bizans imparatorluğu
-
bir imparatorluk.*
öncelikle "doğu roma imparatorluğu" diyeceksiniz.*
şaka bir yana; 16'ncı yüzyılda ortaya atılan ve 19'uncu yüzyılda net ve belirgin bir biçimde tarih çevrelerinde kullanılmaya başlayan bir ismi, günümüzde rum etnik sıfatını bize bırakmış bir devlet ve milletler topluluğu için kullanmak kesinlikle doğru değildir. işin aslı; batı roma imparatorluğu'nun dağılmasına yol açan ve daha sonra o kültürün üzerine kendi gücünü inşa etme gayesinde olan ve de almanlar'ın başını çektiği batı avrupalılar tarafından roma mirasının sahiplenilmesi için ortaya atılan bu isim, doğu roma imparatorluğu'nda yaşayan kimsecikler tarafından kabul görmemiştir.
söz gelimi, aynı hatanın bir benzerini de biz aslında hiç var olmamış olan anadolu selçukluları'nı isimlendirirken yapıyoruz. bu devlet kendisine selcukiyan-ı rum, yani roma selçukluları adını vermişken biz ise muhtemelen siyasi ve tarihi sebeplerle bu ismi reddedip kendilerine anadolu selçukluları demeyi uygun görüyoruz. kısacası, her iki örnekte de tarihle ve tarihi devletlerin isimleriyle günün siyasi konjonktürüne uygun bir ayar çekildiğini söyleyebiliriz. bunun son derece yanlış ve bilhassa historiyografi alanına ihanet niteliğinde bir eylem olduğunu söylemeye gerek yok diye düşünüyorum.
öte yandan; artık çoğu çağdaş tarihçi bu imparatorluğun kuruluşunu 1. constantinus'un bizantion'u yeniden inşa ederek konstantinopolis'i imparatorluğun başkenti ilan ettiği tarih olan 330 senesine dayandırsa da doğu roma imparatorluğu'nun kim tarafından ve tam olarak ne zaman kurulduğu da aslında tam bir muammadır. kendisinden zerre haz etmiyor olsam da theodosius, onun çapsız oğlu arcadius ve hatta flavius valerius leo dahi bu kurucu payesine belirli tarihçiler tarafından layık görülmüştür.
orta çağ'da çok uzun süre avrasya coğrafyasının en yüksek okuma-yazma oranına sahip olan, paleologos hanedanı ile birlikte adeta erken rönesansı yaşayan ve bilhassa 6'ncı ilâ 8'inci ve 13'üncü ilâ 15'inci asırlar arası çıkardığı tarihçi, çevirmen, matematikçi, teolog, astronom, yazar, düşünür ve daha nice bilim insanının asla küçümsenmemesi gereken doğu roma imparatorluğu, tarihin en önemli çok uluslu devletlerinden birisidir.
erken dönemlerde yunan, iliryalı, trakyalı, cermen, isauryalı ve arap; orta dönemlerde yunan, ermeni, arap, türk, hazar ve trakyalı; geç dönemlerde ise yunan, sırp, rumen, macar, türk ve latin uluslarından pek çok insan bu imparatorluk içerisinde birlikte yaşamış, birlikte ticaret yapmış ve hatta sarayda önemli pozisyonlara yükselmiştir. doğu roma imparatorluğu, kesinlikle salt bir "helen imparatorluğu" olmamıştır.
bu bilgilerin ışığında bu imparatorluk için önem arz etmiş bazı imparatorlar, bilim insanları, şehirler, düşmanlar, eserler, olaylar, din adamları, devlet yönetim kademeleri ve daha nicesini aşağıda büyük ölçüde kronolojik bir sıralama ile bulabilirsiniz. "ave basileus!" diyor ve başlıyorum! iyi okumalar sevgili tarih aşığı dostlar...
