius, birinci philippicae söylevi'nin üzerine cicero'ya karşı bir söylev vermiştir. bu söylevde cicero'ya olan düşmanlığını açık bir dille ortaya koyan marcus antonius'un konuşması, daha sonra cicero tarafından diğer 13 söylev^* içerisinde çok ağır bir dille eleştirilmiştir. öyle ki; cicero, marcus antonius'u ''orationem ex ore imprussimo evomuit.''^* diyerek eleştirmiştir. hatta bu söylevi için: ''o denli aptaldın ki, tüm konuşmanda kendinle dövüşüyordun. insan mı desem, koyun mu desem, şunun aptallığına bakın. sözlerinde bu denli aptallık varsın, olsun; fakat yaptığı işlerde ve düşüncelerinde ne denli büyük bir aptallık var. ey delilerin delisi antonius, bu suçlamaları toplamak için bir başkasının evinde bu denli uzun zaman söylev verme çalışması mı yaptın? bununla birlikte, en yakınlarının söylediklerine göre sen zekânı geliştirmek için değil de içtiğin şarabı çıkarmak için söylev verme çalışması yapıyordun.'' ifadelerini kullanmıştır.
  
  kısacası; görüldüğü üzere kleopatra her ne kadar marcus antonius'un sonuna giden yolda görev almış olsa da esasen basitçe yolu arşınlayan kilometre taşlarından sadece birisidir.
  
  e: gbkz düzeltmesi.