(bkz: 1. constantinus/@ncpzbsn)
(bkz: milvian köprüsü savaşı/@ncpzbsn)
(bkz: iznik konsili/@ncpzbsn)
(bkz: calocaerus/@ncpzbsn)
(bkz: vita constantini/@ncpzbsn)
(bkz: gratianus major/@ncpzbsn)
(bkz: quaestor sacri palatii/@ncpzbsn)
(bkz: comes rerum privatarum/@ncpzbsn)
(bkz: mısırlı makarios/@ncpzbsn)
(bkz: tau rho/@ncpzbsn)
(bkz: theodosius hanedanı/@ncpzbsn)
(bkz: theodosius/@ncpzbsn)
(bkz: theodosiopolis/@ncpzbsn)
(bkz: flavius bauto/@ncpzbsn)
(bkz: ankara'nın en güzel yanı istanbul'a dönüşü/@ncpzbsn)
(bkz: poimenios hamamı/@ncpzbsn)
(bkz: sarmatlar/@ncpzbsn)
(bkz: avkat/@ncpzbsn)
(bkz: tarsuslu arsakios/@ncpzbsn)
(bkz: referendarii/@ncpzbsn)
(bkz: arkadia/@ncpzbsn)
(bkz: 2. theodosius/@ncpzbsn)
(bkz: mese yolu/@ncpzbsn)
(bkz: flavius asclepiodotus/@ncpzbsn)
(bkz: lausos/@ncpzbsn)
(bkz: lausos sarayı/@ncpzbsn)
(bkz: theotokos/@ncpzbsn)
(bkz: socrates scholasticus/@ncpzbsn)
(bkz: tarsuslu helladios/@ncpzbsn)
(bkz: anicius glabrus faustus/@ncpzbsn)
(bkz: arnegisklus/@ncpzbsn)
(bkz: sidimundus/@ncpzbsn)
(bkz: flavius pusaeus/@ncpzbsn)
(bkz: hirbet madras/@ncpzbsn)
(bkz: flavius valerius leo/@ncpzbsn)
(bkz: flavius zenon/@ncpzbsn)
(bkz: isaura/@ncpzbsn)
(bkz: justasus/@ncpzbsn)
(bkz: fravitta/@ncpzbsn)
(bkz: nicopolis/@ncpzbsn)
(bkz: flavius celer/@ncpzbsn)
(bkz: basilius venantius/@ncpzbsn)
(bkz: bitinyalı bendemianus/@ncpzbsn)
(bkz: i. elias/@ncpzbsn)
(bkz: justinus/@ncpzbsn)
(bkz: miafizitizm/@ncpzbsn)
(bkz: i. justinianus/@ncpzbsn)
(bkz: kathisma/@ncpzbsn)
(bkz: paludamentum/@ncpzbsn)
(bkz: nonnosos/@ncpzbsn)
(bkz: ostiarios/@ncpzbsn)
(bkz: nika ayaklanması/@ncpzbsn)
(bkz: flavius belisarius/@ncpzbsn)
(bkz: count belisarius/@ncpzbsn)
(bkz: apokrisiarios/@ncpzbsn)
(bkz: ioannes scholasticus/@ncpzbsn)
(bkz: decius paulinus/@ncpzbsn)
(bkz: agnoetae/@ncpzbsn)
(bkz: sittas/@ncpzbsn)
(bkz: panormos/@ncpzbsn)
(bkz: theodohad/@ncpzbsn)
(bkz: spolia/@ncpzbsn)
(bkz: makedonios hypatos/@ncpzbsn)
(bkz: codex grandior/@ncpzbsn)
(bkz: hereke/@ncpzbsn)
(bkz: herodianos/@ncpzbsn)
(bkz: kolhis savaşı/@ncpzbsn)
(bkz: praiecta/@ncpzbsn)
(bkz: ioannes laurentius lydus/@ncpzbsn)
(bkz: flavius olybrius/@ncpzbsn)
(bkz: hestia/@ncpzbsn)
(bkz: narses/@ncpzbsn)
(bkz: tiberius constantinus/@ncpzbsn)
(bkz: kovachevsko kale/@ncpzbsn)
(bkz: münzir bin haris/@ncpzbsn)
(bkz: samiri/@ncpzbsn)
(bkz: ermeni tehciri/@ncpzbsn)
(bkz: mavrikios/@ncpzbsn)
(bkz: priskos/@ncpzbsn)
(bkz: zikideva/@ncpzbsn)
(bkz: flavius phocas augustus/@ncpzbsn)
(bkz: georgios kyprios/@ncpzbsn)
(bkz: i. thomas/@ncpzbsn)
(bkz: cassianus bassus/@ncpzbsn)
(bkz: georgios pisides/@ncpzbsn)
(bkz: kleisura/@ncpzbsn)
(bkz: sakellarios/@ncpzbsn)
(bkz: sofronios/@ncpzbsn)
(bkz: chronicon paschale/@ncpzbsn)
(bkz: heraklonas/@ncpzbsn)
(bkz: anastasios sinaita/@ncpzbsn)
(bkz: peri ouron/@ncpzbsn)
(bkz: genç elefterios/@ncpzbsn)
(bkz: saborius/@ncpzbsn)
(bkz: mezizius/@ncpzbsn)
(bkz: bizans papalığı/@ncpzbsn)
(bkz: protospatharios/@ncpzbsn)
(bkz: asparuh/@ncpzbsn)
(bkz: traianos patrikios/@ncpzbsn)
(bkz: justinianos ii/@ncpzbsn)
(bkz: apsimar/@ncpzbsn)
(bkz: protostrator/@ncpzbsn)
(bkz: ankhialos savaşı/@ncpzbsn)
(bkz: artemius anastasius/@ncpzbsn)
(bkz: iii. teodosius/@ncpzbsn)
(bkz: yirmi yıllık anarşi/@ncpzbsn)
(bkz: basileus/@ncpzbsn)
(bkz: arap evliyası şapeli/@ncpzbsn)
(bkz: asekretis/@ncpzbsn)
(bkz: nipsistiarios/@ncpzbsn)
(bkz: iii. leon/@ncpzbsn)
(bkz: pyr rhomaikon/@ncpzbsn)
(bkz: i. germanus/@ncpzbsn)
(bkz: agallianos kontoskelis/@ncpzbsn)
(bkz: artabasdus/@ncpzbsn)
(bkz: baktangios/@ncpzbsn)
(bkz: konstantinos kopronimos/@ncpzbsn)
(bkz: sisinnios/@ncpzbsn)
(bkz: domestikos ton scholon/@ncpzbsn)
(bkz: hieria konsili/@ncpzbsn)
(bkz: gli iconoclasti/@ncpzbsn)
(bkz: theosteriktos/@ncpzbsn)
(bkz: sabin/@ncpzbsn)
(bkz: iv. leon/@ncpzbsn)
(bkz: elpidios/@ncpzbsn)
(bkz: kara kilise/@ncpzbsn)
(bkz: alaçam/@ncpzbsn)
(bkz: aziz tarasius/@ncpzbsn)
(bkz: pozantı/@ncpzbsn)
(bkz: dioiketes/@ncpzbsn)
(bkz: stavrakios/@ncpzbsn)
(bkz: ii. mihail/@ncpzbsn)
(bkz: slav thomas/@ncpzbsn)
(bkz: photeinos/@ncpzbsn)
(bkz: amorium/@ncpzbsn)
(bkz: aziz ioannikios/@ncpzbsn)
(bkz: theophilus/@ncpzbsn)
(bkz: lazaros zografos/@ncpzbsn)
(bkz: parakoimomenos/@ncpzbsn)
(bkz: pinkernes/@ncpzbsn)
(bkz: sergios niketiates/@ncpzbsn)
(bkz: konstantinos maniakes/@ncpzbsn)
(bkz: nikomedyalı teofilaktos/@ncpzbsn)
(bkz: aziz fotios/@ncpzbsn)
(bkz: ioannes hagiopolites/@ncpzbsn)
(bkz: ergobrotis/@ncpzbsn)
(bkz: konstantinos tessarakontapekhis/@ncpzbsn)
(bkz: trabluslu leon/@ncpzbsn)
(bkz: ioannes kaminiates/@ncpzbsn)
(bkz: konstantinos helladikos/@ncpzbsn)
(bkz: katasirtae savaşı/@ncpzbsn)
(bkz: leon phocas/@ncpzbsn)
(bkz: teodoros dafnopatis/@ncpzbsn)
(bkz: konstantinos gongiles/@ncpzbsn)
(bkz: baioulos/@ncpzbsn)
(bkz: ii. romanos/@ncpzbsn)
(bkz: theodoulos parsakoutenos/@ncpzbsn)
(bkz: ıoannes çimiskes/@ncpzbsn)
(bkz: bardas phocas/@ncpzbsn)
(bkz: miklagard/@ncpzbsn)
(bkz: taktikon oikonomides/@ncpzbsn)
(bkz: mystographos/@ncpzbsn)
(bkz: ioannes geometres/@ncpzbsn)
(bkz: katepano/@ncpzbsn)
(bkz: allelengyon/@ncpzbsn)
(bkz: gregorios tarkhaneiotes/@ncpzbsn)
(bkz: setina muharebesi/@ncpzbsn)
(bkz: episkepsis/@ncpzbsn)
(bkz: nestoritsa/@ncpzbsn)
(bkz: leon tornikios/@ncpzbsn)
(bkz: teofilaktos dalassenos/@ncpzbsn)
(bkz: antonius melissa/@ncpzbsn)
(bkz: yahya el antaki/@ncpzbsn)
(bkz: iv. mihail/@ncpzbsn)
(bkz: michele sphrondilo/@ncpzbsn)
(bkz: nikephoros dokeianos/@ncpzbsn)
(bkz: eski gümüş/@ncpzbsn)
(bkz: strategos autokrator/@ncpzbsn)
(bkz: isa'nın kayıp döş kılları sorunsalı/@ncpzbsn)
(bkz: konstantinos monomakos/@ncpzbsn)
(bkz: basileios theodorakanos/@ncpzbsn)
(bkz: yorgos kedrenos/@ncpzbsn)
(bkz: theodosios monomakos/@ncpzbsn)
(bkz: katakalos kekaumenos/@ncpzbsn)
(bkz: leon serblias/@ncpzbsn)
(bkz: nikephoros lalakon/@ncpzbsn)
(bkz: herve frangopulos/@ncpzbsn)
(bkz: mihalis bringas/@ncpzbsn)
(bkz: konstantinos leihudes/@ncpzbsn)
(bkz: dukas hanedanı/@ncpzbsn)
(bkz: santa barbara kilisesi/@ncpzbsn)
(bkz: kastamonitou manastırı/@ncpzbsn)
(bkz: stefanos pateranos/@ncpzbsn)
(bkz: nikephoros karantenos/@ncpzbsn)
(bkz: philippos monotropos/@ncpzbsn)
(bkz: nikephoros basilakios/@ncpzbsn)
(bkz: ponema nomikon/@ncpzbsn)
(bkz: vahram varajnouni/@ncpzbsn)
(bkz: i. rupen/@ncpzbsn)
(bkz: theodora selvo/@ncpzbsn)
(bkz: roberto guiscardo/@ncpzbsn)
(bkz: nikephoros melissenos/@ncpzbsn)
(bkz: aleksios komnenos/@ncpzbsn)
(bkz: efthimios zigabenos/@ncpzbsn)
(bkz: aima/@ncpzbsn)
(bkz: sebastokrator/@ncpzbsn)
(bkz: basileios rhapsomates/@ncpzbsn)
(bkz: 1. haçlı seferi/@ncpzbsn)
(bkz: iperpiron/@ncpzbsn)
(bkz: panayia forviotissa kilisesi/@ncpzbsn)
(bkz: mesazon/@ncpzbsn)
(bkz: ioannes zonaras/@ncpzbsn)
(bkz: mihail italikos/@ncpzbsn)
(bkz: nikolaos muzalon/@ncpzbsn)
(bkz: mihail paleologos italikos/@ncpzbsn)
(bkz: mihalis glikas/@ncpzbsn)
(bkz: binyamin el-tutayli/@ncpzbsn)
(bkz: yoros kalesi/@ncpzbsn)
(bkz: andronikos/@ncpzbsn)
(bkz: andronikos lampardas/@ncpzbsn)
(bkz: komes tou kynegiou/@ncpzbsn)
(bkz: theodosios boradiotes/@ncpzbsn)
(bkz: andronikos komnenos/@ncpzbsn)
(bkz: tatas/@ncpzbsn)
(bkz: efstathios thessalonikes/@ncpzbsn)
(bkz: alamanikon/@ncpzbsn)
(bkz: 17 temmuz 1203 konstantinopolis yangını/@ncpzbsn)
(bkz: nikolas kanabos/@ncpzbsn)
(bkz: trebizond imparatorluğu/@ncpzbsn)
(bkz: megas komnenos/@ncpzbsn)
(bkz: kaloyan latin-kıran/@ncpzbsn)
(bkz: theodoros laskaris/@ncpzbsn)
(bkz: theodoros komnenos dukas/@ncpzbsn)
(bkz: robert courtenay/@ncpzbsn)
(bkz: angelokastro/@ncpzbsn)
(bkz: kantara manastırı/@ncpzbsn)
(bkz: yoğurtçu kalesi/@ncpzbsn)
(bkz: yalta/@ncpzbsn)
(bkz: agios tryphonos kilisesi/@ncpzbsn)
(bkz: nikephoros tarkhaneiotes/@ncpzbsn)
(bkz: nikolaos mirepsos/@ncpzbsn)
(bkz: paleologos hanedanı/@ncpzbsn)
(bkz: viii. mihail paleologos/@ncpzbsn)
(bkz: irini komnene laskarina/@ncpzbsn)
(bkz: monemvasia/@ncpzbsn)
(bkz: paramonai/@ncpzbsn)
(bkz: kabbadion/@ncpzbsn)
(bkz: aleksios philes/@ncpzbsn)
(bkz: maximus planudes/@ncpzbsn)
(bkz: konstantinos akropolites/@ncpzbsn)
(bkz: teodoros skutariotes/@ncpzbsn)
(bkz: aleksios kaballares/@ncpzbsn)
(bkz: mihail tarkhaneiotes/@ncpzbsn)
(bkz: ioannes pediasimos/@ncpzbsn)
(bkz: 1282/@ncpzbsn)
(bkz: manuele zaccaria/@ncpzbsn)
(bkz: demetrius pepagomenus/@ncpzbsn)
(bkz: manuil panselinos/@ncpzbsn)
(bkz: fenari isa camii/@ncpzbsn)
(bkz: simonida paleologina/@ncpzbsn)
(bkz: hranislav/@ncpzbsn)
(bkz: ioannes drimis/@ncpzbsn)
(bkz: birgi/@ncpzbsn)
(bkz: theodoros angelos paleologos/@ncpzbsn)
(bkz: handrenos/@ncpzbsn)
(bkz: ece bey/@ncpzbsn)
(bkz: georgius pachymeres/@ncpzbsn)
(bkz: epitropos/@ncpzbsn)
(bkz: kastrophylax/@ncpzbsn)
(bkz: kephale/@ncpzbsn)
(bkz: çavuş/@ncpzbsn)
(bkz: stavilaç/@ncpzbsn)
(bkz: filadelfiyalı theoleptos/@ncpzbsn)
(bkz: mihail kantakuzenos/@ncpzbsn)
(bkz: theodoros metokhites/@ncpzbsn)
(bkz: eidolon/@ncpzbsn)
(bkz: i. yerasimos/@ncpzbsn)
(bkz: esaias/@ncpzbsn)
(bkz: parekklesion/@ncpzbsn)
(bkz: kritai katholikoi/@ncpzbsn)
(bkz: üçüncü andronikos/@ncpzbsn)
(bkz: ibn-i battuta/@ncpzbsn)
(bkz: rusokastro muharebesi/@ncpzbsn)
(bkz: matthaios blastares/@ncpzbsn)
(bkz: syntagma canonum/@ncpzbsn)
(bkz: komotini/@ncpzbsn)
(bkz: isihazm/@ncpzbsn)
(bkz: gregori palamas/@ncpzbsn)
(bkz: iii. ioannes megas komnenos/@ncpzbsn)
(bkz: protonotarios/@ncpzbsn)
(bkz: pietro lorenzetti/@ncpzbsn)
(bkz: antonios larissas/@ncpzbsn)
(bkz: isaakios argyros/@ncpzbsn)
(bkz: manuil rhales/@ncpzbsn)
(bkz: zephyrium/@ncpzbsn)
(bkz: stavraton/@ncpzbsn)
(bkz: lampadarios/@ncpzbsn)
(bkz: mihail panaretos/@ncpzbsn)
(bkz: gavras hanedanı/@ncpzbsn)
(bkz: teodora kantakuzini/@ncpzbsn)
(bkz: keratsa maria şişmanova/@ncpzbsn)
(bkz: neilos keramios/@ncpzbsn)
(bkz: theodoros meliteniotes/@ncpzbsn)
(bkz: ioannes kladas/@ncpzbsn)
(bkz: ioannes ionopulos/@ncpzbsn)
(bkz: chronicon ioanninon/@ncpzbsn)
(bkz: demetrios kydonios/@ncpzbsn)
(bkz: manuil kalekas/@ncpzbsn)
(bkz: lazarevic hanedanı/@ncpzbsn)
(bkz: konstantin kostenecki/@ncpzbsn)
(bkz: maximus mazaris/@ncpzbsn)
(bkz: accioli hanedanı/@ncpzbsn)
(bkz: iv. aleksios megas komnenos/@ncpzbsn)
(bkz: ioannes kananos/@ncpzbsn)
(bkz: giovanni giacomo paleologo/@ncpzbsn)
(bkz: yoannis paleologos/@ncpzbsn)
(bkz: maria komnini/@ncpzbsn)
(bkz: pantanassa manastırı/@ncpzbsn)
(bkz: maddalena tocco/@ncpzbsn)
(bkz: ioannes evgenikos/@ncpzbsn)
(bkz: andronikos kontoblakas/@ncpzbsn)
(bkz: manuil hrisafis/@ncpzbsn)
(bkz: konstantin dragazes/@ncpzbsn)
(bkz: kostantiniye/@ncpzbsn)
(bkz: grigore tifernate/@ncpzbsn)
(bkz: georgios sfrantzis/@ncpzbsn)
(bkz: laonikos halkokondiles/@ncpzbsn)
(bkz: laskaris kananos/@ncpzbsn)
(bkz: yanya kantakuzinoviç/@ncpzbsn)
(bkz: andronikos kallistos/@ncpzbsn)
(bkz: apollonio di giovanni di tommaso/@ncpzbsn)
(bkz: john argyropoulos/@ncpzbsn)
(bkz: giovanni crastone/@ncpzbsn)
(bkz: andreas ritsos/@ncpzbsn)
(bkz: mihalis apostolios/@ncpzbsn)
(bkz: spartalı hermonimus/@ncpzbsn)
(bkz: balibey/@ncpzbsn)
(bkz: ioannis laskaris/@ncpzbsn)
(bkz: anna notaras/@ncpzbsn)
(bkz: manuil paleologos/@ncpzbsn)
(bkz: ioannes apakas/@ncpzbsn)
(bkz: marmaromenos basileus/@ncpzbsn)
not: liste, yeni entry'ler girildikçe güncellenecektir.
ekşi sözlük kullanıcılarıyla mesajlaşmak ve yazdıkları entry'leri
takip etmek için giriş yapmalısın.
hesabın var mı? giriş yap